Vrijwilligers weidevogelbescherming

Doel weidevogelbeheer

De weidevogelbescherming richt zich op het zoeken, markeren en waar nodig beschermen van de legsels van weidevogels. De bescherming richt zich vooral op de meer algemene soorten, zoals kievit, grutto, tureluur en scholekster, wulp en slobeend. Hoewel dit in nauwe samenwerking met agrariërs plaatsvindt, onderscheidt het zich van agrarisch natuurbeheer doordat er geen sprake is van een financiële vergoeding.

Organisatie weidevogelbeheer

Het weidevogelbeheer door vrijwilligers wordt gecoördineerd door drie organisaties: Landschapsbeheer Nederland, bestaande uit 12 provinciale organisaties, de Bond van Friese Vogelbeschermingswachten (BFVW) en Vanellus Vanellus. De provinciale organisaties landschapsbeheer verzorgen de voorlichting en cursussen voor vrijwilligers en boeren en verspreiden gegevens over de gevonden en beschermde legsels. Sinds 1994 werken zij onder de coördinatie van Landschapsbeheer Nederland aan een forse uitbreiding van het areaal agrarisch gebied dat onder weidevogelbescherming valt. Dat areaal verdubbelde meteen in 1994 en is sindsdien nog eens verdubbeld.

Friesland koploper

In Friesland is er een langere eigen cultuur van vogelbescherming, sinds 1947 verenigd in de BFVW. Daarnaast opereert de kleinere organisatie Vanellus Vanellus vooral vanuit Friesland. Van oorsprong was deze organisatie gericht op het rapen van kievitseieren, maar het heeft zich ontwikkeld naar weidevogelbeheer. Het maakt vanaf 2004 deel uit van de Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied (SBNL). Gezamenlijk hebben deze Friese organisaties evenveel actieve vrijwilligers en een even groot areaal onder bescherming als alle andere provincies tesamen.

Aantal vrijwilligers

De BFVW telde in 2007 ruim 6000 actieve vrijwilligers, Landschapsbeheer Nederland bijna 5000 en Vanellus Vanellus ruim 200. Het totale aantal actieve leden was van 1993 tot 2005 meer dan verdubbeld tot ruim 12000, in 2007 was dit ruim 11000. De grote groei van het aantal vrijwilligers kwam tot het jaar 2000 vooral op het conto van Landschapsbeheer Nederland, erna is de toch al omvangrijke BFVW flink doorgegroeid. Het aantal leden van Vanellus Vanellus is sinds de MKZ-crisis (2001) daarentegen sterk afgenomen. Vlak na deze crisis kwam er een landelijk verbod op het rapen van kievietseieren, met uitzondering van Friesland, waardoor veel Vanellus-leden gedemotiveerd afhaakten. De laatste jaren dalen alle drie organisaties enigszins in aantal actieve vrijwilligers.

Beschermd areaal

Het totale oppervlak met vrijwillige weidevogelbescherming was in 2007 352.000 ha, waarvan 173.000 ha LBN, 154.000 ha BFVW (geheel in Friesland!) en 25.500 ha Vanellus Vanellus. Van 1993 tot 2000 is dit oppervlak toegenomen van 94.000 naar 339.000 ha. Daarna kwam de MKZ-crisis en de afname bij Vanellus waardoor het beschermde oppervlak tijdelijk wat afnam. Nu is deze ten opzichte van 1993 dus verviervoudigd.