Ongewervelde dieren en areaalverschuiving
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten omdat hij verouderd is. Zie voor informatie over areaalverschuiving de volgende indicator:
Veel zuidelijke insecten en weekdieren hebben hun areaal naar het noorden verschoven, mogelijk onder invloed van klimaatverandering.
Ontwikkeling zuidelijke soorten
Zuidelijke soorten zijn soorten waarvan de noordgrens van hun areaal in Nederland of zuidelijker ligt. De meeste zuidelijke soorten verschuiven hun verspreidingsgebied naar het noorden, waaronder met name loopkevers, libellen, zweefvliegen en weekdieren. Dat is vermoedelijk mede een gevolg van het warmere klimaat. Vooral soorten die zich snel ontwikkelen, goed kunnen verspreiden en weinig eisen stellen aan hun leefomgeving lijken zich uit te breiden naar het noorden. Veel minder zuidelijke soorten verschuiven hun areaal naar het zuiden, maar bij enkele groepen, met name bij bijen, verschuiven juist meer zuidelijke soorten naar het zuiden dan naar het noorden. Het verdwijnen van geschikt biotoop lijkt verantwoordelijk voor het vertrek van deze zuidelijke soorten. Het zijn namelijk merendeels soorten die voorkomen in natuurlijke, stabiele biotopen. Dergelijke biotopen zijn sterk achteruitgegaan in Nederland.
Ontwikkeling noordelijke en oostelijke soorten
De tabel geeft ook de areaalveranderingen bij noordelijke en oostelijke soorten. Noordelijke soorten zijn soorten waarvan de zuidgrens van hun areaal in Nederland ligt. Klimaatveranderingen zouden zich daarbij kunnen uiten in het verder verschuiven naar het noorden. Er zijn echter maar weinig van zulke soorten, waardoor het moeilijk is om hierover uitspraken te kunnen doen. Oostelijke soorten zijn soorten met de westgrens door Nederland. Klimaatveranderingen zouden zich bij deze groep wellicht kunnen uiten in een verschuiving in westelijke richting als gevolg van de warmere zomers. Het aantal verschuivingen in westelijke richting is bij deze groep vrijwel even groot als in oostelijke richting.
Ontwikkeling andere ongewervelden
Ook in andere groepen ongewervelden komen soorten met verschuivingen in areaal voor zoals de wespenspin en de eikenprocessierups.
Bronnen
- Burton, J.F., 2003. The apparent influence of climatic change on recent changes of range by European insects (Lepidoptera, Orthoptera). In: Reemer, M., P.J. van Helsdingen & R.M.J.C. Kleukers (eds.), Proceedings of the 13th International Colloquium of the European Invertebrate Survey, Leiden, 2-5 September 2001. EIS-Nederland, Leiden.
- Kleukers, R. & M. Reemer, 2003. Veranderingen in de Nederlandse ongewerveldenfauna. De Levende Natuur 104 (3): 86-89.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Ongewervelde dieren en areaalverschuiving
- Omschrijving
- Areaalverschuiving van zuidelijke insecten
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De gegevens over bijen, mieren, loopkevers, sprinkhanen, libellen, roofvliegen, zweefvliegen en weekdieren zijn door het European Invertebrate Survey (E.I.S.) verzameld via een enquête onder deskundigen van deze groepen.
- Basistabel
- zie tabblad alle groepen onder download figuurdata
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- onregelmatig
- Achtergrondliteratuur
- Burton, J.F., 2003. The apparent influence of climatic change on recent changes of range by European insects (Lepidoptera, Orthoptera). In: Reemer, M., P.J. van Helsdingen & R.M.J.C. Kleukers (eds.), Proceedings of the 13th International Colloquium of the European Invertebrate Survey, Leiden, 2-5 September 2001. EIS-Nederland, Leiden.
Kleukers, R. & M. Reemer, 2003. Veranderingen in de Nederlandse ongewerveldenfauna. De Levende Natuur 104 (3): 86-89. - Opmerking
- geen
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Ongewervelde dieren en areaalverschuiving (indicator 1107, versie 02,