Karakteristieke diersoorten van de heide
Veel typische diersoorten van de heide nemen af. Vooral broedvogels en dagvlinders op de heide gaan sinds 1990 achteruit, maar de meeste soorten reptielen, amfibieën en libellen houden zich staande of nemen toe. Belangrijke oorzaken van achteruitgang van vogels en dagvlinders van heide zijn vergrassing, bosopslag en verdroging.
Ontwikkeling broedvogels
Gemiddeld genomen komen kenmerkende broedvogels van de heide rond 1990 minder voor dan in 1950. In de periode 1990-2003 namen veel broedvogels nog verder af, waaronder korhoen en andere soorten van open heide. Duinpieper en klapekster zijn geheel verdwenen. Sommige soorten zijn echter toegenomen, waaronder de boomleeuwerik.
Ontwikkeling dagvlinders
Nog sterker dan broedvogels zijn de dagvlinders op de heide achteruitgegaan. Enkele soorten zijn inmiddels verdwenen of bijna verdwenen, waaronder het vals heideblauwtje en de kleine heivlinder.
Ontwikkeling reptielen
Ondanks de vergrassing en verbossing gaan adder, gladde slang en zandhagedis sinds 1994 vooruit, al zijn deze soorten in 1994 nog wel minder talrijk dan rond 1950. Alleen de levendbarende hagedis gaat sinds 1994 achteruit.
Ontwikkeling amfibieën
De trends van heikikker en poelkikker vertonen een min of meer stabiel patroon.
Ontwikkeling libellen
De groep van typische heidelibellen doet het als geheel goed. Er zijn echter opvallende verschillen tussen de soorten. Er zijn vier toenemende soorten, waaronder koraaljuffer en tengere pantserjuffer en vier afnemende soorten, waaronder de speerwaterjuffer.
Referenties
- Dijk, A.J. van, A. Boele, L. van den Bremer, F. Hustings, W. van Manen, A. van Kleunen, K. Koffijberg, W. Teunissen, C. van Turnhout, B. Voslamber, F. Willems, D. Zoetebier en C.L. Plate (2007). Broedvogels in Nederland 2005. SOVON-monitoringrapport 2007/01. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Beek-Ubbergen.
- Dijk, A.J. van, M.J.T. van der Weide, S. Deuzeman, L. Dijksen, D. Zoetebier en C. Plate (2002). Kolonievogels en zeldzame broedvogels in Nederland in 2000 en 2001. SOVON-monitoringrapport 2002/03. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Beek-Ubbergen.
- Swaay, C. van, D. Groenendijk en R. Ketelaar (2003). Dagvlinders en libellen onder de meetlat: jaarverslag 2002. Rapport VS2003.005 De Vlinderstichting, Wageningen.
- Zuiderwijk, A. (red.) (2003). Het meetnet reptielen in 2002. Nieuwsbrief Meetnet Reptielen nr. 26. RAVON Werkgroep Monitoring. Amsterdam.
Relevante informatie
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Karakteristieke diersoorten van de heide
Omschrijving
Ontwikkeling populatie van vogels, reptielen, amfibieën, vlinders en libellen
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek
Berekeningswijze
De gecombineerde Soortgroep Trend Index (STI) betreft de meetkundige gemiddelde index (indexwaarde 1990 = 100) voor heide karakteristieke soorten broedvogels, dagvlinders, amfibieën, reptielen en libellen.
De gegevens zijn ontleend aan de landelijke meetnetten voor broedvogels, dagvlinders reptielen, amfibieën en libellen van het Netwerk Ecologische Monitoring.
Ten opzichte van de vorige versie is de selectie van soorten gewijzigd. Ook zijn vanaf deze versie amfibieën en libellen van de heide opgenomen.
Basistabel
De index van de betrokken soorten met hun trend staan onder het tabblad afzonderlijke soorten onder Download figuurdata.
Geografisch verdeling
Heide
Andere variabelen
geen
Verschijningsfrequentie
jaarlijks
Achtergrondliteratuur
Dijk, A.J. van, A. Boele, L. van den Bremer, F. Hustings, W. van Manen, A. van Kleunen, K. Koffijberg, W. Teunissen, C. van Turnhout, B. Voslamber, F. Willems, D. Zoetebier en C.L. Plate (2007). Broedvogels in Nederland 2005. SOVON-monitoringrapport 2007/01. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Beek-Ubbergen. Swaay, C. van, D. Groenendijk en R. Ketelaar (2003). Dagvlinders en libellen onder de meetlat: jaarverslag 2002. Rapport VS2003.005 De Vlinderstichting, Wageningen. Zuiderwijk, A. (red.) (2003). Het meetnet reptielen in 2002. Nieuwsbrief Meetnet Reptielen nr. 26. RAVON Werkgroep Monitoring. Amsterdam.
Opmerking
geen
Betrouwbaarheidscodering
Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
- Fauna van de heide, 1990-2020 (actuele versie , 03 mei 2022 )
- Fauna van de heide, 1990-2019 (v17 , 17 apr 2021 )
- Fauna van de heide, 1990-2018 (v16 , 05 feb 2020 )
- Fauna van de heide, 1990-2017 (v15 , 02 okt 2018 )
- Fauna van de heide, 1990-2015 (v14 , 03 jan 2017 )
- Trend vogels, reptielen en dagvlinders heide, 1990-2014 (v13 , 29 okt 2015 )
- Kenmerkende diersoorten van de heide, 1990-2012 (v12 , 01 okt 2013 )
- Kenmerkende diersoorten van de heide, 1990-2011 (v11 , 16 jan 2013 )
- Kenmerkende diersoorten van de heide, 1990-2010 (v10 , 15 nov 2011 )
- Kenmerkende diersoorten van de heide, 1990-2009 (v09 , 18 jan 2011 )
- Karakteristieke diersoorten van de heide, 1990-2008 (v08 , 14 jan 2010 )
- Karakteristieke diersoorten van de heide (v07 , 02 dec 2008 )
- Karakteristieke diersoorten van de heide (v06 , 19 okt 2007 )
- Broedvogels, dagvlinders en reptielen op de heide (v05 , 13 dec 2006 )
- Broedvogels, dagvlinders en reptielen op de heide (v04 , 22 mei 2006 )
- Heide: broedvogels, dagvlinders en reptielen (v03 , 04 sep 2003 )
- Heide: broedvogels, dagvlinders en reptielen (v02 , 04 sep 2003 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2007). Karakteristieke diersoorten van de heide (indicator 1134, versie 06 , 19 oktober 2007 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
