Macroparameters in ondiep grondwater, 1985-2012
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
De indicator "Macroparameters in ondiep grondwater, 1985-2012" zal op deze website niet meer geactualiseerd worden.
De informatie is (deels) opgenomen in de PBL-publicatie
'Evaluatie Meststoffenwet 2016
Belasting van de bodem met dierlijke mest en kunstmest is gedaald, dit heeft nog weinig effect op kwaliteit ondiep grondwater.
Stof, per grondsoort en grondgebruik | 1985 | 1990 | 1995 | 2000 | 2005 | 2010 | 2011 | 2012 |
% waarnemingen boven de streefwaarde | ||||||||
Aluminium (drinkwaternorm 0,2 mg/l) | ||||||||
Zand_landbouw | * | 21 | 19 | 18 | 13 | 15 | 16 | 15 |
Zand_natuur | * | 31 | 31 | 38 | 29 | 26 | 31 | 29 |
Rivierklei_landbouw | * | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Zeeklei_landbouw | * | 5 | 8 | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Veen_landbouw | * | 4 | 4 | 4 | 4 | 8 | 4 | 4 |
Sulfaat (streefwaarde 150 mg/l) | ||||||||
Zand_landbouw | 8 | 8 | 9 | 5 | 3 | 6 | 6 | 4 |
Zand_natuur | 0 | 0 | 2 | 2 | 2 | 0 | 0 | 0 |
Rivierklei_landbouw | 5 | 5 | 0 | 10 | 10 | 15 | 10 | 15 |
Zeeklei_landbouw | 27 | 30 | 27 | 22 | 22 | 19 | 19 | 19 |
Veen_landbouw | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 |
Kalium (drinkwaternorm 12 mg/l) | ||||||||
Zand_landbouw | 20 | 21 | 23 | 24 | 25 | 27 | 28 | 28 |
Zand_natuur | 2 | 5 | 2 | 2 | 2 | 2 | 5 | 5 |
Rivierklei_landbouw | 5 | 5 | 5 | 5 | 0 | 0 | 0 | 5 |
Zeeklei_landbouw | 54 | 57 | 57 | 57 | 57 | 60 | 60 | 60 |
Veen_landbouw | 27 | 27 | 27 | 31 | 31 | 31 | 31 | 31 |
Nitraat-N (drinkwaternorm 11,3 mg/l) | ||||||||
Zand_landbouw | 17 | 24 | 23 | 21 | 20 | 21 | 22 | 22 |
Zand_natuur | 0 | 2 | 7 | 5 | 2 | 0 | 0 | 0 |
Rivierklei_landbouw | 5 | 5 | 5 | 5 | 10 | 10 | 10 | 10 |
Zeeklei_landbouw | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Veen_landbouw | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ammonium-N (streefwaarden: zandgebieden 2 mg/l, klei + veen 10 mg/l) | ||||||||
Zand_landbouw | 23 | 24 | 23 | 20 | 26 | 20 | 21 | 21 |
Zand_natuur | 5 | 5 | 8 | 8 | 2 | 5 | 5 | 5 |
Rivierklei_landbouw | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 5 | 5 |
Zeeklei_landbouw | 38 | 43 | 43 | 40 | 43 | 32 | 32 | 32 |
Veen_landbouw | 31 | 31 | 31 | 31 | 31 | 31 | 31 | 31 |
Totaal-P (streefwaarden: zandgebieden 0,4 mg/l, klei + veen 3 mg/l) | ||||||||
Zand_landbouw | 6 | 6 | 10 | 8 | 4 | 6 | 6 | 8 |
Zand_natuur | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Rivierklei_landbouw | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Zeeklei_landbouw | 11 | 19 | 19 | 22 | 5 | 16 | 16 | 16 |
Veen_landbouw | 8 | 12 | 12 | 15 | 8 | 15 | 15 | 15 |
Bron: RIVM Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit | PBL/dec13 | |||||||
* Niet geanalyseerd | www.clo.nl/027306 |
Overschrijdingen streefwaarden
Onder landbouwgronden in de zandgebieden zijn, als gevolg van vermesting, de nitraatgehalten in het ondiepe grondwater (5-15 m diepte) vaak hoger dan de streefwaarde. In de klei- en veengebieden vinden soms overschrijdingen van de streefwaarde plaats die vooral veroorzaakt worden door hoge natuurlijke gehalten van de desbetreffende stof. In de beschouwde periode treden geen duidelijke veranderingen op.
Beleid
De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), de Europese Unie (EU-Drinkwaterrichtlijn in 1980) en de Nederlandse overheid (Waterleidingwet) hebben voor nitraat een waarde van 50 mg/l vastgesteld als maximaal toelaatbaar risico (MTR)-waarde voor water voor de menselijke consumptie. De EU-Nitraatrichtlijn gaat ervan uit dat de MTR-waarde moet gelden voor al het water dat een mogelijke bron is voor de drinkwatervoorziening. Het gevolg is dat ook het grondwater in Nederland aan deze MTR-waarde dient te voldoen.
Onderdeel van de EU-Nitraatrichtlijn is een beperking van de hoeveelheid toegediende stikstof via dierlijke mest tot 170 kg/ha. Nederland gaf invulling aan de Nitraatrichtlijn via het mineralenaangiftesysteem (MINAS) en een systeem van mestafzetcontracten (MAO). Het Nederlandse mestbeleid is echter in oktober 2003 door het Europese Hof van Justitie veroordeeld.
In december 2005 heeft de Europese Commissie aan Nederland een derogatiebeschikking afgegeven voor de periode 2006-2009. Hiermee mogen graslandbedrijven, dit zijn bedrijven met een aandeel grasland van minimaal 70% van het totale areaal, onder voorwaarden, per hectare tot 250 kilogram stikstof toedienen via dierlijke mest van graasdieren. Deze derogatie is op 5 februari 2010 verlengd t/m december 2013. Een van de voorwaarden hiervoor is dat de Nederlandse overheid een monitoringsnetwerk gericht op derogatie inricht en aan de Commissie jaarlijks rapporteert over de resultaten daarvan.
Relevantie
Alle genoemde stoffen bedreigen de kwaliteit van het drinkwater.
Bronnen
- Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit (LMG)
- Baumann, R.A., A.E.J. Hooijboer, A. Vrijhoef, B. Fraters, M. Kotte, C.H.G. Daatselaar, C.S.M. Olsthoorn, J.N. Bosma (2012). Agricultural practice and water quality in the Netherlands in the period 1992-2010. RIVM Report 680716008
- Hooijboer, A.E.J. en A. de Klijne (2012). Waterkwaliteit op Landbouwbedrijven. Evaluatie Meststoffenwet 2012: deelrapport ex post. RIVM Rapport 680123001
- Van Vliet, M.E., A. Vrijhoef, L.J.M. Boumans, E.J.W. Wattel-Koekkoek (2010). De kwaliteit van ondiep en middeldiep grondwater in Nederland: In het jaar 2008 en de verandering daarvan in 1984-2008. RIVM Rapport 680721005
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Macroparameters in ondiep grondwater
- Omschrijving
- Percentage waarnemingen boven de streefwaarde
- Verantwoordelijk instituut
- RIVM
- Berekeningswijze
- Metingen met behulp van vaste peilbuizen
- Basistabel
- Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit
- Geografische verdeling
- Geheel Nederland
- Andere variabelen
- Grondsoort/grondgebruik combinatie
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- http://www.rivm.nl/Onderwerpen/L/Landelijk_Meetnet_Grondwaterkwaliteit
- Opmerking
- De berekeningsmethode gaat uit van groeperingen van meetlocaties met identieke kenmerken. Bij toevoegen van nieuwe meetjaren kunnen hierdoor data van voorgaande jaren veranderen.
- Betrouwbaarheidscodering
- B, betreft metingen
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Macroparameters in ondiep grondwater, 1985-2012 (indicator 0273, versie 06,