Prioritering maatschappelijke vraagstukken, 2007 - 2012

U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.

Deze indicator wordt niet meer geactualiseerd.


Onderzoek met betrekking tot burgerperspectieven is te vinden op de website van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

In 2012 vinden Nederlanders verdraagzaamheid en de eigen oudedagvoorziening de belangrijkste maatschappelijke vraagstukken. Mondiale vraagstukken scoren lager dan in 2007. Toen stonden nog 5 internationale vraagstukken in de top 10.

Tabel: Overzicht rangordening maatschappelijke vraagstukken.

Top 10 van maatschappelijke vraagstukken (2012)Schaal-niveau200720112012
Dat de mensen in Nederland verdraagzamer zijn en zich socialer gedragenNL211
Dat de oudedagsvoorzieningen van mensen in Nederland goed geregeld blijvenNL422
Dat er minder oorlog en terrorisme in de wereld isMondiaal143
Dat er meer wordt gedaan aan de bestrijding van criminaliteit in NederlandNL934
Dat de gezondheidszorg in Nederland verbetertNL755
Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst beter op orde zullen zijnNL32146
Dat de werkloosheid in Nederland vermindertNL27127
Dat de economie in Nederland groeitNL3198
Dat er minder armoede in Nederland komtNL1479
Dat we in Nederland meer inkomenszekerheid hebbenNL341310
     
Rangordening '1' betekent het belangrijkst gevonden vraagstuk, etc.
Bron: SCP/Veldkamp 2011-2012 en PBL/Veldkamp 2007-2010.    


Het complete overzicht rangordening maatschappelijke vraagstukken (2007, 2010, 2011, 2012) (download spreadsheet)

Nationale vraagstukken hoog op de maatschappelijke agenda

De vraagstukken die tussen 2007 en 2012 het sterkst op de maatschappelijke agenda stegen, zijn het op orde komen van de overheidsfinanciën en meer inkomenzekerheid, gevolgd door groei van de economie en minder werkeloosheid. Deze stijging is ten koste gegaan van onder andere minder honger in de wereld, minder schending van mensenrechten en minder vervuiling van zeeën en rivieren in de wereld. Ook andere milieuvraagstukken als het voorkomen van het broeikaseffect zijn sinds 2007 flink gedaald op de maatschappelijke agenda (van positie 11 naar positie 27 in 2012).

De Nederlanders zetten in 2012 maatschappelijke vraagstukken die in Nederland spelen, hoger op de agenda dan wereldvraagstukken. In de lijst van maatschappelijke vraagstukken die we voorleggen staan niet alleen binnenlandse vraagstukken maar ook wereldwijde problemen. 'Dat er minder oorlog en terrorisme is', is een van de internationale onderwerpen waaraan veel belang wordt gehecht. De overige internationale vraagstukken komen vanaf 2010 niet meer terug in de top tien. Dat was in 2007 nog anders, toen er vijf internationale vraagstukken in de top tien stonden. De afgelopen jaren gaat men duidelijk minder belang hechten aan internationale thema's en is men zich meer gaan richten op de problemen in Nederland (SCP, 2012).

Uit eerdere metingen bleek dat tussen 2003 en eind 2006 milieuonderwerpen daalden op de maatschappelijke agenda (Visser et al., 2007). Dit beeld is in lijn met de geringe aandacht voor milieu tot het laatste kwartaal van 2006. In de periode eind 2006 en begin 2007 steeg het klimaatvraagstuk sterk op de maatschappelijke agenda. In die periode stond de film van Al Gore centraal in de maatschappelijke discussie en was het de warmste winter van de afgelopen 300 jaar. In diezelfde periode stegen ook andere milieugerelateerde vraagstukken op de maatschappelijke agenda, terwijl een aantal economische vraagstukken daalden.

Maatschappelijke agenda en duurzame ontwikkeling

Een betrouwbaar beeld van de maatschappelijke agenda is nodig om duurzame ontwikkeling in kaart te brengen. Duurzaamheid gaat in essentie over de kwaliteit van leven en de mogelijkheden om die kwaliteit in de toekomst te handhaven. Daarmee is duurzame ontwikkeling afhankelijk van de maatschappelijke opvattingen over de kwaliteit van leven. Die opvattingen worden weerspiegeld in de maatschappelijke agenda. Deze is gevuld met maatschappelijke vraagstukken waarvan het de moeite waard wordt gevonden om te worden besproken. De maatschappelijke agenda kan worden vastgesteld door burgers te vragen welke maatschappelijke vraagstukken zij meer of minder belangrijk vinden. (Aalbers et al., 2003)

Het vaststellen van de maatschappelijke agenda

Lijsten met maatschappelijke vraagstukken worden vaker gepresenteerd. Deze zijn doorgaans gebaseerd op onderzoek waarbij de respondent wordt gevraagd spontaan de belangrijkste maatschappelijke vraagstukken te noemen, of op onderzoek waarbij gevraagd wordt een vaste lijst met onderwerpen naar prioriteit te ordenen. Een probleem met het spontaan laten noemen van vraagstukken is dat respondenten vaak niet verder komen dan enkele onderwerpen. Bovendien blijkt het spontaan eerstgenoemde probleem vaak niet het belangrijkste vraagstuk voor de respondent te zijn. Een probleem met een vaste lijst met onderwerpen is dat respondenten niet meer dan ca. 20 onderwerpen kunnen ordenen. Om de volledige maatschappelijke agenda te kunnen dekken moeten de onderwerpen noodgedwongen algemeen worden gehouden. Ook kunnen respondenten algemene onderwerpen anders interpreteren dan dat de onderzoeker heeft bedoeld (Aalbers et al., 2003).

Om de maatschappelijke agenda beter te kunnen registreren, heeft het PBL in samenwerking met Veldkamp een methode ontwikkeld waarmee een betrouwbare prioritering van de maatschappelijke vraagstukken is te maken. De kern van de methode is dat aan de respondenten gevraagd wordt een lijst van 10 maatschappelijke vraagstukken te ordenen. Deze 10 vraagstukken worden willekeurig geselecteerd uit een vaste lijst van 64 specifieke vraagstukken. Deze lijst dekt de volledige maatschappelijke agenda. De voorgelegde lijst van 10 vraagstukken verschilt per respondent. Op basis van de ordening van alle respondenten samen kan een betrouwbare rangordening worden gemaakt van de volledige lijst met 64 maatschappelijke vraagstukken.

Bronnen

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Top 10 van maatschappelijke prioriteiten, 2007-2012
Omschrijving
-
Verantwoordelijk instituut
Planbureau voor de Leefomgeving.
Berekeningswijze
Data rechtstreeks overgenomen uit het SCP rapport, zie achtergrondliteratuur. Onderzoeksbureau Veldkamp heeft in opdracht van SCP onderzoek gedaan (op basis van het panel tns nipobase) naar de maatschappelijke prioriteiten van de Nederlandse bevolking. Daarbij is een aanpak herhaald die een voorganger van het Planbureau voor de Leefomgeving (pbl), het Milieu en Natuurplanbureau (MNP), in samenwerking met Veldkamp ontwikkelde. Uit een lijst van 64 sociale, economische en mondiale doeleinden krijgen respondenten een random selectie van tien met de vraag 'Welke van de volgende maatschappelijke vraagstukken is volgens u het allerbelangrijkste probleem dat moet worden opgelost?'. Die vraag wordt herhaald totdat de respondent alle tien doeleinden heeft geordend. Uit de rangordening van alle respondenten samen is vervolgens de totale prioriteitenlijst samengesteld.
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
-
Achtergrondliteratuur
SCP (2012). Burgerperspectieven 2012/1. Continu onderzoek burgerperspectieven. Auteurs: Paul Dekker, Josje den Ridder, Paul Schnabel. Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag
Betrouwbaarheidscodering
-

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
02
Bekijk meer Bekijk minder

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Prioritering maatschappelijke vraagstukken, 2007 - 2012 (indicator 0564, versie 02,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.