Naar een uitweg uit de stikstofcrisis

Nieuwsbericht | 8 juli 2021

De stikstofcrisis vraagt om politieke afweging tussen stikstofambities en belangen in het landelijk gebied. Deze policy brief schetst aandachtspunten bij strategische keuzes voor stikstof, natuur en klimaat.

Drie risico’s bij een strikte generieke stikstofaanpak

Als Nederland er voor kiest om voor de lange termijn stikstof- en klimaatdoelen strikt te formuleren, dan heeft dat implicaties voor de te kiezen beleidsaanpak. De policy brief wijst daarbij op drie risico’s. Ten eerste is er het risico dat bij een generieke stikstofaanpak de investeringen in emissiearmere vormen van landbouw in sommige gebieden uiteindelijk toch tot te veel restemissies leiden om strikte stikstof- én klimaatdoelen te halen. Deze investeringen moeten dan alsnog versneld worden afgeschreven of uitgekocht. Ten tweede riskeert een ruimtelijk ongerichte stikstofaanpak weinig effectief natuurherstel op de plekken waar dit nú het meest urgent is. Een dergelijke systematiek sluit daarom niet aan bij de doelen van de Europese Habitatrichtlijn. Ten derde leiden generieke stikstofreducties niet zonder meer tot juridisch zekere vergunningverlening.

Gebiedsgerichte natuurkwaliteit centraal

Het PBL laat in deze policy brief zien dat de spanning tussen doelen, strategie en consequenties minder groot zal zijn wanneer in plaats van stikstof de natuurkwaliteit centraal gesteld wordt als nationale doelstelling. De Europese richtlijnen bieden daar ruimte voor en een gebiedsgerichte aanpak zou daar beter bij aansluiten. Dat vergt investeringen in de gebiedsgerichte ecologische dataverzameling, analyse en wetenschappelijke oordeelsvorming. Voor stikstofmaatregelen kan de prioriteit op korte termijn worden gelegd rond gebieden waar de natuurkwaliteit achteruit gaat en de overschrijding van de kritische depositiewaarden groot is. Daarbij is het van belang de stikstofbronmaatregelen in samenhang te kiezen met de gekozen klimaatdoelen en -strategie voor de landbouw.