Inleiding beschermde soorten

Vogel- en Habitatrichtlijn

Volgens de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn zijn vogels en een aantal andere plant- en diersoorten overal beschermd. Tevens worden voor bepaalde soorten speciale beschermingszones ingesteld (Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijngebieden). De aanwijzing van Vogelrichtlijngebieden is in Nederland inmiddels compleet, maar de aanmelding van gebieden voor de Habitatrichtlijn is, net als in alle andere EU-landen nog niet compleet. Veel soorten van de Vogelrichtlijn nemen in Nederland toe; veel soorten van de Habitatrichtlijn nemen juist af.

Soortbeschermingsplannen

Het doel van de wettelijke bescherming is om de soorten veilig te stellen. Voor een deel van de beschermde soorten zijn en worden daartoe soortbeschermingsplannen gemaakt, met voorstellen voor maatregelen om bedreigingen voor soorten weg te nemen, zoals het herstel van leefgebieden en het opnieuw uitzetten van soorten in geschikte gebieden. Overigens zijn er ook soortbeschermingsplannen opgesteld voor niet wettelijk beschermde soorten.
Voor sommige soorten waarvoor beschermingsplannen bestaan lijken de maatregelen effect te hebben, zoals bij de das, de kerkuil en bij vleermuizen. Bij andere soorten lijken de maatregelen nog onvoldoende om de achteruitgang te stoppen, bijvoorbeeld bij dagvlinders. Voor een aantal soorten zijn de plannen echter nog te recent om al veranderingen te mogen verwachten of is er onvoldoende informatie voorhanden, zoals bij muurplanten.