Aanbod, gebruik en reistijdverlies weginfrastructuur, 2000-2013
Zowel de lengte als de capaciteit van het rijkswegennet is toegenomen. Van 2000 tot 2012 is de lengte van het rijkswegennet toegenomen met bijna 5 procent. Het aantal rijstrookkilometers nam in deze periode met 18% toe. Het aantal trajecten met gewenste reistijd is tussen 2000 en 2013 toegenomen tot 94 procent.
Lengte en capaciteit rijkswegennet toegenomen
Tussen 2000 en 2012 is het rijkswegennet met 230 kilometer uitgebreid; dat is een toename van bijna 5 procent (zie figuur 2.1). Het netwerk is uitgebreid door onder andere de openstelling van de A50 tussen Oss en Eindhoven en de doortrekking van de A37 van Hoogeveen naar Emmen. In dezelfde periode is in deze periode een aantal rijkswegen aan de provincies overgedragen.
Daarnaast is op een aantal plekken de capaciteit vergroot doordat extra rijstroken en spitsstroken zijn opengesteld. Dat leidde in dezelfde periode tot een toename van het aantal rijstrookkilometers met 18 procent.
Verkeersdrukte gestaag toegenomen en reistijdverlies sinds 2010 afgenomen
De verkeersomvang (in afgelegde kilometers) op het hoofdwegennet is tussen 2000 en 2013 met 17% gestaag toegenomen. De toegenomen verkeersdruk uit zich ook in reistijdverliezen. Het tijdverlies door files is na een gestage toename tot 2008 en daarna een lichte afname tot 2010, vanaf 2010 scherp gedaald naar iets boven het niveau van 2000. De afname is vooral het gevolg van de aanleg van extra rijstroken en door een beter verkeersmanagement. De ontwikkeling van de onbetrouwbaarheid van de reistijd loopt vrijwel gelijk op met de verliestijd in files. Onbetrouwbaarheid definiëren we als de mate waarin de reistijd langer of korter is dan de reistijd die de reiziger van tevoren verwacht, uitgedrukt in de standaarddeviatie van de verdeling van de reistijd, in minuten.
Aantal trajecten met gewenste reistijd neemt toe
Een acceptabele gemiddelde reistijd op de snelwegen tussen de steden in de spits is maximaal anderhalf keer de gemiddelde reistijd buiten de spits. Op snelwegen rond steden, en op niet-autosnelwegen die onderdeel zijn van het hoofdwegennet, is een acceptabele gemiddelde reistijd in de spits maximaal twee keer de gemiddelde reistijd buiten de spits.
De streefwaarde van beleid, zoals die is gedefinieerd in de Nota Mobiliteit 2005, is dat deze acceptabele reistijden worden bereikt op alle onderscheiden trajecten in de spits (100 procent). Het aantal trajecten met de gewenste reistijd in de spits is na een afname van 89 procent in 2000 tot 80 procent in 2008, in de periode daarna tot 2013 toegenomen tot 94 procent.
Oorzaken reistijdverlies
Het reistijdverlies als gevolg van files en vertraagde afwikkeling is tussen 2000 en 2012 met 5 procent toegenomen als gevolg van vooral de toename van de bevolking, het aantal banen en het autobezit. Beleidsmaatregelen als de aanleg van extra rijstroken en verkeersmanagement droegen met 47% bij aan een reductie van het reistijdverlies.
Echter, in de periode van 2008 tot 2012 is het reistijdverlies met 32 procent afgenomen. De veranderingen van bevolking, bruto binnenlands product, arbeid en autobezit hebben relatief weinig aan toegevoegd. De afname van reistijdverlies in die periode is vooral het resultaat van beleidsmaatregelen. Extra stroken hebben gezorgd voor een afname van 34 procent en verkeersmanagement voor een afname van 3 procent
Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte
Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:
- Het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland door het versterken van de ruimtelijk-economische structuur van Nederland (concurrerend)
- Het verbeteren en ruimtelijk zekerstellen van de bereikbaarheid waarbij de gebruiker voorop staat (bereikbaar)
- Nationaal Belang: Een excellente ruimtelijk-economische structuur van Nederland door een aantrekkelijk vestigingsklimaat in en goede internationaal bereikbaarheid van de stedelijke regio's met een concentratie van topsectoren
- Nationaal Belang: Een robuust hoofdnet van wegen, spoorwegen en vaarwegen rondom en tussen de belangrijkste stedelijke regio's inclusief de achterlandverbindingen
- Nationaal belang: Betere benutting van de capaciteit van het bestaande mobiliteitssysteem.
- Bijlage 6 van de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Deze bijlage bevat de essentiële onderdelen Nota Mobiliteit die (gewijzigd) van kracht blijven met de SVIR.
Referenties
- CBS (2012), Lengte rijkswegen, CBS Statline.
- IenM (2012), Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte, Den Haag; Ministerie voor Infrastructuur en Milieu.
- KiM (2010), Verkenning mobiliteit en bereikbaarheid 2011-2015, Den Haag; Ministerie voor Infrastructuur en Milieu.
- KIM (2013), Mobiliteitsbalans 2013, Den Haag; Ministerie voor Infrastructuur en Milieu.
- RWS, Dienst Verkeer en Scheepvaart / RWS Water, Verkeer en Leefomgeving
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Aanbod, gebruik en reissnelheid weginfrastructuur
Omschrijving
De ontwikkeling van de lengte en de capaciteit van het rijkswegennet en het reistijdverlies in de spits en de belangrijkste oorzaken daarvan.
Verantwoordelijk instituut
Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) en Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), auteurs: Peter Jorritsma (KiM) en Hans Hilbers (PBL)
Berekeningswijze
De gemiddelde reistijd op snelwegen tussen de steden in de spits is maximaal anderhalf keer zo lang als de reistijd buiten de spits. Op snelwegen rond de steden en niet autosnelwegen die onderdeel zijn van het hoofdwegennet is de gemiddelde reistijd in de spits maximaal twee keer zo lang als de reistijd buiten de spits.
Geografisch verdeling
Nederland
Achtergrondliteratuur
CBS (2012), Lengte rijkswegen, CBS Statline.
KiM (2010), Verkenning mobiliteit en bereikbaarheid 2011-2015.
KiM (2013), Mobiliteitsbalans 2013
Archief van deze indicator
- Aanbod, gebruik en reistijdverlies hoofdwegennet, 2000-2021 (actuele versie , 02 sep 2022 )
- Aanbod, gebruik en reistijdverlies hoofdwegennet, 2000-2018 (v05 , 29 sep 2020 )
- Aanbod, gebruik en reistijdverlies hoofdwegennet, 2000-2017 (v04 , 06 sep 2018 )
- Aanbod, gebruik en reistijdverlies weginfrastructuur, 2000-2015 (v03 , 07 sep 2016 )
- Aanbod, gebruik en reistijdverlies weginfrastructuur, 2000-2013 (v02 , 10 sep 2014 )
- Aanbod, gebruik en reistijdverlies weginfrastructuur, 2000-2011 (v01 , 20 sep 2012 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2014). Aanbod, gebruik en reistijdverlies weginfrastructuur, 2000-2013 (indicator 2137, versie 02 , 10 september 2014 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
