Opbrengst van belastingen op een milieugrondslag, 1987-2012

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De opbrengst van belastingen op een milieugrondslag is voor het grootste deel afkomstig van de energiebelasting. De opbrengst van de energiebelasting is sinds de invoering in 1996 ruim vernegenvoudigd.

Opbrengst belastingen op een milieugrondslag 4,5 miljard euro

De totale opbrengst van de belastingen op een milieugrondslag bedroeg in 2012 bijna 4,5 miljard euro (voorlopig cijfer). De belastingen op een milieugrondslag zijn in dat jaar goed voor bijna een kwart van de totale inkomsten uit milieubelastingen.

Energiebelasting

Met bijna 4 miljard euro (voorlopig cijfer) levert de energiebelasting in 2012 ruim 90 procent van de totale opbrengst van de belastingen op een milieugrondslag.
De opbrengst van de energiebelasting (tot 2004 regulerende energiebelasting, REB) is sterk toegenomen sinds de invoering in 1996. De opbrengst is in 2012 negen maal zo hoog als in 1996. Wel is er in 2011 en 2012 minder energiebelasting geïnd dan in het topjaar 2010.

Wat zijn belastingen op een milieugrondslag?

De belastingen op een milieugrondslag zijn een onderdeel van de milieubelastingen (ook wel groene belastingen genoemd). De opbrengst van deze belastingen, en daarmee dus ook de opbrengst van de belastingen op een milieugrondslag, gaat naar de algemene middelen. Zij worden dus niet speciaal gebruikt voor de financiering van milieumaatregelen door de overheid.
Tot de belastingen op een milieugrondslag behoren een aantal product gebonden belastingen die zijn opgenomen in de Wet belastingen op milieugrondslag (Wbm). Uitgangspunt bij de invoering van deze wet in 1995 was een verschuiving aan te brengen van de belasting op inkomen uit arbeid naar belastingen op milieuschadelijke activiteiten.
Belastingen die onder de Wbm vallen zijn de verbruiksbelasting op brandstoffen (die ook al voor 1995 bestond en inmiddels voor een groot deel in de energiebelasting is geïntegreerd), grondwaterbelasting, afvalstoffenbelasting, energiebelasting, belasting op leidingwater, vliegbelasting en verpakkingenbelasting.
Inmiddels is het beleid ten aanzien van fiscale vergroening gewijzigd. In 2012 en 2013 zijn met het doel het belastingstelstel te vereenvoudigen, 3 belastingen op een milieugrondslag afgeschaft: de afvalstoffenbelasting, grondwaterbelasting en verpakkingenbelasting. De afschaffing van de belasting op leidingwater in 2013 is weer herroepen (deze belasting blijft dus gewoon voortbestaan). De verpakkingenbelasting is vervangen door de "afvalbeheersbijdrage".

Lopende prijzen

Alle bedragen in deze indicator zijn uitgedrukt in lopende prijzen. Dit zijn de bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk zijn betaald. Voor meer informatie hierover lees de technische toelichting.

Bronnen

Relevante informatie

  • Meer informatie over belastingen op milieugrondslag is te vinden op StatLine (CBS).

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Opbrengst van de belastingen op een milieugrondslag
Omschrijving
Ontwikkeling van de opbrengst van de verschillende belastingen op een milieugrondslag. Uitsplitsing van de totale opbrengst van deze belastingen naar betalingsplichtige (huishoudens, bedrijven en niet-ingezetenen van Nederland). Voor 2011 en 2012 betreft het (nader) voorlopige cijfers.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Berekeningswijze
Het artikel Milieuheffingen en -belastingen (CBS, 2006) geeft een korte onderzoeksbeschrijving. Ook is informatie over de onderzoeksmethode te vinden in de publicatie Milieurekeningen 2008 (CBS, 2009).
Geografische verdeling
Nederland
Andere variabelen
Binnen het systeem van de Nationale rekeningen van het CBS worden de belastingen op een milieugrondslag toegedeeld aan verschillende bedrijfscategorieën, huishoudens en niet-ingezetenen van Nederland.
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Opmerking
Bedragen in lopende prijzen
Met ingang van 2014 publiceert het CBS de gegevens over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen in lopende prijzen. Lopende prijzen wil zeggen dat het gaat om bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk betaald zijn. Met andere woorden, de bedragen zijn steeds weergegeven in het prijsniveau van het betreffende jaar, oftewel de bedragen zijn niet gecorrigeerd voor prijspeilontwikkelingen.

Toelichting prijspeilontwikkelingen
Diverse oorzaken dragen bij aan de ontwikkeling van het prijspeil. Zo treden er jaarlijks veranderingen op in het prijspeil door inflatie, tariefontwikkelingen en diverse andere prijsontwikkelingen die kunnen gelden voor bepaalde goederen, investeringsgoederen, belasting- en subsidieregelingen en bepaalde economische sectoren.
1. In het onderzoek Consumentenprijsindex (CPI) berekent het CBS de inflatie. Dit gebeurt op basis van de prijsontwikkeling in een selectie van consumptiegoederen in de winkel (het zogenaamde "boodschappenmandje").
2. Een voorbeeld van de invloed van tariefontwikkelingen op het prijspeil vinden we bij de (milieu)belastingen. Hier spelen de wijzigingen in de belastingtarieven een belangrijkere rol in de prijsontwikkeling dan de inflatie.
3. Een voorbeeld van een specifieke prijsontwikkeling bij bepaalde goederen vinden we bij computers. De prijsontwikkeling van computers in de afgelopen 25 jaar verloopt totaal anders dan de inflatie in die periode, gemeten volgens het CPI. Dit komt doordat computers begin jaren 90 nog schaars beschikbaar waren en nu inmiddels gemeengoed zijn geworden.

Wat laten de grafieken zien en wat niet?
Omdat de bedragen uitgedrukt zijn in lopende prijzen geven de grafieken in deze indicator niet meer dan alleen de waarde ontwikkeling weer. Anders gezegd, ze tonen alleen de ontwikkeling van de bedragen zoals die in de betreffende jaren zijn betaald.
De bedragen voor de diverse jaren zijn hierdoor beperkt met elkaar vergelijkbaar. Om een reële ontwikkeling te laten zien moeten de bedragen worden gecorrigeerd naar hetzelfde prijspeil. In een aantal indicatoren over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen heeft het CBS de laatste twee jaar een prijspeil correctie uitgevoerd op basis van de CPI. Vanaf 2014 voert het CBS deze correctie niet langer meer uit. Reden hiervoor is dat het vergelijkbaar maken van bedragen door ze alleen te corrigeren op basis van de CPI niet geheel juist of onvolledig is. Met behulp van de CPI worden bedragen immers alleen gecorrigeerd voor inflatie. In de praktijk wordt de prijsontwikkeling ook bepaald door een aantal andere factoren die los staan van de inflatie (zie hierboven).

Prijspeil gecorrigeerde bedragen vragen nader onderzoek
Het maken van een goede en reële prijscorrectie waarmee de bedragen voor de verschillende jaren op hetzelfde prijspeil worden gebracht vraagt aanvullend onderzoek. In een dergelijk onderzoek zou aansluiting gemaakt kunnen worden met de waarde, prijs en volume ontwikkeling in de Nationale Rekeningen van het CBS. Er moeten daarbij correcties uitgevoerd worden op de lopende prijzen van zowel goederengroepen, investeringen, belastingen, subsidies en sectoren.
Het CBS publiceert reeds enkele decennia cijfers over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten milieuheffingen en milieubelastingen in alleen lopende prijzen. Het berekenen van gecorrigeerde bedragen op basis van een bepaald prijspeil valt nu buiten de scope van het werk van het CBS aan de betreffende indicatoren voor het Compendium voor de Leefomgeving. Indien u voor onderzoek dergelijke gegevens toch nodig hebt, dan kunt u bij het CBS vragen naar de mogelijkheden.
Betrouwbaarheidscodering
Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representa-tiviteit van de gegevens vrijwel volledig is.

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
20
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
08
versie‎
06

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Opbrengst van belastingen op een milieugrondslag, 1987-2012 (indicator 0359, versie 11,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.