Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2012
De zeescheepvaart wordt niet meegenomen in de door Nederland gerapporteerde emissies in het kader van het NEC- en het Kyoto-protocol. Het is een relatief grote bron van verzurende stoffen die de luchtkwaliteit in Nederland in belangrijke mate kan beïnvloeden.
Aandeel in totale emissies op Nederlands grondgebied
De zeevaart heeft voor een drietal luchtverontreinigende stoffen een groot aandeel in de totale emissies op Nederlands grondgebied. Het betreft SO2, NOx en fijn stof (PM10). De aandelen daarvan in de totale emissies in 2012 (voorlopig cijfer) bedragen respectievelijk 46, 29 en 15%. Hiervan wordt rond de 80% op het Nederlands deel van het Continentaal Plat (NCP) uitgeworpen (CBS, 2013a).
Ontwikkeling emissie zwaveldioxide, stikstofoxiden en fijn stof
De emissies van SO2, NOx en fijn stof door de zeevaart zijn tot 2006 gestaag toegenomen door de toename van het scheepvaartverkeer en de toegenomen grootte van de schepen.
De zeevaart op het Nederlands Continentaal Plat en in de Nederlandse zeehavens heeft vanaf 2007 aanzienlijk minder luchtverontreiniging veroorzaakt dan in de jaren ervoor. Tussen 2006 en 2012 is de uitstoot van zwaveldioxide 58 procent afgenomen, terwijl de uitstoot van fijn stof met een kwart is verminderd. Ook bij stikstofoxiden is deze periode een daling zichtbaar met 14 procent.
De oorzaak van de flink lagere emissies is tweeledig. Doordat schepen de laatste jaren minder hard varen, verbruiken zij minder brandstof. Daarnaast is het zwavelgehalte van de brandstoffen voor schepen die varen op de Noordzee verlaagd naar 1,5 procent .
MARPOL-verdrag
Door IMO, de internationale scheepvaartorganisatie, zijn beperkingen van het zwavelgehalte in stookolie opgesteld voor zeeschepen. Deze zijn opgenomen in het zogenaamde MARPOL-verdrag dat is opgesteld voor het voorkomen van verontreiniging door schepen (Noordzeeloket, 2010).
Op volle zee mag nu nog stookolie met maximaal 45 duizend ppm (parts per million) zwavel worden gebruikt. Vanaf 2012 mag dit gehalte niet hoger dan 35 duizend ppm zwavel zijn. Na 2020 moet dit gehalte dalen naar 5 duizend ppm zwavel. In 2008 en 2009 moesten schepen in zogenaamde emission control areas al voldoen aan een maximum limiet van 15 duizend ppm zwavel. Vanaf 2010 is deze limiet verscherpt tot maximaal 10 duizend ppm zwavel, en na 2015 is het maximum duizend ppm zwavel. Voorbeelden van deze emission control areas zijn de Noordzee en de Oostzee.
Referenties
- CBS (2013a). StatLine: Luchtverontreiniging, feitelijke emissies van alle bronnen. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2013b). StatLine: Luchtverontreiniging, feitelijke emissies door mobiele bronnen. CBS, Den Haag/Heerlen.
- EMS (2004). Protocollen Emissieregistratie en -Monitoring Scheepvaart (EMS). RWS-AVV, Rotterdam. Geplaatst op de website van de Emissieregistratie.
- Klein, J., et al. (2013). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland (Engelstalig met Nederlandse tabellenset).Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie.
- Noordzeeloket (2010). Marpol 73/78, Annex VI
Relevante informatie
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 2021
- Zeescheepvaart in Nederland, 1990-2016
- Meer gegevens over de emissies van mobiele bronnen vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie. Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Emissies door de zeevaart
Omschrijving
Emissies van broeikasgassen (kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en distikstofoxide (N2O))en emissies van verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), fijn stof (PM10), vluchtige organische stoffen, exclusief methaan (VOS) en koolmonoxide (CO)) door de zeevaart
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, Agentschap NL, TNO, Deltares)
Berekeningswijze
De emissies door de zeescheepvaart vallen niet binnen de richtlijnen van de NEC Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
Basistabel
CBS-StatLine tabel Feitelijke emissies van alle bronnenCBS-StatLine tabel Feitelijke emissies door mobiele bronnen
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen
Verschijningsfrequentie
In maart definitieve cijfers t-2; in augustus voorlopige cijfers t-1
Achtergrondliteratuur
Klein, J., et al. (2013). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland. Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie (Engelstalig rapport met Nederlandstalige tabellenset).
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
Opmerking
De emissies door de zeescheepvaart worden berekend volgens de methodiek van het project Emissieregistratie Scheepvaart van de voormalige Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) van Rijkswaterstaat (EMS, 2004). De methodiek voor de berekening van de emissies door zeevaart wordt verder summier worden beschreven in het Methodenrapport van de taakgroep Verkeer van de Emissieregistratie. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2012).
Betrouwbaarheidscodering
C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2021 (actuele versie , 12 jun 2023 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2020 (v25 , 13 dec 2022 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2018 (v24 , 27 sep 2019 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2017 (v23 , 26 mrt 2019 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2016 (v22 , 09 apr 2018 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2015 (v21 , 17 mei 2017 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2014 (v20 , 12 apr 2016 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2014 (v19 , 19 okt 2015 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2013 (v18 , 16 apr 2015 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2012 (v17 , 13 mei 2014 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2012 (v16 , 09 okt 2013 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2011 (v15 , 18 apr 2013 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2011 (v14 , 08 okt 2012 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2010 (v13 , 01 mei 2012 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2010 (v12 , 11 okt 2011 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2009 (v11 , 26 mei 2011 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2009 (v10 , 14 sep 2010 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2008 (v09 , 08 jun 2010 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2008 (v08 , 09 sep 2009 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2007 (v07 , 20 mei 2009 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2007* (v06 , 03 sep 2008 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2006 (v05 , 16 mei 2008 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2006 (v04 , 18 okt 2007 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2005 (v03 , 10 jul 2007 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2005 (v02 , 16 aug 2006 )
- Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2004 (v01 , 08 nov 2005 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2013). Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2012 (indicator 0521, versie 16 , 9 oktober 2013 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
