Dichtheid wonen, werken en detailhandel in stedelijke centra, 2000-2008

Dichtheid van functies binnen hoogstedelijke centra

Volgens de studie Ruimtelijke ontwikkelingen in het stedelijk gebied, Dynamiek van stedelijke milieu's 2000-2006 zijn er 44 gemeenten met een hoogstedelijk centrum. De hoogstedelijke centra hebben een zeer hoge dichtheid van wonen, werken en verkooppunten/ voorzieningen met het centrum van Amsterdam aan kop. De ontwikkelingen van dichtheden binnen de hoogstedelijke centra laten een wisselend beeld zien maar in de afgelopen periode (2006-2008) is de dichtheid in het merendeel van de centra toegenomen. In slechts 6 van de 44 centra was er in deze periode een afname van de dichtheid van functies. In de centra van Dordrecht, Venlo en Drachten nam de dichtheid het meeste af. De centra van Zoetermeer, Maastricht en Arnhem en Groningen laten na een afname tussen 2000 en 2006 weer een toename zien. De centra van Zwolle, Haarlem, Breda, Alkmaar en Amersfoort kenden de grootste toename over de hele periode 2000-2008. De ontwikkeling van de dichtheid werd vooral beïnvloed door een toename van het aantal woningen (jaarlijks iets meer dan 1% gedurende de hele periode), een daling van het aantal werkzame personen tussen 2000 en 2006 met weer een toename tussen 2006 en 2008. Het aantal verkooppunten laat een vergelijkbare ontwikkeling zien als het aantal werkzame personen.

Dichtheid binnen stationsomgeving nieuwe sleutelprojecten

De intensiteit van het ruimtegebruik voor wonen, werken en winkelen/voorzieningen ligt binnen de stationsomgevingen van de zes nieuwe sleutel projecten (NSP's) lager dan in de hoogstedelijke centra. De omgevingen van het centraal station van Rotterdam, Den Haag en Utrecht hebben de hoogste dichtheden, de stationsomgevingen van de Amsterdamse Zuidas en Breda hebben relatief lage dichtheden. In de periode 2006-2008 zijn er geen grote veranderingen in de intensiteit van het ruimtegebruik binnen de NSP. Gemiddeld genomen is de intensiteit iets toegenomen. Vooral binnen de stationsomgeving van de Amsterdamse Zuidas is de dichtheid van functies in deze periode toegenomen. Hier was een sterke toename van het aantal werkzame personen en ook het aantal winkels nam toe. Alleen in de stationsomgeving van Den Haag Centraal is de intensiteit van functies afgenomen. Hier verdwenen winkels en woningen. Omvangrijke werkzaamheden in de stationsomgevingen van de NSP's hebben op de korte termijn een negatieve invloed op de intensiteit van het ruimtegebruik.

Centrumvorming essentieel voor stedelijke netwerken

In de Nota Ruimte wordt gesteld dat centrumvorming essentieel is voor de stedelijke netwerken. Centra vergroten de stedelijkheid, vormen de basis voor samenwerking binnen stedelijke netwerken en zorgen voor een betere benutting van bestaand bebouwd gebied in samenhang met (bestaande) infrastructuur en verkeer- en vervoerknooppunten. Het Rijk draagt actief bij aan zes sleutelprojecten voor centrumvorming namelijk: de Zuidas in Amsterdam, Rotterdam Centraal, Utrecht Centraal, Den Haag Centraal en de stationsomgevingen van Arnhem en Breda. Daarnaast wordt ook versterking van andere bestaande centra nagestreefd.

Relevante doelstellingen Nota Ruimte

Uitvoeringsdoelstellingen:

• Ontwikkeling en versterking van 6 stedelijke centra; ontwikkeling en versterking van centra; optimale benutting van verdichtingsmogelijkheden

Operationele doelstellingen:

• Ontwikkeling van nationale stedelijke netwerken en stedelijke centra; verbeteren van de leefbaarheid en de sociaaleconomische positie van de steden; versterking van de kracht en diversiteit van de belangrijkste economische kerngebieden

Algemene doelstellingen:

• Versterking van de internationale concurrentiepositie van Nederland; krachtige steden