Broedvogels, dagvlinders en zandhagedissen in de duinen
Veel kenmerkende broedvogels en dagvlinders van de duinen zijn minder talrijk dan in 1950. De zandhagedis gaat de laatste jaren juist vooruit.
Ontwikkeling broedvogels
Veel vogelsoorten, waaronder vooral soorten van open duinen, zijn in 1990 schaarser dan in 1950. Enkele vogelsoorten komen in 1990 wèl meer voor dan in 1950, zoals de blauwe kiekendief. Na 1990 verandert de vogelstand verder, onder meer door de toenemende verstruiking van de duinen en het verschijnen van de Havik en milieu-invloeden. Met name middelgrote vogels zoals de groene specht gaan achteruit door predatie door de havik.
Ontwikkeling dagvlinders
Veel dagvlinders komen in 1992 minder voor dan in 1950 en een aantal soorten gaat ook na 1992 nog achteruit. De meeste dagvlinders komen vooral in de droge duinen voor; Grote parelmoervlinder en verdroging duinen van vochtige duinvalleien zijn al lang geleden vrijwel verdwenen. In de droge duinen verdwijnen de voor vlinders belangrijke Areaal halfnatuurlijk grasland door de vergrassing en verstruiking.
Ontwikkeling reptielen
De zandhagedis is de enige reptielensoort in grote delen van de duinen. Alleen hier en daar komen ook levendbarende hagedissen en hazelwormen voor. De zandhagedis neemt toe sinds 1994. Deze soort tolereert enige mate van verstruiking goed en verdwijnt pas bij verder gaande vergrassing en verstruiking. De warme zomers van de laatste jaren zijn gunstig voor deze soort.
Referenties
- Dijk, A.J. van, L. Dijksen, F. Hustings, D. Zoetebier en C. Plate (2001). Broedvogelmonitoring Project. Jaarverslag 1998-99. SOVON-rapport 2001/03. Beek-Ubbergen.
- Dijk, A.J. van, M.J.T. van der Weide, R. Kleefstra, D. Zoetebier en C. Plate (2001). Kolonievogels en zeldzame broedvogels in Nederland in 1999. SOVON-monitoringrapport 2001/08. Beek-Ubbergen.
- Sierdsema, H. en D. Bonte (2002). Duinstruwelen en samenstelling broedvogelbevolking: meer vogels, minder kwaliteit. De Levende Natuur, 103 (3):89-93.
- Swaay, C. van, R. Ketelaar en D. Groenendijk (2002). Dagvlinders en libellen onder de meetlat: jaarverslag 2001. Rapport VS2002.010 De Vlinderstichting. Wageningen.
- Zuiderwijk, A. (red.) (2001). Resultaten monitoring over 2000. Nieuwsbrief Meetnet Reptielen nr.20. RAVON Werkgroep monitoring. Amsterdam.
Technische toelichting
Technische toelichting
De Soortgroep Trend Index (STI) betreft de gemiddelde index (indexwaarde 1950 = 100 voor elke soort) van broedvogels en dagvlinders die ofwel op de Rode Lijsten voorkomen ofwel kenmerkend zijn voor de duinen. Tussen haakjes is per soort de trend weergegeven sinds 1990 (broedvogels), sinds 1992 (dagvlinders) of sinds 1994 (zandhagedis). Broedvogels: baardman (afname), blauwe kiekendief (afname), boomleeuwerik (toename), boomvalk (min of meer stabiel), dodaars (stabiel), gekraagde roodstaart (stabiel), grasmus (toename), grauwe klauwier (verdwenen), griel (verdwenen), groene specht (afname), grutto (verdwenen), kleine karekiet (min of meer stabiel), nachtegaal (toename), nachtzwaluw (verdwenen), paapje (afname), rietzanger (toename), roodborsttapuit (toename), slobeend (stabiel), snor (min of meer stabiel), sprinkhaanzanger (toename), tapuit (afname), torenvalk (afname), tureluur (stabiel), veldleeuwerik (afname), wulp (afname) en zomertortel (afname).Dagvlinders: aardbeivlinder (afname), argusvlinder (toename), bruin blauwtje (min of meer stabiel), bruin zandoogje (afname), duingentiaanblauwtje (verdwenen), duinparelmoervlinder (afname), groot dikkopje (afname), heideblauwtje (verdwenen), heivlinder (min of meer stabiel), hooibeestje (toename), icarusblauwtje (toename), kleine vuurvlinder (min of meer stabiel), kommavlinder (afname), kleine parelmoervlinder (afname), grote parelmoervlinder (afname), koevinkje (toename), oranjetipje (toename) en zwartsprietdikkopje (afname).Reptielen: zandhagedis (toename). De gegevens zijn ontleend aan de landelijke meetnetten van broedvogels, dagvlinders en reptielen van het Netwerk Ecologische Monitoring.
Archief van deze indicator
- Fauna van de duinen, 1990-2020 (actuele versie , 03 mei 2022 )
- Fauna van de duinen, 1990-2018 (v18 , 19 mrt 2020 )
- Fauna van de duinen, 1990-2017 (v17 , 16 apr 2019 )
- Fauna van de duinen, 1990-2015 (v16 , 30 okt 2017 )
- Fauna van de duinen, 1990-2015 (v15 , 03 jan 2017 )
- Trend vogels, reptielen en dagvlinders duinen, 1990-2014 (v14 , 31 mei 2016 )
- Trend vogels, reptielen en dagvlinders duinen, 1990-2014 (v13 , 29 okt 2015 )
- Kenmerkende diersoorten van de duinen, 1990-2012 (v12 , 01 okt 2013 )
- Kenmerkende diersoorten van de duinen, 1990-2011 (v11 , 16 jan 2013 )
- Kenmerkende diersoorten van de duinen, 1990-2010 (v10 , 18 okt 2011 )
- Kenmerkende diersoorten van de duinen, 1990-2009 (v09 , 14 jan 2011 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedis in de duinen, 1990-2008 (v08 , 11 dec 2009 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedis in de duinen (v07 , 05 dec 2008 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedis in de duinen (v06 , 13 dec 2006 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedis in de duinen (v05 , 22 mei 2006 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedissen in de duinen (v04 , 29 jun 2005 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedissen in de duinen (v03 , 29 sep 2003 )
- Broedvogels, dagvlinders en zandhagedissen in de duinen (v02 , 12 okt 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2002). Broedvogels, dagvlinders en zandhagedissen in de duinen (indicator 1123, versie 02 , 12 oktober 2002 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
