Nationaal Landschap Zuid Limburg
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten omdat sinds 2012 het rijksbeleid voor nationale landschappen is beëindigd.
Actuele informatie over nationale landschappen kunt u vinden bij indicator
Holle wegen, open plateaus, steile, beboste hellingen en vakwerkboerderijen - dat kan alleen maar Zuid Limburg zijn. Ook graften, kapelletjes, hoogstamboomgaarden en kruisbeelden zijn typisch voor dit gebied.
Kernkwaliteiten
Zuid Limburg is een gebied met een lange ontstaansgeschiedenis. De oudste geologische afzettingen van Nederland liggen hier aan het oppervlak. Het reliëf is in belangrijke mate bepaald door rivierinsnijdingen waaraan de plateaus (de verschillende terrassen) en de dalen (de huidige beekdalen) hun ontstaan te danken hebben. Het landschap was al in de Romeinse tijd grotendeels omgevormd van een natuurlandschap naar een cultuurlandschap. De indicatoren voor kernkwaliteiten die medesturend zijn voor de gebiedsontwikkeling in Zuid Limburg, zijn:
- Historische landschapelementen van aardkundig waardevolle gebieden, beken, graften en holle wegen;
- Contrasten in schaal en groen karakter tussen zeer open plateaus, kleinschalige gebieden rond dorpen en besloten hellingen.
Historische landschapselementen
De sporen van de lange ontstaansgeschiedenis van het Zuid Limburgse landschap zijn vooral zichtbaar als archeologische vindplaatsen en gebouwde monumenten. Daarnaast zijn aardkundig waardevolle gebieden of landschapselementen (de zogenoemde GEA-objecten), beken, graften en holle wegen kenmerkend voor het gebied. Aardkundig waardevol zijn vooral de vele groeven waarin afzettingen van verschillende ouderdom aan het oppervlak liggen. Graften en holle wegen zijn het gevolg van de ontginning van het natuurlandschap. Hierdoor is de erosie van lössafzettingen, die grote delen van Zuid Limburg als een dunne deken bedekken, versneld. Wegen en paden werden door het afspoelende water ingesneden tot holle wegen. Begroeide perceelsscheidingen loodrecht op de helling vingen juist afspoelend materiaal in, waardoor hellingterrassen ontstonden, die graften worden genoemd.
Groen karakter en schaalcontrast
In Zuid Limburg komen duidelijk contrasten in schaal en groenkarakter voor. De landschapvisie van de Provincie Limburg beoogt onder meer deze contrasten te versterken tussen plateaus, dorpsranden en steile plateauranden. De steile plateauranden zijn in de provinciale Landschapsvisie grotendeels opgenomen in het landschappelijk raamwerk. Bovendien is daarin aangegeven dat met name de openheid van de hoogste delen van de plateaus kwetsbaar zijn om opgaande bebouwing uit te breiden. Gegevens over de openheid van de hoogste delen van de plateaus zijn op dit moment nog niet beschikbaar.
De randen van dorpen zijn duidelijk minder open dan het gehele nationale landschap, vooral omdat hier meer (hoogstam)boomgaarden en lijnvormige beplanting voorkomen. Zesenvijftig procent van de steile plateauranden in het landschappelijk raamwerk is bedekt door bos.
| Kengetallen schaal en groen karakter Nationaal Landschap Zuid Limburg (peiljaar 2006) | ||||||
| Oppervlakte | ||||||
| Totaal (ha) | Totaal (%) | Raamwerk(%) | Dorpsrand(%) | |||
| Nationaal Landschap Zuid Limburg | 44 528 | 7 927 ha | 1 061 ha | |||
| w.v. | Bebouwing* | 1 000 | 2,2 | 0,3 | 2,8 | |
| Groen karakter | 7 146 | 16,0 | 57,7 | 18,0 | ||
| w.v. | lijnvormige beplanting | 848 865 m | 19,1 m/ha | 11,4 m/ha | 49,1 m/ha | |
| fruitkwekerijen | 1 262 | 2,8 | 0,8 | 2,3 | ||
| boomgaarden | 732 | 1,6 | 1,2 | 14,8 | ||
| overige opgaande begroeiing | 4 728 | 10,6 | 56,0 | 0,7 | ||
| *Uitsluitend gebouwen en huizen uit de TOP10 exclusief erven, tuinen, paden, wegen die binnen de bebouwde kom voorkomen | ||||||
Bronnen
- Kerkstra, K., P. Vrijlandt, H. de Jong, J. Houwen en J. Vervloet (2007). Landschapsvisie Zuid Limburg [etc.] : Provincie Limburg/Wageningen Universiteit. Maastricht/Wageningen
- Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ (2006). Nota Ruimte: Ruimte voor Ontwikkeling. Deel 4: tekst na parlementaire instemming. Ministerie VROM, Den Haag.
- Provincie Limburg (2005). Provinciaal Omgevings Plan Limburg. POL-aanvulling nationaal landschap Zuid Limburg. Vastgesteld door Provinciale Staten 25 oktober 2005
Relevante informatie
- Bekijk Nederland opnieuw: Nationale Landschappen
- Provinciaal Omgevingsplan Limburg
- IVN Nederland Nationaal Landschap Zuid Limburg
- Ministerie van LNV - Landschap ontwikkelen met kwaliteit- Landschapsontwikkelingsplan Zuid Limburg
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Zuid Limburg
- Omschrijving
- De indicatoren van kernkwaliteiten zijn:
1. Historische landschapelementen van aardkundig waardevolle gebieden, beken, graften en holle wegen;
2. Contrasten in schaal en groen karakter tussen zeer open plateaus, kleinschalige gebieden rond dorpen en besloten hellingen. - Verantwoordelijk instituut
- Planbureau voor de Leefomgeving, Alterra - Wageningen UR
- Berekeningswijze
- 1: GIS-bestanden van Alterra en de Provincie Limburg zijn aangevuld, geactualiseerd en omgezet naar polygonen op basis van TOP10, luchtfoto's 2006 en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland).
2: Gegevens over bebouwing en opgaande begroeiing uit de TOP10 zijn geactualiseerd aan de hand van luchtfoto's 2006. - Basistabel
- Zie berekeningswijze
- Geografische verdeling
- Nationaal Landschap
- Andere variabelen
- Zie berekeningswijze
- Verschijningsfrequentie
- Wanneer relevant.
- Opmerking
- Nulmeting
- Betrouwbaarheidscodering
- Integrale waarneming.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Nationaal Landschap Zuid Limburg (indicator 1502, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.