Zwanen in de Randmeren
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten omdat gegevens verouderd zijn en geen nieuwe gegevens beschikbaar zijn.
Het aantal knobbelzwanen en kleine zwanen in de meeste randmeren neemt de laatste tijd toe door een toename van waterplanten als gevolg van de verbeterde waterkwaliteit.
Zwanen en waterkwaliteit
Zowel de kleine zwaan als de knobbelzwaan leven van waterplanten, met name kranswieren en fonteinkruiden, en van gras en oogstresten in het agrarisch gebied. In het Veluwemeer verblijven de laatste jaren meer zwanen langer in het water. Dit komt doordat de waterplanten in het Veluwemeer zijn teruggekeerd als gevolg van verbeteringen van de waterkwaliteit. De waterkwaliteit van de Randmeren van het IJsselmeer is vanaf 1980 verbeterd door de invoering van defosfatering bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Harderwijk, de doorspoeling van het Veluwemeer met fosfaatarm water en het wegvangen van brasem. De hoge gehalten aan voedingsstoffen namen hierdoor sterk af, wat een gunstige uitwerking had op waterplanten. Vooral in de centrale Randmeren, zoals het Veluwemeer, herstelden de waterplantenvegetaties zich vanaf 1990. Doordat de zwanen waterplanten prefereren loopt de begrazing van het agrarisch gebied bij het Veluwemeer terug.
Bronnen
- Coops, H., R.W. Doef, B. de Witte en M.S. van den Berg (1997). Herstel van de watervegetatie in de Veluwerandmeren. De Levende Natuur, 98: 8-13.
- Koffijberg, K., B. Voslamber en E. van Winden (1997). Ganzen en zwanen in Nederland: overzicht van de pleisterplaatsen in de periode 1985-94. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Beek-Ubbergen.
- Molen, D.T. van der en P.C.M. Boers (1997). Van voedselrijk naar voedselarm in het Veluwemeer. De Levende Natuur, 98: 2-7.
- Noordhuis, R., M. van Roomen, R. Zollinger, J. Tempel en W. Bouwe (1997). Watervogels in de randmeren in historisch perspectief. De Levende Natuur, 98: 25-34.
- Roomen, M. van (2001). Leidt waterkwaliteitsverbetering tot minder faunaschade? NEM Nieuwsbrief 2001 (1): 4-5.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Zwanen in de Randmeren
- Omschrijving
- Ontwikkeling van aanwezigheid van zwanen in het water en nabijgelegen land van de randmeren, uitgedrukt in "zwaandagen"
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De tellingen zijn gebaseerd op het landelijke meetnet watervogels (Netwerk Ecologische Monitoring). De aanwezigheid van zwanen wordt weergegeven als het product van het aantal zwanen en het aantal dagen dat de zwanen aanwezig zijn. Onder Gooimeer vallen het Gooimeer, het Eemmeer en het omliggend agrarisch gebied. Onder Veluwemeer vallen het Veluwemeer, het Drontermeer en het omliggend agrarisch gebied.
- Basistabel
- Zie tabblad figuurdata onder download figuurdata
- Geografische verdeling
- Veluwemeer en Gooimeer
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- tweejaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Noordhuis, R., M. van Roomen, R. Zollinger, J. Tempel en W. Bouwe (1997). Watervogels in de randmeren in historisch perspectief. De Levende Natuur, 98: 25-34.
- Opmerking
- geen
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2005). Zwanen in de Randmeren (indicator 1098, versie 03, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.