Gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in enkele gewassen, 1998-2004

Gebruik vooral bepaald door de weersomstandigheden

De laatste jaren is er geen duidelijke toe- of afname zichtbaar in het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw. Vooral het gebruik van fungiciden wordt sterk bepaald door het weer tijdens het teeltseizoen. De jaren 1998, 2000 en 2004 vallen samen met jaren waarin de afzet van bestrijdingsmiddelen hoog was, direct gerelateerd aan ongunstige weersomstandigheden. Zo was 1998 een topjaar qua afzet met 5,8 miljoen kg fungiciden. In de jaren tussen 2000 en 2004 was de afzet echter aanzienlijk lager.
Daarnaast spelen een aantal factoren die het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw moeten verminderen. Dit zijn de toepassing van nieuwe middelen waarvan minder actieve stof per hectare nodig is, aanscherping van het toelatingsbeleid, wijziging van teelttechnieken en een groter gebruik van alternatieve methoden. De effecten hiervan worden wel zichtbaar in een afname in het bestrijdingsmiddelengebruik in enkele gewassen (o.a. tomaat, paprika).

• Afzet van gewasbeschermingsmiddelen, 2011-2023

Geen verdere daling in het gebruik van grondontsmettingsmiddelen

Tot 1992 maakte de toepassing van grondontsmettingsmiddelen een zeer belangrijk deel uit van het totale gebruik. Door de invoering van wettelijke maatregelen in het begin van de jaren negentig, daalde het gebruik van grondontsmettingsmiddelen zeer sterk. Na 1995 zette deze daling zich verder voort door aanvullende teeltmaatregelen. Vanaf 1998 stabiliseert het gebruik en maakt dit circa 12% van het totale gebruik aan chemische bestrijdingsmiddelen uit (in 1990 bedroeg dit nog bijna 50%).

Ontwikkelingen in enkele gewassen

Bij sommige gewassen is het bestrijdingsmiddelengebruik afgenomen; in andere juist toegenomen. Bij enkele gewassen wijkt de trend in het totale gebruik sterk af van die in het gebruik per hectare. Dit wordt veroorzaakt door grote verschillen in areaal tussen 2000 en 2004 (onder meer bij zaaiuien, aardbeien en spruitkool).
In enkele gewassen zijn opvallende verschillen zichtbaar in het gebruik in 2004 t.o.v. dat in 2000. Hieraan liggen enkele gewasspecifieke ontwikkelingen ten grondslag. De belangrijkste zijn:

• In appels en vooral in peren is er een ontwikkeling om minerale olie als winterbehandeling te spuiten op de stammen van de vruchtbomen. Dit heeft een zeer sterke toename in het gebruik tot gevolg gehad. In appels is er bovendien meer captan gebruikt als gevolg van een gewijzigd toelatingsbeleid en gewijzigde inzichten in de milieubelasting van dit middel.
• In laan- en parkbomen zijn na het verbod op simazin meer middelen gebruikt waarvan een hogere dosering per hectare nodig is door hun minder effectieve werking.
• In tomaten en paprika wordt na het verbod op strooizwavel alleen zwavel toegepast via verdampen, waardoor van deze stof veel minder werkzame stof nodig is.
• De teelttechniek van champignons is de laatste jaren sterk gewijzigd. Door een snellere opeenvolging van teelten (10 i.p.v. 7,5 per jaar) is de ziektedruk sterk verminderd en zijn met name veel minder ontsmettingsmiddelen nodig. Hierdoor is het gebruik per teelt nog sterker verminderd.