Vervroeging vliegtijd libellen, 1999-2014
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten. Informatie over de fenologie van libellen is te vinden in de indicator Vliegperiode vlinders en libellen.
Tussen 1999 en 2012 is de vliegtijd van libellen vervroegd, maar na een koud voorjaar in 2013 is geen vervroeging meer aantoonbaar over de gehele tijdreeks.
Ontwikkeling vliegtijd libellen
De temperatuur in het voorjaar bepaalt sterk de opwarming van het water waarin de libellen zich ontwikkelen voordat ze uitkomen en gaan vliegen. Tussen 1999 en 2012 weerspiegelden de gemiddeld warmere voorjaren zich in de vroegere vliegtijd van libellen. Het koude voorjaar van 2013 zorgt voor een late vliegtijd en doorbrak deze reeks. Over de gehele periode 1999-2014 is de vervroeging daarmee niet meer significant.
Bronnen
- Dingemanse, N.J. en V.J. Kalkman (2008). Changing temperature regimes have advanced the phenology of Odonata in the Netherlands. Ecological Entomology. doi:10.1111/j.1365-2311.2007.00982.x
- Soldaat L., H. Visser, M. van Roomen en A. van Strien (2007). Smoothing and trend detection in waterbird monitoring data using Structural Time-Series Analysis and the Kalman filter. Journal of Ornithology 148 suppl. 2: 351-357.
- Strien A.J. van, W.F. Plantenga, L.L. Soldaat, C.A.M. van Swaay en M.F. WallisDeVries (2008). Bias in phenology assessments based on first appearance data of butterflies. Oecologia 156 (1): 227-235.
- Visser, H. (2004). Estimation and detection of flexible trends. Atm. Environment 38: 4135-4145.
- Swaay, C.A.M. van, T. Termaat en C.L. Plate (2011). Handleiding Landelijke Meetnetten Vlinders en Libellen. Rapport VS2011.001. De Vlinderstichting, Wageningen & Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Vervroeging vliegtijd libellen
- Omschrijving
- Ontwikkeling van de vliegtijd (dag van het jaar) van libellen
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De gegevens zijn afkomstig van het NEM-meetnet libellen.De graadmeter voor de vervroeging van de vliegperiode van de libellen is gebaseerd op 52 soorten. Soorten waarvoor de basisdata ontbreken van vijf of meer jaar zijn niet in de graadmeter opgenomen. Van iedere libellensoort is voor elk jaar in de periode 1999-2014 bepaald op welk dagnummer (1 januari = dag 1, etc.) de eerste 10% (= eerste deciel) van de libellen is waargenomen.De stippen in de figuur zijn de gemiddelde eerste-deciel-dagnummers per jaar voor deze 52 soorten. Door deze dagnummers is met behulp van het programma TrendSpotter (Visser, 2004) een flexibele trend berekend (zie de doorgetrokken lijn). Het gekleurde vlak geeft het 95% betrouwbaarheidsinterval van de trendlijn aan.
- Basistabel
- De eerste-deciel-dagnummers van de afzonderlijke soorten staan onder 'download figuurdata' (tabblad 'afzonderlijke soorten').
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Soldaat L., H. Visser, M. van Roomen en A. van Strien (2007). Smoothing and trend detection in waterbird monitoring data using Structural Time-Series Analysis and the Kalman filter. Journal of Ornithology 148 suppl. 2: 351-357. Strien A.J. van, W.F. Plantenga, L.L. Soldaat, C.A.M. van Swaay en M.F. WallisDeVries. (2008). Bias in phenology assessments based on first appearance data of butterflies. Oecologia 156 (1): 227-235.Visser, H. (2004). Estimation and detection of flexible trends. Atm. Environment 38: 4135-4145.Swaay, C.A.M. van, T. Termaat en C.L. Plate (2011). Handleiding Landelijke Meetnetten Vlinders en Libellen. Rapport VS2011.001. De Vlinderstichting, Wageningen & Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag.
- Betrouwbaarheidscodering
- C. Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Vervroeging vliegtijd libellen, 1999-2014 (indicator 1480, versie 07,