CLO | 

Compendium voor de Leefomgeving
Toon filters
Filter op periode

Definities en eenheden voor geluid en geur

U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.

Deze indicator wordt niet meer geactualiseerd.


Informatie over geluid en geur is te vinden bij onderstaande linkjes.
Voor geluid:

Voor geur:

In onderstaande tabel vindt u een toelichting op de vele definities en eenheden met betrekking tot geluid en geur, die onderzoekers en beleidsmakers hanteren in rapporten en beleidsnota's.

Geurhinder (definitie CBS)Geurhinder is gedefinieerd als het last hebben of soms last hebben van stank, zoals gevraagd wordt in het Permanent Onderzoek Leefsituatie (CBS, 1995).
Ernstige geurhinder (definitie TNO)Ernstige geurhinder is gebaseerd op de vraag uit de periodieke hinderenquête van TNO in welke mate mensen een bepaalde bron in de woonomgeving als hinderlijk ervaren op basis van een 10-puntsschaal van 1 (helemaal niet hinderlijk) tot 10 (heel erg hinderlijk). Mensen die 8, 9 of 10 antwoorden zijn ernstig gehinderd.
Geluidhinder (definitie CBS)Onder geluidhinder wordt verstaan het vaak of soms last hebben van geluid van wegverkeer (auto's, brommers, motoren), railverkeer (treinen, trams, metro's), vliegtuigen, buren, industrie en andere bedrijven en geluid van laden/lossen en spelende kinderen (CBS, 1995).
Ernstige geluidhinder (definitie TNO)Ernstige geluidhinder is gebaseerd op de vraag uit de periodieke hinderenquête van TNO in welke mate mensen een bepaalde bron in de woonomgeving als hinderlijk ervaren op basis van een 10-puntsschaal van het getal 0 (helemaal niet hinderlijk) tot 10 (heel erg hinderlijk). Mensen die 7 (gedeeltelijk), 8, 9 of 10 antwoorden zijn ernstig gehinderd (De Jong et al., 2000).
Geluidbelasting versus geluidhinderGeluidbelasting is de geluiddosis, die al of niet voor de gevoeligheid van het menselijk oor is gecorrigeerd. De dosis is afhankelijk van het karakter en de bron van het geluid. Geluidbelasting kan in verschillende geluidmaten worden uitgedrukt: zie LAeq, MKM, Letmaal, LAeq-24uur, Lden en B65. De hoogte van de geluidniveaus en de toonhoogte spelen altijd een rol in de berekening. Dat geldt niet altijd voor het tijdstip en duur van het geluid. Deze worden verwerkt in de geluidmaat.
Geluidhinder is het effect dat geluid heeft op de mens. Geluidhinder is subjectief. Met behulp van een aantal dosismaten is het mogelijk geluidhinder op meer objectieve manier vast te stellen.
Gecumuleerde geluidbelastingHet optellen van de geluidbelasting door verschillende bronnen, wordt aangeduid met cumulatie. Het totaal van de bijdragen van alle bronnen is de gecumuleerde geluidbelasting. Vanwege de logaritmische schaal voor de geluidbelasting kunnen dB(A)-waarden niet zomaar worden opgeteld.
MKM (milieukwaliteitmaat)De MKM houdt rekening met het verschil in hinderlijkheid van het geluid van de verschillende bronnen. Bij eenzelfde geluidsniveau in decibellen is het geluid van het railverkeer namelijk minder hinderlijk dan dat van het wegverkeer en dat van het wegverkeer weer minder dan dat van het vliegverkeer. Een MKM-waarde ontstaat door de fysische niveaus van het vliegverkeer op te hogen ten opzichte van wegverkeer en die van het railverkeer te verlagen. Bij eenzelfde MKM-waarde zal het geluid van rail-, weg- en vliegverkeer door een grote groep mensen als even hinderlijk worden ervaren.
LAeqEquivalent A-weighted Level.
In deze geluidmaat zijn over een periode variërende geluidniveaus gemiddeld tot één waarde. Zowel de hoogte als het verloop van het geluidniveau spelen hierbij een rol. De A-weging houdt rekening met de gevoeligheid van het menselijk oor voor de toonhoogte van het geluid. De eenheid wordt gegeven in dB(A).
LetmaalEquivalente geluidmaat (zie LAeq) die in de voor 2007 in de Nederlandse wetgeving voor (spoor)weggeluid en het geluid van de industrie en bedrijven wordt gebruikt. Vanaf 2007 is voor verkeerslawaai de Lden voorschreven. Voor industrielawaai geldt vooralsnog de oude maat Letmaal.
De maat staat beschreven in het "Reken- en meetvoorschriften weg-, railverkeer en industrie" (VROM, 2006).
Een belangrijk verschil met de huidige Lden-maat is, dat alleen de etmaalperiode met de hoogste waarde volledig bepalend is en dat niet alle gewogen etmaalperioden meetellen.
LAeq, 24uurEquivalente geluidmaat (zie LAeq) die wordt gebruikt bij de beoordeling van stiltegebieden. In deze geluidmaat worden alle geluidniveaus over de periode van een etmaal gemiddeld. De niveaus tijdens de avond- en nachtperiode tellen even zwaar als tijdens de dag. Dit veronderstelt dat mensen die in de natuur verblijven het geluid in de avond en nacht niet als hinderlijker ervaren dan overdag.
Lden'Lday-evening-night'. De huidige wettelijke equivalente geluidsmaat (zie LAeq) voor verkeerslawaai, waarbij het geluid in de avond en nacht zwaarder telt dan het geluid overdag. Voor industrielawaai geldt vooralsnog de oude maat Letmaal.
De Lden wordt voorschreven in een EU-richtlijn voor omgevingsgeluid voor de beoordeling van het geluid van het weg- en railverkeer, de luchtvaart en de industrie. Deze richtlijn verplicht lidstaten om de geluidsituatie in grote agglomeraties en langs druk gebruikte infrastructuur vanaf 2006 in kaart te brengen.
Deze geluidmaat wordt bepaald door eerst de equivalente geluidniveaus tijdens de dag (7-19 uur), de avond (19-23 uur) en de nacht (23-7 uur) vast te stellen, de niveaus voor de avond en nacht op te hogen met 5 respectievelijk 10 dB(A) en vervolgens een etmaal gemiddelde vast te stellen. Deze maat gaat uit van het feit dat geluid tijdens de avond, en in nog sterkere mate in de nacht, hinderlijker is dan overdag.
Een belangrijk verschil met de oude Nederlandse Letmaal-maat is echter dat alle etmaalperioden meetellen en dat niet, zoals bij de oude Nederlandse Letmaal-maat, alleen de etmaalperiode met de hoogste waarde volledig bepalend is.
dBDecibel. Eenheid voor de geluidbelasting.
dB(A)De A-gewogen decibelwaarde dB(A) is de meest gangbare eenheid voor geluidbelasting. De A-weging houdt rekening met de gevoeligheid van het menselijk oor voor de toonhoogte van het geluid.
Enkele voorbeelden van waarden:
- 40 dB(A) - natuurlijk achtergrondniveau; maximumwaarde voor stiltegebieden;
- 50 dB(A) - geluid in een rustige woonstraat;
- 70 dB(A) - geluid van een gemiddelde provinciale weg op 10 meter afstand.
KeEenheid behorende bij de geluidmaat B65. Ke staat voor Kosten Eenheden. De naam is ontleend aan Prof. Kosten, die in de jaren zestig en zeventig onderzoek deed naar de hinder door vlieggeluid rondom Schiphol.
B65Maat voor de geluidbelasting door passagiers- en vrachtvliegtuigen rond een luchthaven. De berekening van de B65-waarde in Ke wijkt af van de berekening van de equivalente geluidbelasting in dB(A) door het weg- en railverkeer en van de industrie. Het belangrijkste verschil is dat alleen de maximale niveaus (piekniveaus) worden beschouwd. Vliegtuigen met piekniveaus lager dan 65 dB(A) worden in de berekening van het B65 niet beschouwd. Vanwege deze verschillen kan een geluidbelasting in Ke niet worden omgerekend in de geluidbelasting in dB(A).

Bronnen

  • CBS (1995). Periodiek onderzoek leefsituatie (POLS). Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen.
  • De Jong et al. (2000). De Jong, R.G., J.H.M. Steenbekkers en H. Vos. Hinder en andere zelf-gerapporteerde effecten van milieuverontreiniging in Nederland, Inventarisatie Verstoringen 1998. TNO-PG, Delft.
  • VROM (1997). Naar een Landelijk Beeld van Verstoring. Publicatiereeks Verstoring, nr. 12/97. Ministerie van VROM, Den Haag
  • VROM (2006). Reken- en meetvoorschriften geluidhinder 2006. Ministerie van VROM, Den Haag.
  • V&W (2002). Milieueffectenrapport 'Schiphol 2003', Hoofdrapport. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Den Haag.
  • V&W (2002). Milieueffectenrapport 'Schiphol 2003', Onderzoeksbijlagen (29 stuks). Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Den Haag.

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven
-
Omschrijving
-
Verantwoordelijk instituut
-
Berekeningswijze
-
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
-
Betrouwbaarheidscodering
-

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
04
Definities en eenheden voor geluid en geur
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
03
Definities en eenheden voor geluid en geur

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Definities en eenheden voor geluid en geur (indicator 0431, versie 04,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.

Gerelateerde onderwerpen