Overheidsuitgaven voor de bestrijding van verkeerslawaai, 1980-2011

U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.

In de periode 2000-2009 zijn de gemiddelde uitgaven van de Rijksoverheid voor de bestrijding van verkeerslawaai ruim drie maal zo hoog als in de jaren negentig van de twintigste eeuw. In 2011 bedroegen de totale uitgaven 202 miljoen euro, waarvan 80 procent ten goede kwam aan het wegverkeer.

Wegverkeer

De uitgaven van de Rijksoverheid voor de bestrijding van het lawaai door wegverkeer omvatten vooral gevelisolatie, de aanleg en het onderhoud van stil asfalt (met onder meer ZOAB, zeer open asfaltbeton) en de plaatsing van geluidsschermen.
De gemiddelde jaarlijkse uitgaven voor geluidsmaatregelen in het wegverkeer zijn in de periode 2000-2009 ruim drie maal zo hoog als in de tien jaar er voor.

Luchtverkeerslawaai

De uitgaven van het Rijk voor de bestrijding van vliegtuiglawaai betreffen vooral enkele grote projecten op het gebied van geluidsisolatie van woningen rondom Schiphol: GIS (= Geluidsisolatie Schiphol) 1, 2 en 3.
Als onderdeel van het project GIS-1 werden tussen 1984 tot in 1997 zo'n 3 700 woningen, scholen en zorgcentra geïsoleerd tegen vliegtuiggeluid. De betreffende kosten bedroegen 126,8 miljoen euro.
In het kader van GIS-2 zijn tussen 1997 en 2008 bijna 8 500 woningen en enkele scholen geluidwerend gemaakt tegen vliegtuiggeluid. De kosten van dit tweede geluidsisolatieproject bedroegen 396,6 miljoen euro.
GIS-3 is het derde geluidsisolatieproject, dat van 2006 tot 2011 loopt. In het isolatiegebied van GIS-3 liggen ruim 12 duizend woningen. Veel van deze woningen zijn al geïsoleerd tegen vliegtuiggeluid of voldoen al aan de eisen van geluidwerendheid. Eind 2011 zijn hiervan ruim 1 100 woningen van (extra) isolatie voorzien. Eind 2011 bedragen de totale kosten van het derde geluidsisolatieproject 45,5 miljoen euro (IenM, 2012, 2013).

Railverkeer

De hoge overheidsuitgaven voor de afscherming van het railverkeer in de jaren 2003-2005 betreffen met name het plaatsen van geluidsschermen langs de Betuweroute en HSL.

Bronnen en maatregelen

Weg-, rail- en luchtvaartverkeer zijn belangrijke bronnen van geluidhinder in Nederland. Behalve via wet- en regelgeving draagt het Rijk financieel bij aan de bestrijding van geluidhinder. Dit gebeurt door subsidiëring van maatregelen aan de bron van de geluidhinder (stillere motoren), in de overdracht van het geluid (geluidsschermen en stil asfalt) en bij de ontvanger / gehinderde van het geluid (isolatie van woningen).

Lopende prijzen

Alle bedragen in deze indicator zijn uitgedrukt in lopende prijzen. Dit zijn de bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk zijn betaald. Voor meer informatie hierover lees de technische toelichting.

Bronnen

Relevante informatie

  • Meer informatie over de milieukosten van het verkeer is te vinden in de databank StatLine van het CBS.

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Overheidsuitgaven voor de bestrijding van verkeerslawaai

Omschrijving

Ontwikkeling van de uitgaven van de Rijksoverheid ter bestrijding van geluidshinder door het wegverkeer, railverkeer en luchtvaart.

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

Berekeningswijze

Het artikel Milieukosten van het verkeer (CBS, 2013) geeft een korte onderzoeksbeschrijving. 
De uitgaven voor de aanleg en het onderhoud van stil asfalt op wegen zijn geschat op basis van de hoeveelheid aangelegd stil asfalt in een jaar en de meerkosten per m2. De kosten van maatregelen in het wegverkeer zijn tot en met 1998 exclusief de kosten voor aanleg en onderhoud van stil asfalt.
De uitgaven voor de aanleg en het onderhoud van geluidsschermen en geluidswallen langs wegen en spoorrails zijn geschat op basis van de oppervlakte aangelegd geluidsscherm/-wal en de prijs per m2
De uitgaven voor geluidsmaatregelen in het luchtverkeer zijn berekend op basis van jaarverslagen van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. 
De gegevens over uitgaven voor andere maatregelen zijn afkomstig van het Bureau Sanering Verkeerslawaai van het Ministerie van IenM.

Geografische verdeling

Nederland

Andere variabelen

Milieukosten verkeersdeelnemers (eigenaren en gebruikers van voertuigen), milieu-investeringen verkeer, milieusubsidies verkeer, milieuheffingen verkeer, netto milieulasten verkeersdeelnemers.

Verschijningsfrequentie

1x per twee jaar (in de oneven jaren)

Achtergrondliteratuur

Milieukosten van het verkeer (CBS, 2013)

Opmerking

Bedragen in lopende prijzen
Met ingang van 2014 publiceert het CBS de gegevens over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen in lopende prijzen. Lopende prijzen wil zeggen dat het gaat om bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk betaald zijn. Met andere woorden, de bedragen zijn steeds weergegeven in het prijsniveau van het betreffende jaar, oftewel de bedragen zijn niet gecorrigeerd voor prijspeilontwikkelingen.

Toelichting prijspeilontwikkelingen
Diverse oorzaken dragen bij aan de ontwikkeling van het prijspeil. Zo treden er jaarlijks veranderingen op in het prijspeil door inflatie, tariefontwikkelingen en diverse andere prijsontwikkelingen die kunnen gelden voor bepaalde goederen, investeringsgoederen, belasting- en subsidieregelingen en bepaalde economische sectoren. 
1. In het onderzoek Consumentenprijsindex (CPI) berekent het CBS de inflatie. Dit gebeurt op basis van de prijsontwikkeling in een selectie van consumptiegoederen in de winkel (het zogenaamde "boodschappenmandje"). 
2. Een voorbeeld van de invloed van tariefontwikkelingen op het prijspeil vinden we bij de (milieu)belastingen. Hier spelen de wijzigingen in de belastingtarieven een belangrijkere rol in de prijsontwikkeling dan de inflatie. 
3. Een voorbeeld van een specifieke prijsontwikkeling bij bepaalde goederen vinden we bij computers. De prijsontwikkeling van computers in de afgelopen 25 jaar verloopt totaal anders dan de inflatie in die periode, gemeten volgens het CPI. Dit komt doordat computers begin jaren 90 nog schaars beschikbaar waren en nu inmiddels gemeengoed zijn geworden.

Wat laten de grafieken zien en wat niet?
Omdat de bedragen uitgedrukt zijn in lopende prijzen geven de grafieken in deze indicator niet meer dan alleen de waarde ontwikkeling weer. Anders gezegd, ze tonen alleen de ontwikkeling van de bedragen zoals die in de betreffende jaren zijn betaald. 
De bedragen voor de diverse jaren zijn hierdoor beperkt met elkaar vergelijkbaar. Om een reële ontwikkeling te laten zien moeten de bedragen worden gecorrigeerd naar hetzelfde prijspeil. In een aantal indicatoren over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen heeft het CBS de laatste twee jaar een prijspeil correctie uitgevoerd op basis van de CPI. Vanaf 2014 voert het CBS deze correctie niet langer meer uit. Reden hiervoor is dat het vergelijkbaar maken van bedragen door ze alleen te corrigeren op basis van de CPI niet geheel juist of onvolledig is. Met behulp van de CPI worden bedragen immers alleen gecorrigeerd voor inflatie. In de praktijk wordt de prijsontwikkeling ook bepaald door een aantal andere factoren die los staan van de inflatie (zie hierboven).

Prijspeil gecorrigeerde bedragen vragen nader onderzoek
Het maken van een goede en reële prijscorrectie waarmee de bedragen voor de verschillende jaren op hetzelfde prijspeil worden gebracht vraagt aanvullend onderzoek. In een dergelijk onderzoek zou aansluiting gemaakt kunnen worden met de waarde, prijs en volume ontwikkeling in de Nationale Rekeningen van het CBS. Er moeten daarbij correcties uitgevoerd worden op de lopende prijzen van zowel goederengroepen, investeringen, belastingen, subsidies en sectoren. 
Het CBS publiceert reeds enkele decennia cijfers over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten milieuheffingen en milieubelastingen in alleen lopende prijzen. Het berekenen van gecorrigeerde bedragen op basis van een bepaald prijspeil valt nu buiten de scope van het werk van het CBS aan de betreffende indicatoren voor het Compendium voor de Leefomgeving. Indien u voor onderzoek dergelijke gegevens toch nodig hebt, dan kunt u bij het CBS vragen naar de mogelijkheden.

Betrouwbaarheidscodering
Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake.

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Overheidsuitgaven voor de bestrijding van verkeerslawaai, 1980-2011 (indicator 0416, versie 09,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.