Uitgaven verwerving Ecologische Hoofdstructuur (EHS) 1990-2009
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator wordt niet meer geactualiseerd vanwege herzien beleid (Natuurpact) en financieringsstructuur.
De reële overheidsuitgaven voor aankoop van grond voor realisatie van de EHS lagen in de periode 1990-2009 op gemiddeld 102 mln. euro per jaar. Tussen 2000 en 2003 vertoonden de uitgaven een piek (250 mln. euro per jaar). Dat was het gevolg van een sterke toename van de grondaankopen ('Natuuroffensief') en de forse stijging van de grondprijzen.
'Natuuroffensief' en grondprijzen veroorzaken stijging uitgaven
De reële overheidsuitgaven voor de aankoop van grond voor de realisering van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) bedroegen in de periode 1990-2009 gemiddeld ca. 100 mln. euro per jaar. De spreiding rond dit gemiddelde is groot, van circa 50 mln. in 1992 tot meer dan 250 mln. euro in 2001. Tot 2000 waren de uitgaven 50 à 100 mln. euro per jaar, en in de jaren 2000-2003 stegen ze tot gemiddeld 200 mln. euro per jaar. Deze forse toename heeft twee hoofdoorzaken. De eerste zijn extra grondaankopen - mede door de beleidsimpuls Natuuroffensief (extra geld voor een versnelde uitvoering van de EHS en randstadgroenstructuur, periode 2000-2003). De tweede oorzaak is een stijging van de grondprijzen.
Omslag naar agrarisch natuurbeheer: uitgavenpatroon wijzigt
Na 2003 zijn de uitgaven teruggevallen tot het niveau van de tweede helft van de jaren negentig. De afname heeft onder meer te maken met veranderingen in de wijze van financiering, waarbij een deel van de aankopen plaatsvindt via een leenconstructie in plaats van rechtstreekse aankopen ten laste van de begroting. De kosten van rente en aflossing van deze leningen worden op de begroting verantwoord, en over een langere periode uitgesmeerd. Een andere oorzaak van de lagere uitgaven voor verwerving is de verschuiving van minder grondaankopen naar meer agrarisch en particulier natuurbeheer. De uitgaven worden dan op het begrotingsonderdeel "beheer" verantwoord.
Uitgaven in perspectief
In de periode 1990-2009 heeft het Rijk in totaal 5,5 miljard euro (prijspeil 2009) uitgegeven aan de realisatie van de EHS. Daarvan is 37 % besteed aan de verwerving, 17% aan de inrichting en 46% aan het beheer van de EHS. De uitgaven voor grondverwering waren in 2009 minder dan een half promille van de totale Rijksbegroting van ruim 200 miljard (inclusief crisismaatregelen).
Bronnen
- Gaaff, Aris en René Verburg (2007). Indicators for the 'Convention on Biodiversity 2010'; Government expenditure on land acquisition and nature development for the National Ecological Network (EHS) and expenditure for international biodiversity projects. Werkdocument 53.11. Wageningen, Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu
- Natuurbalans, PBL Bilthoven (diverse edities).
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Uitgaven verwerving EHS
- Omschrijving
- De indicator 'Uitgaven verwerving EHS' geeft de uitgaven van het voormalig ministerie van LNV voor de aankoop van grond voor het realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De bijdragen van andere ministeries zijn niet meegenomen, omdat deze hoofdzakelijk bestemd zijn voor natuur buiten de EHS, zoals bufferzones en eco-passages. Grondaankopen voor de EHS zijn meestal landbouwgronden die na aankoop en eventuele inrichting als natuurgrond worden overgedragen aan natuurterreinbeherende organisaties, zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. De uitgaven bestaan uit directe vergoedingen aan de verkopers van de grond en rente en aflossing van leningen van eerdere aankopen.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL i.s.m. LEI
- Berekeningswijze
- De gegevens zijn afgeleid van de begrotingen en jaarverslagen van voormalig LNV door de relevante beleidsartikelen te selecteren. Voor de periode 1990-1994 is voor enkele posten - waarin zowel de uitgaven voor verwerving als voor inrichting zijn opgenomen - een schatting gemaakt van de verdeling over beide componenten.
Verder is voor de jaren 1990-1993 een raming gemaakt van de aankopen van SBB op basis van de beschikbare gegevens van 1994-1997. Deze aankopen zijn alle tot de EHS gerekend. De cijfers van 1995 zijn het gemiddelde van die van 1994 en 1996, omdat voor 1995 geen gegevens beschikbaar zijn. In 1996 zijn de beleidscategorieën ingrijpend gewijzigd in vergelijking met de periode 1990-1995, en ze wijken ook af van de categorieën die voor het verslagjaar 2000 en later worden gebruikt. Om de gegevens van 1996-1999 in te passen in de jaren vanaf 2000, is een conversie uitgevoerd met vaste omzettingspercentages. Deze percentages geven weer welk deel van een uitgavenpost is toegerekend aan de EHS verdeeld naar verwerving, inrichting en beheer. Voor de periode 2000-2006 zijn de beleidsartikelen waarin de uitgaven over verwerving, inrichting en beheer van de EHS zijn opgenomen consistent. De uitgaven voor deze drie posten konden voor deze periode direct worden afgeleid uit de LNV-begrotingen c.q. jaarverslagen.De uitgaven zijn omgerekend naar het prijspeil van 2009 met de 'OECD GDP deflator' (deflatiecijfer voor het bruto binnenlands product). - Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- Zie ook Uitgaven Inrichting EHS en Uitgaven Beheer EHS
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- LNV, 2006. Rijksbegroting 2007, hoofdstuk XIV: Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.LNV, 2007. Rijksbegroting 2008, hoofdstuk XIV: Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
- Betrouwbaarheidscodering
- A, gebaseerd op Rijksbegroting, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Uitgaven verwerving Ecologische Hoofdstructuur (EHS) 1990-2009 (indicator 1481, versie 01,