PAK-gehalten in de bodem

U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.

Deze indicator wordt niet meer geactualiseerd.


De data is verouderd en er is geen nieuwe data.

De PAK-gehalten in de Nederlandse landbouwgrond zijn bijna altijd lager dan de achtergrondwaarde. Ze overschrijden nergens de interventiewaarden.

 Benzo(a)pyreen1Som PAK2  
 Absoluut3Absoluut3Relatief t.o.v. AW4% overschrijding AW
Melkveehouderij-zand extensief252360,140
Melkveehouderij-zand intensief252120,140
Intensieve veehouderij-zand161570,100
Akkerbouw-zand 313370,170
Melkveehouderij-veen 11810020,260
Akkerbouw-zeeklei 241840,120
Melkveehouderij-rivierklei454000,255
Melkveehouderij-zeeklei 262170,140
Groenteteelt191670,110
Bollen171480,100
Diverse landbouw-löss (2003)393620,245
Bron: Bronswijk et al. (2003) en De Jong en Van der Hoek (2009). PBL/dec13 www.clo.nl/026304
1) Eén van de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK).
2) Som van de 10 meest voorkomende polycyclische aromatische koolwaterstoffen.
3) Gemiddeld gehalte in de bovenste 10 cm van de bodem, uitgedrukt in μg/kg.
4) De achtergrondwaarde (AW) voor bodem is afhankelijk van het organische stofgehalte van de bodem; bij een hoog organische stofgehalte is de AW hoger. Een relatieve waarde t.o.v. AW hoger dan 1 betekent hoger dan de achtergrondwaarde. In het verleden werden streefwaarden (VROM, 2000) gebruikt. Deze zijn in 2008 vervangen door achtergrondwaarden (VROM en VW, 2007). Voor individuele PAK's is geen achtergrondwaarde vastgesteld, alleen voor de Som-PAK is een achtergrondwaarde beschikbaar.

Voorkomen PAK in de bodem

De gehalten aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) zijn het hoogst in het westelijk weidegebied (onderdeel van de categorie melkveehouderij op veen). Dit komt door de hoge atmosferische depositie van PAK en de aanwezigheid van zogenaamde 'toemaakdekken' (oude stadscompost met PAK-houdende steenkoolresten). Aangezien in dit deel van Nederland veel veengronden voorkomen, met een hoog organische stofgehalte, is de achtergrondwaarde (die afhankelijk is van het organische stofgehalte) ook hoog. Voor het totaalgehalte van de tien meest voorkomende PAK's liggen alle gemeten bedrijven in deze categorie dan ook onder de achtergrondwaarde voor PAK.
In de rest van Nederland vindt alleen in de categorieën Melkveehouderij-rivierklei en Diverse landbouw-löss op 5% van de bedrijven overschrijding plaats van de achtergrondwaarde voor het totaalgehalte van de tien meest voorkomende PAK's.

Beleid

Het beleid is er op gericht om op lange termijn nergens meer de achtergrondwaarde te overschrijden.

Relevantie

Hoge PAK-gehalten in de bodem van het landelijk gebied hebben een negatieve invloed op bodemecosystemen.

Methodiek

De gegevens zijn verzameld in het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (LMB) in de periode 1993-1997 en voor het lössgebied in het jaar 2003. De PAK gehalten veranderen slechts langzaam zodat het gepresenteerde beeld nog actueel is.
Er zijn ook metingen uitgevoerd in de derde meetronde (2006-2010), vanwege onvoldoende betrouwbare organische stofgehalten kan van deze metingen de eventuele overschrijding van de achtergrondwaarden niet berekend worden.

Bronnen

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven
PAK-gehalten in de bodem
Omschrijving
Percentage waarnemingen boven de achtergrondwaarde per grondgebruik/grondsoort categorie
Verantwoordelijk instituut
RIVM
Berekeningswijze
De gegevens zijn afkomstig uit de eerste meetronde van het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (1993-1997) en voor het lössgebied uit de tweede meetronde (1999-2003). De PAK-gehalten veranderen slechts langzaam zodat het gepresenteerde beeld nog actueel is.
Basistabel
Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (LMB)
Geografische verdeling
Landbouwgrond in geheel Nederland, aangevuld met boslocaties
Andere variabelen
Naast de bodemlaag 0-10 cm ook analyses van bodemlaag 30-50 cm
Verschijningsfrequentie
Alleen oneven meetrondes van LMB, dus 1x per 12 jaar
Opmerking
Streefwaarden zijn in 2008 vervangen door achtergrondwaarden
Betrouwbaarheidscodering
B, betreft metingen

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
04
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
03

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). PAK-gehalten in de bodem (indicator 0263, versie 04,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.