Meteorologische gegevens, 1990-2021

Gemiddeld normaal weer in 2021, wel recordaantal codes rood en oranje

Na drie zeer warme jaren was 2021 qua temperatuur een normaal jaar. De gemiddelde temperatuur was 10,4 °C tegen 10,5 °C normaal. Uitschieters waren de zeer koude lente en warmste junimaand sinds 1901. Na een koele augustus waren de laatste vier maanden van het jaar (ruim) warmer dan normaal. Het jaar kenmerkte zich verder door de drie codes rood: voor sneeuwjacht en ijzel in februari en voor extreme neerslag in Limburg in juli. In juni zorgde een valwind voor grote schade in Leersum. In 2021 werd 12 keer een code oranje of rood uitgegeven, het hoogste aantal sinds het bestaan van de huidige waarschuwingssystematiek (2010).

12 keer een code oranje of rood

Rondom de jaarwisseling was er zeer dichte mist met plaatselijk een zicht van minder dan 10 meter. Hiervoor gaf het KNMI een code oranje uit voor het midden en westen van het land. Hoewel de winter soms vrij koud was met nachtvorst, was het niet echt winters: ijsdagen kwamen niet voor. Op 16 januari viel overal 1-4 centimeter sneeuw, het eerste grootschalige sneeuwdek sinds februari 2019.

Sneeuw, tweemaal code rood én lenteachtig

Februari kende een winterse periode met veel sneeuw, in het oosten lag 15-20 centimeter. Het KNMI gaf code rood uit voor sneeuwjacht. Het lagedrukgebied kreeg de naam Darcy. Voor het eerst sinds 2013 lag in een groot deel van Nederland langere tijd sneeuw. Overdag bleef de temperatuur vaak onder het vriespunt. De winterse periode eindigde op 15 februari met ijzel in de noordelijke helft. Hiervoor gaf het KNMI code rood uit. Het contrast met het einde van de maand was groot: dit verliep lenteachtig met in De Bilt van 20-25 februari een maximumtemperatuur van 15,0 °C of hoger. Nog nooit kwam de temperatuur zo vroeg zo vaak boven de 15 °C.

Lente: zeer koud, maar met zomerse uitschieter

Met een gemiddelde temperatuur van 8,1 °C ten opzichte van het langjarig gemiddelde van 9,9 °C was de lente zeer koud. En met gemiddeld 174 mm neerslag was het nat. Opvallend was het einde van maart waar in het zuidoosten plaatselijk zomerse maxima (van 25 °C of hoger) werden gemeten. In april was het echter zeer koud met een gemiddelde temperatuur van 6,7 °C ten opzichte van het langjarig gemiddelde van 9,8 °C. Het was zelfs de koudste april sinds 1986. In de ochtend van 7 april lag er in het zuidoosten 2-5 centimeter sneeuw, in Limburg zelfs 10 centimeter. Op 7 mei werd het in oosten van Brabant even wit.

Warmste junimaand sinds 1901

Juni 2021 was de warmste sinds 1901. Met 18,2 °C tegen een normaal van 16,2 °C. De hoogste temperatuur van het jaar werd op 17 juni in Hupsel gemeten, 34,0 °C. De rest van de zomer verliep nat en steeds koeler. De verder natte juni werd gekenmerkt door zware onweersbuien. De eerste dagen waren er in het oosten verspreid zware buien. Op 29 juni werd het zuiden van Limburg getroffen door zware buien. In Beek viel 87 mm, meer dan de normale maandhoeveelheid van 69 mm. Ook hiervoor gaf het KNMI code oranje uit.

Zware wateroverlast

Van 13 t/m 15 juli viel er in het zuiden van Limburg extreem veel regen, wat tot grote wateroverlast leidde. Het KNMI gaf een code oranje en op 14 juli uiteindelijk code rood. Het was de eerste keer dat het KNMI een code rood uitgaf voor zware neerslag. De watersnood trof ook het westen van Duitsland en het noordoosten van België. Huizen zijn overstroomd, wegen afgesloten, rivieren zijn buiten hun oevers getreden en er vielen meer dan 300 doden.

Herfst in top 10 zachtste herfstseizoenen

Alle herfstmaanden waren warmer dan normaal, vooral september. Gemiddeld was de herfst zacht, zonnig en aan de droge kant. In september was er nog een nazomerse periode. Eind november hadden we te maken met de eerste winterse verschijnselen in de vorm van vorst en sneeuw op grotere schaal. December was zacht. Vlak voor en tijdens de kerstdagen was het in Nederland koud, met tweemaal een code oranje voor gladheid door ijzel. De elfde en twaalfde uitgifte van code rood of oranje in 2021.

Iets zonniger, neerslag normaal

In 2021 liet de zon zich iets vaker zien dan normaal, met landelijk gemiddeld 1800 uur tegen 1774 normaal. Februari en juni waren zonnig. Januari en augustus waren sombere maanden. Het minst zonnig was het in het oosten met in Deelen 1673 uur zon. Aan de kust was het het zonnigst: in Vlissingen scheen de zon 1947 uur. Met landelijk gemiddeld 798 mm viel in 2021 vrijwel de normale hoeveelheid neerslag. Normaal valt over het land gemiddeld 795 mm. In het midden en in Flevoland was het plaatselijk duidelijk droger dan normaal. Het droogste KNMI-station was Woensdrecht met 662 mm. In het zuiden van Limburg en het noordwesten van het land was het natter dan normaal. Het natste KNMI-station was Leeuwarden met 939 mm. Februari, november en vooral september waren droge maanden. Juni was nat met de nodige zware onweersbuien. In juli viel vooral de extreme hoeveelheid regen in het zuiden van Limburg rond het midden van de maand op. Eind augustus viel er in Friesland veel regen.

Het klimaat en het weer in Nederland

Nederland heeft een zeeklimaat, gekenmerkt door zachte winters, koele zomers en neerslag gedurende het gehele jaar. Dit wordt veroorzaakt door de gemiddelde luchtverplaatsing die voornamelijk uit het zuidwesten is.

Invloed van het klimaat en het weer op het milieu

Weersomstandigheden hebben directe gevolgen voor milieu en natuur. Hierbij valt te denken aan het trekgedrag van vogels en vorming van smog. Aan de andere kant heeft het milieu invloed op het weer. De toename van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer zal tot een verandering van het klimaat leiden.