Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2008
Voor de nutriënten stikstof en fosfor is de bijdrage vanuit de landbouw en de uit- en afspoeling vanuit landbouw- en natuurgronden in 2008 circa de helft van de landelijke belasting; voor de zware metalen cadmium, zink, nikkel en lood is dit aandeel oplopend van 16 tot 60%. Voor de meeste stoffen is dat beduidend minder dan in 2007 vanwege de veel lagere neerslag in 2008.
Trends nutriënten
De trend van stikstof en fosfor wordt niet alleen bepaald door ontwikkelingen m.b.t. de bodembelasting maar ook door de relatief grote fluctuaties in de jaarlijkse hoeveelheid neerslag. Omdat in de Emissieregistratie de cijfers worden gepubliceerd op basis van de werkelijke weerjaren, is deze variatie in neerslag terug te vinden in de cijfers. De piek voor stikstof en fosfor in 2007 ten opzichte van 2005 en 2008 is vooral het gevolg van de relatief natte omstandigheden in 2007.
Wanneer we de uit- en afspoeling voor 1990 en 2008 berekenen voor een meteorologisch gemiddeld jaar, dan is voor stikstof over deze periode een daling zichtbaar van 16%. Voor fosfor is er een stijging van 3% (Renaud e.a., 2010).
Trends zware metalen
Door maatregelen is de toevoer van metalen naar landbouwbodems afgenomen, onder andere door regelgeving die de gehalten zware metalen in veevoer aan een maximum bindt. Ook worden bij de kunstmestproductie schonere grondstoffen gebruikt (zie tabeltoelichting CBS, 2010). De daling van de toevoer is echter niet uit de gepresenteerde cijfers van de belasting van het oppervlaktewater af te lezen, omdat net zoals bij stikstof en fosfor de uit- en afspoeling van metalen uit landbouwbodems sterk wordt beïnvloed door de neerslaghoeveelheden. Als de uit- en afspoeling voor alle jaren wordt berekend voor een meteorologisch gemiddeld jaar, dan is voor alle zware metalen de uit- en afspoeling redelijk constant.
Voor lood zien we tussen 1990 en 1995 een daling die wordt veroorzaakt door een afname van de emissie door loodhagel bij de jacht.
Referenties
- Emissieregistratie (2010). Jaarcijfers 2008. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; RWS-Waterdienst, Lelystad; Deltares, Utrecht; Alterra, Wageningen; Agentschap.nl, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
- CBS (2010). StatLine: Zware metalen op landbouwgrond. CBS, Voorburg/Heerlen.
- Renaud, L, L Bonten en F. van der Bolt (2010). Actualisatie Landelijke Emissieregistratie 2010. Uit- en afspoeling nutriënten met STONE2.3 Project eindverslag 16 juli 2010. Alterra, Wageningen.
Relevante informatie
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2019
- Recente cijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur
Omschrijving
De belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur is voornamelijk toe te wijzen aan de uit- en afspoeling vanuit het compartiment bodem. Voor lood is de jacht (loodhagel) een belangrijke bron.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst, Deltares, Wageningen Universiteit-Alterra, Agentschap.nl, TNO)
Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen
Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
Opmerking
Omdat de uit- en afspoeling van stikstof, fosfor en zware metalen niet kan worden uitgesplitst naar landbouw en natuur afzonderlijk, is dit in deze figuur gezamenlijk weergegeven.
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
Betrouwbaarheidscodering
Complex, zie de diverse factsheets op de website van de Emissieregistratie achter 'Overzicht documenten'.
Archief van deze indicator
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2019 (actuele versie , 26 jan 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2018 (v21 , 08 okt 2020 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2017 (v20 , 01 okt 2019 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2016 (v19 , 27 sep 2018 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2015 (v18 , 02 okt 2017 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2014 (v17 , 20 jul 2016 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2013 (v16 , 07 okt 2015 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2012 (v15 , 17 nov 2014 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2011 (v14 , 20 aug 2013 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2010 (v13 , 01 nov 2012 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2009 (v12 , 27 okt 2011 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2008 (v11 , 29 sep 2010 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2007 (v10 , 14 aug 2009 )
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2006 (v09 , 18 jul 2008 )
- Belasting van het oppervlaktewater door de landbouw en natuur, 1990-2005 (v08 , 03 jul 2007 )
- Belasting van het oppervlaktewater door de landbouw, 1990-2004 (v07 , 27 jun 2006 )
- Belasting van het oppervlaktewater door de landbouw, 1990-2003 (v06 , 15 dec 2005 )
- Emissies naar water door de land- en tuinbouw, 1990-2002 (v05 , 28 mei 2004 )
- Emissies naar water door de land- en tuinbouw, 1990-2001 (v04 , 03 okt 2003 )
- Emissies naar water door de land- en tuinbouw, 1990-2001 (v03 , 24 sep 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2010). Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2008 (indicator 0103, versie 11 , 29 september 2010 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
