Uitzicht op het landschap vanaf rijkswegen, 2006
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator, die verbonden is aan de monitoring van de Nota Ruimte, wordt niet meer bijgehouden (de Nota Ruimte is geen vigerend ruimtelijk beleid meer).
Vanaf 45% van de Nederlandse snelwegen is er uitzicht op het landschap. Van deze zichtbare landschappen heeft een vijfde grote culturele en/of natuurlijke kernkwaliteiten. Van alle uitzichten worden bijna een derde door bouwplannen bedreigd.
Culturele en natuurlijke kernkwaliteiten
Een panorama vanaf de snelweg is het begrensde uitzicht via de open ruimte op een herkenbaar landschap. Een snelweguitzicht is een gebied met vrij zicht vanaf de snelweg van tenminste 500 meter tot de eerste doorgaande barrière, zichtbaar gedurende tenminste 5 seconden. Een landschap is als herkenbaar beschouwd als er grote culturele en/of natuurlijke kernkwaliteiten voorkomen. Vanaf beide zijden van Nederlandse snelwegen is in totaal over 2.247 kilometer sprake van uitzicht op het landschap. Dat is 45% van wat maximaal mogelijk is. Deze vormen in totaal 1.753 uitzichten. Hiervan zijn 321 uitzichten met een totale lengte van bijna 440 kilometer als panorama's beschouwd.
Snelweguitzichten staan onder druk
Er zijn nog geen meetgegevens over de feitelijke ontwikkeling van de uitzichten. Er zijn wel aanwijzingen dat de snelweguitzichten onder druk staan. Voor de helft van de uitzichten bestaan er bouwplannen. In tweederde van de gevallen gaat het om vastliggende plannen (projecten, bestemmingsplannen en stedenbouwkundige plannen). In het overige deel om plannen die nog aangepast kunnen worden, bijvoorbeeld door een andere vormgeving (structuurplannen, -visies en -schetsen, en provinciale plannen).
| Bouwplannen in panorama's en andere uitzichten volgens de Nieuwe Kaart van Nederland | ||||||
| Geen plannen | Vaste plannen | Schetsplannen | Totaal | Totaal (%) | ||
| Panorama met veel kernkwaliteiten | Aantal uitzichten | 180 | 90 | 52 | 322 | 18 |
| Lengte (km) | 196,4 | 166,2 | 75,2 | 437,7 | 19 | |
| Panorama met gemiddelde kernkwaliteiten | Aantal uitzichten | 242 | 124 | 79 | 445 | 25 |
| Lengte (km) | 247,6 | 216,7 | 103,2 | 567,5 | 25 | |
| Uitzicht met matige kernkwaliteiten | Aantal uitzichten | 244 | 144 | 108 | 496 | 28 |
| Lengte (km) | 289,5 | 245,9 | 162 | 697,5 | 31 | |
| Uitzicht met weinig kernkwaliteiten | Aantal uitzichten | 207 | 183 | 100 | 490 | 28 |
| Lengte (km) | 202,8 | 204,5 | 135,7 | 542,9 | 24 | |
| Bron: PBL, NIROV | ||||||
Relevante doelstellingen Nota Ruimte
Uitvoeringsdoelstellingen:
- Behoud 'panorama's'
Operationele doelstellingen:
- Behoud en versterking van de variatie tussen stad en land
Algemene doelstellingen:
- Versterking van de internationale concurrentiepositie van Nederland; vitaal platteland; borging en ontwikkeling van belangrijke (inter)nationale ruimtelijke waarden
Bronnen
- Piek, Maarten, Manon van Middelkoop, Marnix Breedijk, Willemieke Hornis, Niels Sorel, & Nanna Verhoeff (2007), Snelwegpanorama's in Nederland. NAi Uitgevers, Rotterdam & Ruimtelijk Planbureau, Den Haag
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Snelwegpanorama's in Nederland
- Omschrijving
- Een panorama vanaf de snelweg is het begrensde uitzicht via de open ruimte op een herkenbaar landschap. Een snelweguitzicht is een gebied met vrij zicht vanaf de snelweg van tenminste 500 meter tot de eerste doorgaande barrière, zichtbaar gedurende tenminste 5 seconden.. Een landschap is als herkenbaar beschouwd als er grote culturele en/of natuurlijke kernkwaliteiten voorkomen
- Verantwoordelijk instituut
- Planbureau voor de Leefomgeving
- Berekeningswijze
- Aan de hand van het Algemeen Hoogtebestand Nederland en de Topografische Kaart zijn vanuit opéénvolgende punten op de snelweg de zichtlijnen naar rechts (ten opzichte van de rijrichting) berekend. Door combinatie van deze zichtlijnen vanaf verschillende punten is bepaald, waar er langer dan 5 seconden (dat wil zeggen over een afstand langs de weg van 175 meter of meer) vrij uitzicht is tot meer dan 500 meter vanaf de snelweg. De kaart met deze snelweguitzichten is vervolgens gecombineerd met de kaarten 'culturele en natuurlijke kernkwaliteiten van het landschap' (zie indicator 14.1), met de groene ruimtelijke hoofdstructuur en met de plannen uit de nieuwe kaart van Nederland (versie november 2006).
- Basistabel
- Algemeen Hoogtebestand Nederland (AHN)
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- -
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Uitzicht op het landschap vanaf rijkswegen, 2006 (indicator 2053, versie 02, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.