Nationaal Landschap Noordoost-Twente

U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.

Deze indicator is afgesloten omdat sinds 2012 het rijksbeleid voor nationale landschappen is beëindigd.

Actuele informatie over nationale landschappen kunt u vinden bij indicator

Beken, essen, kampen en jongere ontginningen zorgen samen met houtwallen, heuvels en bossen voor het afwisselende landschap van Noordoost-Twente.Tientallen landgoederen, landhuizen en watermolens vervolmaken dit geheel.

Kernkwaliteiten

Het kleinschalige landschap van Noordoost-Twente ligt ten noordoosten van de Twentse stedenband. Het gebied kent grote hoogteverschillen. De hoge stuwwallen van Ootmarsum en Oldenzaal gaan over in een lichtgolvend dekzandgebied dat wordt doorsneden door het beekdal van de rivier de Dinkel. De indicatoren voor kernkwaliteiten die medesturend zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling in Noordoost-Twente zijn:

Historische landschapselementen

Het reliëfrijke zandlandschap is zeer gevarieerd door een fijnmazig samenstel van beken, essen, kampen (een kamp is een zogenaamde éénmanses) en landgoederen. Zeer gave essen liggen bij Ootmarsum, Mander, Vasse en Rossum. Bijzonder voor Nederland is de slecht doorlatende ondergrond van de stuwwallen, waardoor op verschillende plaatsen bronnen ontspringen die kleine snelstromende beken voeden (Springendal, Mosbeek). Aan de oostzijde ligt het Dinkeldal met plaatselijk een meanderende rivier, moerasbossen, natte graslanden en een snoer van kleine essen. De lange bewoningsgeschiedenis is af lezen aan de vele zichtbare archeologische monumenten (grafheuvels), historische boerderijen, landgoederen (Singraven) en beschermde stads- en dorpsgezichten (Ootmarsum, Het Stift).

Kleinschalig en groen karakter

Houtwallen, singels en bossen zorgen voor een kleinschalig en groen karakter vooral in de omgeving van Tubbergen, Ootmarsum en ten oosten van Oldenzaal. Essen en jonge ontginningen zijn van oudsher vrij open. Vijftien procent van het oppervlak is bedekt met bos, bosjes en lijnvormige beplantingen. Hiervan is 5% boomkwekerij (363 ha). Grote boscomplexen komen nauwelijks voor. Gemiddeld is ruim 22 m lijnvormige beplanting per hectare aanwezig. Door de versnippering van het bosareaal is 81,5% van het gebied als (vrij) kleinschalig tot besloten aan te merken ondanks het matige oppervlakte-aandeel opgaande begroeiing.

De essen zijn duidelijk veel meer open dan gemiddeld: dertig procent van de essen is als halfopen te kenschetsen tegen 19% van het gehele gebied. Zowel het oppervlakte-aandeel lijnvormige beplantingen als bos ligt duidelijk lager. Een uitzondering zijn boomkwekerijen. Deze komen op de essen drie keer zo vaak voor als daarbuiten.




Kengetallen schaal en groen karakter Nationaal Landschap Noordoost-Twente (peiljaar 2006)
   Oppervlakte
   Totaal (ha)Totaal (%)Essen (%)
Nationaal Landschap Noordoost-Twente43 201 5 198 ha
w.v.(Half)open gebied8 02918,630,2
 Bebouwing*7361,71,1
 Groen karakter6 77015,75,9
 w.v.lijnvormige beplanting966 944 m22,4 m/ha9,4 m/ha
  boomgaarden180,01,4
  boomkwekerijen3630,82,4
  overige opgaande begroeiing590513,71,7
*Uitsluitend gebouwen en huizen uit de TOP10 exclusief erven, tuinen, paden, wegen die binnen de bebouwde kom voorkomen

Bronnen

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Noordoost-Twente
Omschrijving
De indicatoren van kernkwaliteiten zijn:
1. Historische landschapselementen: stuwwal, essen, kampen, beken, bronnen en landgoederen;
2. Het groene, kleinschalige karakter.
Verantwoordelijk instituut
Planbureau voor de Leefomgeving, Alterra - Wageningen UR
Berekeningswijze
1: GIS-bestanden van Alterra, RACM (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten) en de Provincie Overijssel zijn aangevuld, geactualiseerd en omgezet naar polygonen op schaal 1:10.000 op basis van TOP10, luchtfoto's 2006, en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland).
2: Gegevens over bebouwing en opgaande begroeiing uit de TOP10 zijn geactualiseerd aan de hand van luchtfoto's 2006. Schaalklassen zijn berekend met behulp van het model KELK (Roos-Klein Lankhorst et al., 2004).
Basistabel
Zie berekeningswijze
Geografische verdeling
Nationaal Landschap
Andere variabelen
Zie berekeningswijze
Verschijningsfrequentie
Wanneer relevant.
Achtergrondliteratuur
Roos-Klein Lankhorst, J., S. de Vies, J. van Lith-Kranendonk, H. Dijkstra & J.M.J. Farjon. 2004. Modellen voor de graadmeters landschap, beleving en recreatie: Kennismodel Effecten Landschap Kwaliteit KELK, Monitoring Schaal , BelevingsGIS. Planbureaurapporten 20. Natuurplanbureau, Vestiging Wageningen.
Opmerking
Nulmeting
Betrouwbaarheidscodering
Integrale waarneming.

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
01

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Nationaal Landschap Noordoost-Twente (indicator 1497, versie 01,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.