Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009
De emissies van verzurende stoffen nemen langzaam af. De landbouw levert de grootste bijdrage aan de verzuring, vooral door de emissie van ammoniak. Het verkeer en vervoer emitteert de meeste stikstofoxiden. De industrie is verantwoordelijk voor de grootste aandeel in de zwaveldioxide emissie
Emissies verzurende stoffen nemen langzaam af
De emissie van verzurende stoffen, volgens de NEC-indeling, daalt de laatste 3 jaren met gemiddeld 6% per jaar. Ten opzichte van 1990 is de emissie in 1990 met meer dan 60% gedaald. De grootste absolute afname is gerealiseerd door de afname van de NH3-emissie bij de doelgroep landbouw. Verder zijn substantiële reducties gerealiseerd bij de industrie (SO2 en NOx) en verkeer en vervoer (NOx). De grootste relatieve afname is gerealiseerd door de doelgroep industrie waar de emissie sinds 1990 met 73% verminderd is.
Zeescheepvaart niet in NEC-richtlijn
Na een aanvankelijke stijging van de emissie van verzurende stoffen door de zeescheepvaart (binnengaats en op het Nederlands deel van het Continentaal Plat (NCP) tot 2006 (met bijna 40%) is de uitstoot in 2009 op het niveau van 1990.
De oorzaak van de flink lagere emissies is tweeledig. Doordat schepen de laatste jaren minder hard varen, verbruiken zij minder brandstof. Daarnaast is het zwavelgehalte van de brandstoffen voor schepen die varen op de Noordzee verlaagd naar 1,5 procent waardoor de uitstoot van zwaveldioxide op het Nederlands deel van het Continentale Plat bijna halveerde.
De emissies door zeevaart vallen echter niet onder de NEC-indeling. Vooral de bijdrage aan de SO2-emissies op Nederlands grondgebied, te weten 40 mln kg in 2009, is groot. De totale SO2-emissie volgens NEC bedraagt in dat jaar 38 mln kg.
Bijdrage doelgroepen aan verzurende emissies
De sector land- en tuinbouw levert in 2009 de grootste bijdrage aan de NEC-emissies doordat het 86% van de totale ammoniak (NH3-)uitstoot voor zijn rekening neemt. De Industrie (incl. raffinaderijen) levert de grootste bijdrage aan de emissie van zwaveldioxide (91%). De doelgroep Verkeer en vervoer levert een forse bijdrage (61%) aan de totale emissie van stikstofoxiden (NOx). Door de invoering van de katalysator is het verkeer ook een kleine bron voor NH3-emissies.
Beleid
In 2001 is door het Europees Parlement en de Raad van Europa een richtlijn opgesteld betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging. Men noemt de richtlijn kortweg de NEC-richtlijn (NEC= National Emission Ceilings). Per land zijn nationale emissieplafonds vastgesteld voor onder andere SO2, NOx en NH3. Voor Nederland zijn deze plafonds respectievelijk 50, 260 en 128 miljoen kg. Bij het vaststellen van de emissies volgens de NEC-richtlijn worden de zeevaart en de NOx uit mest door beweiding en mestaanwending buiten beschouwing gelaten.
Relevantie
Genoemde stoffen dragen bij aan verzuring en vermesting van bodem en water. Ook de directe blootstelling aan deze stoffen kan leiden tot gezondheidsschade en schade aan materialen en ecosystemen.
Referenties
- CBS (2011). StatLine: NEC-emissies naar lucht. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Emissieregistratie (2011). Jaarcijfers 2009. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Agentschap NL, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
- Noordzeeloket (2010). Marpol 73/78, Annex VI
- VROM (2001). Nationaal Milieubeleidsplan 4. Een wereld en een wil: werken aan duurzaamheid. Ministerie van VROM, Den Haag.
Relevante informatie
- Vermesting en verzuring: oorzaken en effecten
- Vermesting en verzuring: beleid
- Grootschalige luchtverontreiniging de "National Emission Ceilings": emissies, 1990 - 2020
- Verzurende stoffen: emissie (NEC) per beleidssector 2008
- Emissies naar lucht per doelgroep
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2018
- Overzicht milieuthema's en effecten op de natuur, met een verwijzing naar een viertal indicatoren over de effecten van verzuring en vermesting op natuur.
- Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie. Cijfers emissies zijn ook te vinden op StatLine van het CBS.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC) (tijdreeks)
Omschrijving
Emissies verzurende stoffen, uitgedrukt in zuurequivalenten naar de NEC-sectoren Landbouw, Industrie, energie en raffinaderijen, Verkeer en vervoer, Huishoudens en Bouw enHandel, diensten en overheid
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Agentschap NL, TNO, Deltares).
Berekeningswijze
De emissiegegevens voor de verzurende en grootschalige luchtverontreiniging zijn berekend volgens het NEC-protocol. De berekening van de emissies door stationaire bronnen is gebaseerd op onder andere de emissie-opgaven in de milieujaarverslagen van individuele bedrijven en CBS-productie- en -energiegegevens. De emissies door mobiele bronnen zijn berekend door vermenigvuldiging van activiteitsgegevens, zoals voertuigkilometers en brandstofverbruik, met bijbehorende emissiefactoren.Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
Basistabel
Alle data opvraagbaar op EmissieregistratieVerder:CBS-StatLine: Emissies van verzurende stoffen naar lucht
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen
Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
Opmerking
Bij het vaststellen van de emissies volgens de NEC-richtlijn wordt de zeevaart en de NOx uit mest door beweiding en mestaanwending buiten beschouwing gelaten. Verder zijn de cijfers identiek aan de feitelijke emissies. De emissiegegevens voor de verzurende en grootschalige luchtverontreiniging zijn gepresenteerd volgens de sectorindeling volgens de NEC-richtlijn. Zie voor de NEC-indeling Samenstelling doelgroepen van het milieubeleidHet vermogen van een stof om verzurend te werken wordt uitgedrukt in zuurequivalenten (z-eq), die gelijk zijn aan de hoeveelheden H+ (in mol) die kunnen ontstaan (1 mol SO2 = 2 z-eq; 1 mol NOx = 1 z-eq en 1 mol NH3 = 1 z-eq).
Betrouwbaarheidscodering
C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
- Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 (actuele versie , 12 okt 2011 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 (v17 , 26 mei 2011 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 (v16 , 14 sep 2010 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2008 (v15 , 08 jun 2010 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2008 (v14 , 09 sep 2009 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2007 (v13 , 20 mei 2009 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2007* (v12 , 03 sep 2008 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2006 (v11 , 16 mei 2008 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2006 (v10 , 18 okt 2007 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2005 (v09 , 29 mei 2007 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2005 (v08 , 15 aug 2006 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2004 (v07 , 09 nov 2005 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector (NEC), 1990-2003 (v06 , 25 aug 2005 )
- Verzurende stoffen: emissies per beleidsector, 1990-2002 (v05 , 16 apr 2004 )
- Verzurende stoffen: emissies per doelgroep, 1990-2002 (v04 , 16 sep 2003 )
- Verzurende stoffen: emissies per doelgroep, 1990-2001 (v03 , 06 sep 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2011). Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 (indicator 0185, versie 17 , 26 mei 2011 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
