Ruimtelijke ontwikkelingen in het kustfundament, 2000 - 2019

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

Het aantal woningen in het kustfundament is licht toegenomen van 28675 in 2000 tot 33625 in 2019, gemiddeld ongeveer 1 % per jaar. Deze toename heeft vooral plaatsgevonden binnen het bestaand bebouwd gebied (92%). Tussen 2012 en 2019 is het aantal woningen binnen het bestaand bebouwd gebied met 1510 woningen (5,2 %) toegenomen. Buiten bestaand bebouwd gebied is in die periode het aantal met 120 woningen (4 %) toegenomen.

Restricties bouwen in het kustfundament

Het kustfundament omvat het gehele zandgebied, nat en droog, dat als geheel van belang is als drager van functies in het kustgebied. Het rijk waarborgt voor de realisatie van een duurzame veiligheid tegen overstroming vanuit zee dat in het kustfundament voldoende ruimte beschikbaar is en blijft voor de versterking van de zeewering. Aan de landzijde omvat het kustfundament alle duingebieden en alle daarop gelegen harde zeeweringen met de ruimtereservering voor tweehonderd jaar zeespiegelstijging en omvat daar waar de duinen breder zijn dan de waterkering het gehele duingebied. In de praktijk valt de begrenzing dan samen met de grenzen van natuurbeschermingsgebieden, de Ecologische Hoofdstructuur en de Vogel- en Habitatrichtlijngebieden.

Geringe toename van het aantal woningen in het kustfundament

Het totaal aantal woningen is in het kustfundament is in de periode 2000 - 2019 met gemiddeld 1 % per jaar toegenomen. De ontwikkelingen hebben zich vooral voorgedaan binnen bestaand bebouwd gebied (92%). Om het zandige systeem van de kust integraal te kunnen beheren wordt het kustfundament ruimtelijke beschermd in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). Binnen bestaand bebouwd gebied zijn geen restricties. Buiten stedelijk gebied is bij uitzondering nieuwe bebouwing mogelijk. Uitzonderingen zijn opgenomen in het Barro artikel 2.3.5 bouwen in het kustfundament buiten stedelijk gebied. De kustveiligheid wordt geborgd in combinatie met behoud en ontwikkeling van functies in de kust (zoals ecologie, recreatie, zeehaven, zeescheepvaart) zolang deze functies de waterveiligheid niet in gevaar brengen.
Niet nagegaan is of bebouwing buiten het kustfundament in overeenstemming is met de hierboven genoemde restrictie. In onderstaande tabel zijn de gemeenten opgenomen waar zich de grootste wijzigingen hebben voorgedaan wat betreft de toename van het aantal woningen in het kustfundament
Het CBS heeft In 2019 met terugwerkende kracht tot 2012 correcties aangebracht in het CBS Woningregister. De cijfers in deze Monitor NOVI wijken daarom af van eerder gepubliceerde cijfers in de voorgaande Monitor Infrastructuur en Ruimte.

GemeenteToename woningen buiten bebouwd gebied 2000 - 2012Toename woningen buiten bebouwd gebied 2012-2019Toename woningen binnen bebouwd gebied 2000 - 2012Toename woningen binnen bebouwd gebied 2012-2019
Bergen59 171-7
Den Haag2110621002
Katwijk6319112119
Rotterdam10546545
Sluis37700
Vlissingen0022513
Beverwijk1213328
Westland-14-3067
Zandvoort30733271
Schagen56-100


In de periode 2012 - 2019 is het aantal woningen binnen het bestaand bebouwd gebied het meest toegenomen in de gemeenten Den Haag (1002), Zandvoort (271) en Katwijk (119) en Westland (67). Buiten het bestaand bebouwd gebied was de grootste toename van het aantal woningen in deze periode in de gemeenten Rotterdam (46), Beverwijk (21) en Katwijk (19).

Barro Artikel 2.3.5.Bouwen in het kustfundament buiten stedelijk gebied

Een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden buiten het stedelijk gebied maakt ten opzichte van het daaraan voorafgaande geldende bestemmingsplan geen nieuwe bebouwing mogelijk. Het eerste lid is niet van toepassing op:
a. bouwwerken ten behoeve van tijdelijke of seizoensgebonden activiteiten;
b. herbouw of verbouw van een bestaand bouwwerk waarbij een eenmalige uitbreiding van het grondoppervlak met ten hoogste tien procent is toegestaan, te rekenen vanaf het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit;
c. bouwwerken voor het openbaar belang voor zover deze bouwwerken niet buiten de gronden, bedoeld in het eerste lid, tot stand gebracht kunnen worden. Tot deze bouwwerken behoren in elk geval:
1°. bouwwerken voor telecommunicatievoorzieningen, opsporing, winning, opslag en transport van olie, gas en water, transport van elektriciteit en kleinschalige opwekking van elektriciteit door middel van windturbines;
2°. bouwwerken voor het operationeel beheer van natuur of van hulpdiensten;
3°. bouwwerken voor de waterstaatkundige functie van het kustfundament.
Het eerste lid is niet van toepassing voor zover nieuwe bebouwing bijdraagt aan versterking van het zandige deel van het kustfundament

Relevante doel en nationaal belang Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:

  • Doel: Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuur-historische waarden behouden zijn (leefbaar en veilig)
  • Nationaal Belang: Ruimte voor waterveiligheid, een duurzame zoetwatervoorziening en kaders voor klimaatbestendige stedelijke (her)ontwikkeling.

Monitoring Kustpact

De rijksoverheid maakt in het waterveiligheidsbeleid voor bebouwing aan de kust onderscheid in drie zones:
Kustfundament buiten bestaand bebouwd gebied. In het kustfundament buiten het stedelijk gebied staat het Rijk vanuit een oogpunt van waterveiligheid geen nieuwe bebouwing toe. Alleen tijdelijke bebouwing, zoals vakantiehuisjes boven de gemiddelde hoogwaterlijn op het strand, is toegestaan, evenals bebouwing van openbaar belang.
Kustfundament binnen bestaand bebouwd gebied. In het kustfundament binnen het bestaand bebouwd gebied gelden deze beperkingen niet. Wel stelt het Rijk beperkingen voor gronden die behoren tot primaire waterkeringen en waterstaatkundige beschermingszones.
Binnenduinrand landwaarts van het kustfundament. In de binnenduinrand landwaarts van het kustfundament stelt het Rijk geen ruimtelijke restricties vanuit het oogpunt van waterveiligheid. Of bouwactiviteiten zijn toegestaan, hangt hier af van het beleid van provincies en gemeenten.
De toename van het aantal recreatiewoningen in de kustzone vond vooral plaats in de binnenduinrand, landwaarts van het kustfundament. Vanuit een oogpunt van waterveiligheid geldt daar geen beperking aan de ontwikkeling van bebouwing.
De Rijksoverheid heeft - naar aanleiding van maatschappelijke onrust over de toename van bebouwing in de kuststrook - met gemeenten, provincies, natuur- en milieuorganisaties en organisaties voor recreatieondernemers het Kustpact afgesloten (IenM 2017).
In de Monitor Infrastructuur en Ruimte 2016 is eenmalig de ontwikkeling van bebouwing in de binnenduinrand landwaarts van het kustfundament in beeld gebracht. Deze analyse liet zien dat relatief gezien het areaal wonen en verblijfsrecreatie, zowel in het kustfundament als in de indicatieve strook landwaarts daarvan, het minst toenam in de provincie Friesland en het meest in Zeeland. Deze analyse vond plaats op basis van het Bestand Bodemgebruik. Dit bestand is niet geschikt voor monitoringsdoeleinden omdat de data met een vertraging van enige jaren beschikbaar komen.
Voor deze monitor is eenmalig op basis van luchtfoto's de ontwikkeling van deze seizoensgebonden recreatiewoningen op het strand verkend.
Op het strand komen de meeste seizoensgebonden recreatiewoningen voor in de provincie Noord-Holland; het aantal bedraagt een factor tien meer dan in Zuid-Holland en Zeeland. In de periode 2012-2017 is de hoeveelheid seizoensgebonden recreatiewoningen op het strand toegenomen. In Noord-Holland komt dit erop neer dat bestaande rijen bebouwing langer zijn geworden, en soms ook breder zijn geworden (tot drie rijen achter elkaar). De situatie per gemeente verschilt sterk. In Zuid-Holland en Zeeland nam de hoeveelheid seizoensgebonden recreatiewoningen op het strand vooral toe door nieuwe rijen.

Bronnen

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Ruimtelijke ontwikkelingen in het kustfundament
Omschrijving
Het aantal nieuwe woningen dat gebouwd is in het kustfundament, binnen en buiten bestaand bebouwd gebied
Verantwoordelijk instituut
Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
Berekeningswijze
Voor de contour van het kustfundament is gebruik gemaakt van de SVIR. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen binnen en buiten het bestaand bebouwd gebied (VROM, 2003, gecorrigeerde versie 2000). Met ingang van 2012 stelt het CBS de woningvoorraad vast op basis van gegevens uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) die de registratie van woningen via het Woningregister van het CBS vervangt. Deze cijfers sluiten niet aan op oude statistieken, er is sprake van een trendbreuk. Per saldo registreert de BAG meer verblijfsobjecten met minimaal een woonfunctie. Daarnaast kunnen administratieve onzuiverheden die met de opstart van de BAG te maken hebben, leiden tot een onjuiste volgtijdelijke vergelijking zoals die in de MIR 2016 wordt toegepast. Vandaar dat een aantal additionele correcties toegepast zijn op stand gegevens die CBS heeft gepubliceerd op basis van de BAG. Met deze correcties zijn de standen van 1 januari 2012, 1 januari 2014 en 1 januari 2015 van de BAG opgehoogd of verlaagd. Hiermee wordt voorkomen dat verschillen in tijdigheid van mutaties in het Woningregister en de BAG leidt tot een onjuiste interpretatie van groei of afname. Meer informatie is opgenomen bij trendbreuk woningvoorraad (CBS).
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
2-jaarlijks
Betrouwbaarheidscodering
Ontwikkelingen in het kustfundament: telling op basis van Woningregistratie van het CBS. Vanaf 2012 is de bron daarvan gewijzigd waardoor er een trendbreuk optreedt. Ontwikkelingen binnenduinrand landwaarts van het kustfundament: op basis van Woningregistratie van het CBS en Bodemstatistiek. Schatting gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.

Archief van deze indicator

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Ruimtelijke ontwikkelingen in het kustfundament, 2000 - 2019 (indicator 2158, versie 05,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.