Help

Nagenoeg alle grafieken die in het Compendium te vinden zijn, zijn voorzien van cijferdata in de vorm van een Microsoft Excel bestand. Vaak wordt er zelfs nog uitgebreidere data beschikbaar gesteld via deze bestanden. Voor kaarten is dit niet het geval omdat het hier om veel grotere bestanden gaat. Data van kaarten kan echter opgevraagd worden bij de redactie via info@pbl.nl. De download-link voor de data bevindt zich, in de vorm van een tabje, aan de rechteronderzijde van een figuur.

Tenzij anders vermeld, is op de inhoud van deze website de ‘creative commons’ licentie naamsvermelding (CC-BY) van toepassing. Dit houdt in dat het kopiëren, distribueren en vertonen van het werk en afgeleide werken is toegestaan op voorwaarde van naamsvermelding van de oorspronkelijke auteur, in dit geval het Compendium voor de Leefomgeving. Bij afgeleide werken mag echter niet de indruk worden gewekt dat het Compendium voor de Leefomgeving zonder meer de strekking van het afgeleide werk onderschrijft.

Foto’s op de website vallen niet onder deze ‘creative commons’ licentie omdat het Compendium voor de Leefomgeving hiervoor niet over het auteursrecht beschikt.

Zie ook de veelgestelde vraag 'Hoe verwijs ik naar het Compendium voor de Leefomgeving?'

Stuur uw vraag per mail naar info@pbl.nl of vul het contactformulier in op de contactpagina.

U kunt figuren uit het Compendium in hoge resolutie krijgen om deze in uw (papieren) publicatie op te nemen. Neem hiervoor contact op met de redactie door het contactformulier in te vullen of te mailen naar info@pbl.nl.

De algemene verwijzing naar informatie uit het Compendium voor de Leefomgeving is als volgt:

CBS, PBL, RIVM, WUR (jaartal). www.clo.nl. CBS, Den Haag, PBL, Den Haag, RIVM, Bilthoven en WUR, Wageningen.

Wilt u in een rapport naar een specifieke webpagina verwijzen, bedenk dan dat de inhoud van deze webpagina's regelmatig wordt ververst. Vermeld daarom ook het versienummer en de datum van de indicator, dit vindt u onderaan de indicatorpagina. Voorbeelden:

CBS, PBL, RIVM, WUR (2007). Productie van duurzame energie, 1990-2006 (versie 11, 19 juli 2007) . www.clo.nl. CBS, Den Haag, PBL, Den Haag, RIVM, Bilthoven en WUR, Wageningen.

Het Compendium voor de Leefomgeving vermeldt bij veel indicatoren links naar websites van andere organisaties. We stellen het zeer op prijs als ook andere organisaties en websites links naar het Compendium voor de Leefomgeving opnemen.

De URL naar de startpagina is: https://www.clo.nl

Het is ook mogelijk om 'diep' te linken naar een onderwerp of indicatorpagina. Om steeds de meest actuele versie van die pagina te krijgen gebruikt u als link bijvoorbeeld:

• https://www.clo.nl/onderwerpen/bodem-en-grondwater
  linkt naar onderwerp "bodem en grondwater".
• https://www.clo.nl/indicatoren/nl1118
  linkt altijd naar de laatste indicatorversie van de indicator "Vinddatum eerste kievitsei in Friesland".
• https://www clo.nl/indicatoren/nl111803
  Als u naar een bepaalde versie van een indicatorpagina wilt verwijzen omdat die versie is opgenomen in een rapport of boek, voeg dan het versienummer toe aan de indicatorcode. Deze link bijv. linkt naar versie 03 van de indicator "Vinddatum eerste kievitsei in Friesland", 24 maart 2006.

De informatie in het Compendium voor de Leefomgeving wordt gepresenteerd in de vorm van indicatoren: ruwe meetgegevens samengevat tot relevante, betekenisvolle informatie. De indicatoren tonen trends en ruimtelijke beelden, en vergelijken deze met (beleids)doelen, referenties, kritische niveaus, benchmarks en dergelijke. Bij elke indicator wordt een korte hoofdboodschap gepresenteerd, gevolgd door verdere wetenschappelijke, beleidsmatige en technische toelichting.

Nee. U kunt geluidhinder of andere overlast melden bij uw gemeente of provincie. Vrijwel alle gemeenten en provincies hebben hiervoor een meldpunt, zie ook milieuklachten.nl.

U kunt op twee manieren bij de juiste indicator komen:

• Navigeren via de boomstructuur: onderwerp -> indicatoren
  Op de homepage komt u via het tabblad 'onderwerpen' bij het overzicht van onderwerpen in het compendium. Door één van deze onderwerpen te selecteren, komt u op een pagina over dat onderwerp met daarbij de recent geactualiseerde indicatoren. Op het tweede tabblad bij het onderwerp staat een lijst met alle indicatoren. Kies hier de indicator die u wilt bekijken. Het kruimelpad boven aan elke pagina vertelt u waar u zich op dat moment bevindt.
• Vrij zoeken op trefwoord, met behulp van de zoekfunctie
  U tikt één of meer trefwoorden in. U krijgt als resultaat een lijst met compendiumpagina's, waarin minstens één van de zoekwoorden voorkomen. Om een pagina te zien, klikt u op de link onder de titel van het gewenste document.

Het Compendium voor de Leefomgeving bevat bijna 600 indicatoren. Jaarlijks worden er ongeveer 300 ververst – een overzicht hiervan is te zien bij ‘Recent vernieuwd’ via de menubalk. Het streven is om elke indicator jaarlijks te voorzien van nieuwe gegevens, maar dat is niet altijd zinvol: sommige dingen veranderen minder snel. Dan worden ze bijvoorbeeld om de twee of vijf jaar herzien. De updatefrequentie van een indicator staat vermeld in de technische toelichting onderaan een indicatorpagina. Het versienummer en de actualisatiedatum staan ook onderaan de indicatorpagina.

CBS, PBL, RIVM en Wageningen UR ontsluiten in het Compendium zowel gegevens die zij zelf beheren, als gegevens die beschikbaar gesteld worden door andere partijen. De Wageningen UR bijdrage wordt gecoördineerd door de WOT Natuur en Milieu (Wettelijke Onderzoekstaken Natuur en Milieu ) en komt vooral van Wageningen Environmental Research, Wageningen Economic Research en het Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies (IMARES). Andere betrokkenen zijn onder meer Rijkswaterstaat Waterdienst, SenterNovem, Particuliere Gegevensbeherende Organisaties en hun overkoepelende organisatie Stichting voor Veld-Onderzoek Flora en Fauna (VOFF) en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (medefinancier Natuurstatistieken CBS).

De indicatoren in het Compendium voor de Leefomgeving zijn wetenschappelijk onderbouwd en doorlopen een toetsingsproces alvorens ze worden gepubliceerd. De gebruiker kan zich via een technische toelichting (onderaan de indicatorpagina) en links naar referenties op de hoogte stellen van de totstandkoming van elke indicator. De betrouwbaarheid wordt bij een groot aantal indicatoren uitgedrukt in een betrouwbaarheidscodering (A-F):

• A. Integrale waarneming.
• B. Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
• C. Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
• D. Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake.
• E. Schatting gebaseerd op een enkele meting, expert judgement, relevante feiten of extrapolatie van andere metingen.
• F. Schatting, gebaseerd op expert judgement, aannames of extrapolatie van buitenlandse gegevens.

Het streven is om voor alle belangrijke milieu-, natuur en ruimtevraagstukken de huidige situatie in beeld te brengen en hoe de ontwikkeling tot dit moment is verlopen. Voorwaarde daarvoor is dat er goede meetgegevens zijn. De redactie van het Compendium voor de Leefomgeving hanteert de volgende richtlijnen bij het kiezen van indicatoren:

• Het Compendium bevat feiten en cijfers die bijdragen aan de kwaliteit van de politiek/bestuurlijke afwegingen op het gebied van natuur, milieu en ruimte en is primair bedoeld voor strategische beleidsbeslissingen en de wetenschap.
• Gegevens in het Compendium moeten representatief zijn voor, en zeggingskracht hebben over, de belangrijke processen in de natuur, milieu en ruimte van Nederland of het beleid op dit gebied.
• Het gaat primair om landelijke cijfers, maar gegevens kunnen ook worden gepresenteerd op een lager of hoger schaalniveau. Een ruimtelijke differentiatie is voor veel beleidsterreinen onontbeerlijk. Deze ruimtelijke verdeling sluit aan bij 1) de schaal waarop het probleem zich manifesteert (mondiaal, Europees, landelijk, en voor zover van landelijk belang ook regionaal) en 2) de invloedssfeer van het bevoegd gezag (EU, rijksoverheid, provincies en gemeenten).
• Cijfers moeten afkomstig zijn uit een onderzoek dat met een geregelde en vergelijkbare frequentie wordt herhaald.
• Ad-hoc indicatoren worden enkel opgenomen wanneer de actualiteit daar om vraagt of wanneer het onderwerp een witte plek opvult.
• Het gaat om gegevens die een beeld geven van de huidige toestand en de trend die tot die toestand heeft geleid. Indien mogelijk wordt de huidige toestand en de trend vergeleken met in het beleid vastgestelde doelen/streefwaarden.
• Het Compendium bevat geen beleidsevaluerende indicatoren die louter gebaseerd zijn op modellen en aannames over de invloed van het overheidsbeleid in de sectoren.
• Er worden geen beleidsvoorstellen gedaan bij de indicatoren. Er wordt uitsluitend vastgesteld of de (beleids)doelstelling is gehaald en er worden verklaringen gegeven voor de gevonden toestand/trend.

Er zijn twee situaties die kunnen leiden tot het afsluiten van een indicator. Ten eerste kan deze minder relevant zijn geworden. Een voorbeeld is de voortgang van beleid dat niet meer wordt uitgevoerd.
Een tweede situatie is gebrek aan gegevens. Om indicatoren actueel te kunnen houden moeten er gegevens voor worden verzameld via meetnetten, enquêtes of onderzoek. Soms worden deze gegevens niet meer verzameld omdat ze minder relevant zijn geworden of door gebrek aan financiële middelen. In het Compendium blijft de indicator dan nog wel in het archief staan maar met de vermelding dat er geen actuele versie meer is.

De website van het Compendium voor de Leefomgeving biedt informatie over nieuwe indicatoren aan via RSS. Door één of meer van de aangeboden RSS-feeds op te nemen in uw RSS-lezer bent u onmiddelijk op de hoogte van wijzigingen in de voor u interessante indicatoren.

Het Compendium meldt updates ook via twitter.

Het Compendium voor de Leefomgeving is een website met feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte in Nederland. Het is een uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Wageningen Universiteit en Researchcentrum (Wageningen UR). Het Compendium voor de Leefomgeving  is zowel bedoeld voor deskundigen als voor geïnteresseerde burgers.

Het Compendium voor de leefomgeving brengt de actuele kwaliteit in beeld van het milieu, natuur en ruimte in Nederland, gekoppeld aan het overheidsbeleid op dat gebied. De onderwerpen lopen uiteen van afvalproblematiek tot klimaatverandering en van bereikbaarheid tot biodiversiteit. Het schaalniveau van de informatie is veelal nationaal. In enkele gevallen ook sub- of supranationaal, als dit een meerwaarde heeft voor besluitvorming op nationaal niveau.

De doelstelling van het Compendium voor de Leefomgeving is het beschikbaar maken van wetenschappelijk onderbouwde feiten en cijfers ter ondersteuning van de maatschappelijke discussie en keuzes op het gebied van milieu, natuur en ruimte.

Het Compendium voor de Leefomgeving is een uitgave het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Wageningen Universiteit en Researchcentrum (Wageningen UR). Een drietal redactieteams (ruimte, milieu en natuur) zorgen samen met een groot aantal inhoudelijk deskundigen binnen en buiten de genoemde organisaties voor de actualisatie van de webpagina’s. De redacties worden ondersteund door een projectteam en een Stuurgroep, waarin het management vertegenwoordigd is van de vier partijen.

Het Compendium bevat geen evaluaties van het beleid en verkenningen. Hiervoor bestaan andere media, zoals de 2-jaarlijkse Balans van de Leefomgeving van het Planbureau voor de Leefomgeving. Op de indicatorpagina’s wordt bij de relevantie informatie onderaan de pagina doorverwezen naar dergelijke studies.