Watervogels in Waddenzee, 1975-2011
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten. Informatie over watervogels in de Waddenzee is te vinden in:
In de Waddenzee zijn schelpdierenetende soorten watervogels in aantal afgenomen en wormenetende soorten juist toegenomen, waarschijnlijk vooral als gevolg van de schelpdiervisserij.
Van schelpdiereneters naar wormeneters
Sinds het midden van de jaren negentig vindt er een duidelijke verschuiving plaats in de samenstelling van de watervogelpopulatie in de Waddenzee. Het meest opvallend is de achteruitgang van schelpdierenetende watervogels en de toename van wormenetende vogelsoorten. Deze verschuiving is een aanwijzing voor grote verschuivingen in voedselbestanden in de Waddenzee.
Schelpdiervisserij
Een veel genoemde oorzaak voor de geconstateerde veranderingen is een vermindering van het voedselaanbod als gevolg van de mechanische schelpdiervisserij. Het effect van schelpdiervisserij op het voedselaanbod zou ook voor een deel indirect kunnen zijn. Het sediment kan veranderd zijn door het verdwijnen van de stabiliserende werking van mosselbanken en door de omwoelende werking van de schelpdiervisserij. De mechanische kokkelvisserij in de Waddenzee is sinds 2005 verboden.
Toename wormen
Door de afname van het aantal schelpdieren is er meer voedsel beschikbaar voor andere organismen, met name voor wormen. Deze zouden daardoor in aantal kunnen toenemen. In de voor schelpdiervisserij opengestelde gebieden is inderdaad de zeeduizendpoot, een belangrijke voedselbron voor wormenetende vogels, toegenomen. Een hard bewijs voor een toename van wormen als gevolg van de schelpdiervisserij is echter nog niet geleverd.
Bronnen
- Hornman, M., Hustings, F., K. Koffijberg, O. Klaaasen, E. van Winden, Sovon Ganzen- en Zwanenwerkgroep en L. Soldaat (2013). Watervogels in Nederland in 2010/2011. Sovonrapport 2013/02. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
- Leopold, M.F., E.M. Dijkman, J.S.M. Cremer, A. Meijboom & P.W. Goedhart (2004). De effecten van mechanische kokkelvisserij op de benthische macrofauna en hun habitat; Eindverslag EVA II (Evaluatie Schelpdiervisserij tweede fase) Deelproject C1/3. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 955.
- Leopold, M.F., C.J. Smit, P.W. Goedhart, M. van Roomen, E. van Winden & C. van Turnhout (2004). Langjarige trends in aantallen wadvogels, in relatie tot de kokkelvisserij en het gevoerde beleid in deze; Eindverslag EVA II (Evaluatie Schelpdiervisserij tweede fase) Deelproject C2. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 954.
- Piersma T. & A. Koolhaas (1997). Shorebirds, shellfish(eries) and sediments around Griend, western Wadden Sea, 1988-1996. Rapport 1997-7. NIOZ, Texel.
- Piersma T., A. Koolhaas, A. Dekinga, J.J. Beukema, R. Dekker & K. Essink (2001). Long-term indirect effects of mechanical cockle-dredging on intertidal bivalve stocks in the Wadden Sea. Journal of Applied Ecology 38, 976-990.
- Roomen M. van, C. van Turnhout, E. van Winden, B. Koks, P. Goedhart P, M. Leopold & C. Smit (2005). Trends van benthivore watervogels in de Nederlandse Waddenzee 1975-2002: grote verschillen tussen schelpdiereneters en wormeneters. Limosa, 78: 21-38.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Watervogels in Waddenzee
- Omschrijving
- Ontwikkeling populatie watervogels in Waddenzee gesplist in wormeneters en schelpdiereneters
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De Soortgroep Trend Indexen (STI) betreffen de gemiddelde indexen (2000=100) van de volgende watervogelsoorten in de Waddenzee:Schelpdierenetende watervogels: scholekster, kanoet, eider en zilvermeeuw.Wormenetende watervogels: kluut, bontbekplevier, zilverplevier, drieteenstrandloper, bonte strandloper en rosse grutto.De gegevens zijn ontleend aan het watervogelmeetnet van het Netwerk Ecologische Monitoring. Dit meetnet betreft doortrekkende en overwinterende watervogels. De Waddenzee wordt vijf keer per jaar integraal geteld. Daarnaast wordt maandelijks geteld in een aantal steekproefgebieden. Eiders worden alleen in januari geteld vanuit een vliegtuig.
- Basistabel
- De index van de betrokken soorten met hun trend staan onder het tabblad afzonderlijke soorten in Download figuurdata.
- Geografische verdeling
- Waddenzee
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Roomen M. van, C. van Turnhout, E. van Winden, B Koks, P. Goedhart P, M. Leopold & C. Smit (2005). Trends van benthivore watervogels in de Nederlandse Waddenzee 1975-2002: grote verschillen tussen schelpdiereneters en wormeneters. Limosa, 78: 21-38.
- Betrouwbaarheidscodering
- C. Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Watervogels in Waddenzee, 1975-2011 (indicator 1383, versie 09, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.