Netto milieulasten naar sector, 1985-2013

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

Tussen 1985 en 2013 zijn de totale netto milieulasten jaarlijks gemiddeld met 6,3 procent gestegen. Alleen in 2005 en 2009 was er sprake van een daling doordat de lasten van de bedrijven en overheid afnamen.

Algemene ontwikkeling

De totale netto milieulasten zijn tussen 1985 en 2013 ruim verviervoudigd. In deze periode zijn deze lasten jaarlijks met gemiddeld 6,3 procent gestegen. Alleen in 2005 en 2009 is er sprake van een daling in vergelijking met het voorgaande onderzoeksjaar (respectievelijk 2003 en 2007).
Tussen 1991 en 2013 is het aandeel van de overheid in de milieulasten gegroeid van 19 naar 33 procent, terwijl het aandeel van de bedrijven is afgenomen van 49 naar 36 procent.

Bedrijven

De netto milieulasten van bedrijven zijn tussen 1985 en 2013 toegenomen van 1,0 naar ruim 4 miljard euro. De groei was groot in de periode tot 2000. Sindsdien is er een stabilisatie rond de 4 miljard euro.
In de jaren 2005, 2009 en 2013 zijn de netto milieulasten van bedrijven gedaald ten opzichte van het voorgaande onderzoekjaar. Voor 2005 geldt onder andere dat een deel van de milieu-investeringen uit het verleden is afgeschreven waardoor de kapitaallasten afnemen. Ook ontvangen bedrijven milieusubsidies van de overheid. Deze subsidies zijn vanaf 2004 gestegen. Als gevolg hiervan namen de netto milieulasten van de bedrijven af.

Overheid

De netto milieulasten van de overheid stijgen gedurende bijna de gehele periode 1985-2013. Ook in deze sector treedt er in 2005 en 2009 een daling op ten opzichte van het voorgaande onderzoekjaar. Bij alle overheidssectoren zijn in 2007 de netto milieulasten fors hoger dan in 2005. Voor de totale overheid nemen de netto milieulasten in 2007 met 11,5 procent toe ten opzichte van 2005. Het Rijk neemt het grootste deel van de stijging voor haar rekening door de verstrekking van hogere milieusubsidies. In 2009 dalen de netto milieulasten van de overheid weer met 5,5 procent.

Huishoudens

De netto milieulasten van de huishoudens stijgen vrijwel jaarlijks gedurende de gehele periode 1985 - 2013. In 2013 zijn de netto milieulasten bijna 5 maal zo hoog dan in 1985.

Wat zijn netto milieulasten?

De netto milieulasten geven aan in welke mate een sector bijdraagt in de financiering van het milieubeheer. De netto milieulasten bestaan uit de som van de kosten van eigen milieuactiviteiten en de betaalde heffingen, betaalde subsidies en betalingen voor milieudiensten, verminderd met de ontvangen heffingen, ontvangen subsidies en ontvangsten voor milieudiensten.

Lopende prijzen

Alle bedragen in deze indicator zijn uitgedrukt in lopende prijzen. Dit zijn de bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk zijn betaald. Voor meer informatie hierover lees de technische toelichting.

Bronnen

Relevante informatie

  • Meer informatie over netto milieulasten is te vinden in de databank StatLine van het CBS.

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Netto milieulasten naar sector
Omschrijving
Ontwikkeling van de totale netto milieulasten naar de economische sectoren bedrijven, huishoudens en overheid. Tot de bedrijven behoren (volgens de SBI 2008) de delfstoffenwinning, industrie, energievoorziening, waterbedrijven, landbouw en afvalbeheer (milieudienstverlening en voorbereiding tot recycling).
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Berekeningswijze
Het artikel Kosten en financiering van het milieubeheer (CBS, 2006) geeft een korte methodebeschrijving van het onderzoek.
De netto milieulasten worden berekend als de som van de kosten van eigen milieuactiviteiten en de betaalde heffingen, subsidies en betalingen voor milieudiensten, verminderd met de ontvangen heffingen, subsidies en ontvangsten voor milieudiensten.
De kosten voor eigen milieuactiviteiten (milieukosten) omvatten onder andere de kapitaallasten van milieu-investeringen (afschrijvingen, renten) en de lopende kosten hiervan (zoals bediening en onderhoud). De kosten van maatregelen, die een positief effect op het milieu hebben maar zichzelf binnen drie jaar terugverdienen, worden niet tot de milieukosten gerekend. Ook economische gevolgen van het invoeren van milieumaatregelen, bijvoorbeeld veranderingen in de afzet, behoren niet tot de milieukosten.
Geografische verdeling
Nederland
Andere variabelen
Er zijn ook gegevens beschikbaar voor de diverse overheidssectoren (tot en met het onderzoekjaar 2011) en de milieudienstverlening. Naast totalen zijn er ook gegevens per milieucompartiment.
Verschijningsfrequentie
Tweejaarlijks in de oneven jaren
Achtergrondliteratuur
Kosten en financiering van het milieubeheer (CBS, 2006)
Opmerking
Bedragen in lopende prijzen
Met ingang van 2014 publiceert het CBS de gegevens over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen in lopende prijzen. Lopende prijzen wil zeggen dat het gaat om bedragen die in de betreffende jaren daadwerkelijk betaald zijn. Met andere woorden, de bedragen zijn steeds weergegeven in het prijsniveau van het betreffende jaar, oftewel de bedragen zijn niet gecorrigeerd voor prijspeilontwikkelingen.

Toelichting prijspeilontwikkelingen
Diverse oorzaken dragen bij aan de ontwikkeling van het prijspeil. Zo treden er jaarlijks veranderingen op in het prijspeil door inflatie, tariefontwikkelingen en diverse andere prijsontwikkelingen die kunnen gelden voor bepaalde goederen, investeringsgoederen, belasting- en subsidieregelingen en bepaalde economische sectoren.
1. In het onderzoek Consumentenprijsindex (CPI) berekent het CBS de inflatie. Dit gebeurt op basis van de prijsontwikkeling in een selectie van consumptiegoederen in de winkel (het zogenaamde "boodschappenmandje").
2. Een voorbeeld van de invloed van tariefontwikkelingen op het prijspeil vinden we bij de (milieu)belastingen. Hier spelen de wijzigingen in de belastingtarieven een belangrijkere rol in de prijsontwikkeling dan de inflatie.
3. Een voorbeeld van een specifieke prijsontwikkeling bij bepaalde goederen vinden we bij computers. De prijsontwikkeling van computers in de afgelopen 25 jaar verloopt totaal anders dan de inflatie in die periode, gemeten volgens het CPI. Dit komt doordat computers begin jaren 90 nog schaars beschikbaar waren en nu inmiddels gemeengoed zijn geworden.

Wat laten de grafieken zien en wat niet?
Omdat de bedragen uitgedrukt zijn in lopende prijzen geven de grafieken in deze indicator niet meer dan alleen de waarde ontwikkeling weer. Anders gezegd, ze tonen alleen de ontwikkeling van de bedragen zoals die in de betreffende jaren zijn betaald.
De bedragen voor de diverse jaren zijn hierdoor beperkt met elkaar vergelijkbaar. Om een reële ontwikkeling te laten zien moeten de bedragen worden gecorrigeerd naar hetzelfde prijspeil. In een aantal indicatoren over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten, milieuheffingen en milieubelastingen heeft het CBS de laatste twee jaar een prijspeil correctie uitgevoerd op basis van de CPI. Vanaf 2014 voert het CBS deze correctie niet langer meer uit. Reden hiervoor is dat het vergelijkbaar maken van bedragen door ze alleen te corrigeren op basis van de CPI niet geheel juist of onvolledig is. Met behulp van de CPI worden bedragen immers alleen gecorrigeerd voor inflatie. In de praktijk wordt de prijsontwikkeling ook bepaald door een aantal andere factoren die los staan van de inflatie (zie hierboven).

Prijspeil gecorrigeerde bedragen vragen nader onderzoek
Het maken van een goede en reële prijscorrectie waarmee de bedragen voor de verschillende jaren op hetzelfde prijspeil worden gebracht vraagt aanvullend onderzoek. In een dergelijk onderzoek zou aansluiting gemaakt kunnen worden met de waarde, prijs en volume ontwikkeling in de Nationale Rekeningen van het CBS. Er moeten daarbij correcties uitgevoerd worden op de lopende prijzen van zowel goederengroepen, investeringen, belastingen, subsidies en sectoren.
Het CBS publiceert reeds enkele decennia cijfers over milieukosten, milieu-investeringen, netto milieulasten milieuheffingen en milieubelastingen in alleen lopende prijzen. Het berekenen van gecorrigeerde bedragen op basis van een bepaald prijspeil valt nu buiten de scope van het werk van het CBS aan de betreffende indicatoren voor het Compendium voor de Leefomgeving. Indien u voor onderzoek dergelijke gegevens toch nodig hebt, dan kunt u bij het CBS vragen naar de mogelijkheden.
Betrouwbaarheidscodering
Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
07
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
04
versie‎
03
versie‎
02
versie‎
01

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Netto milieulasten naar sector, 1985-2013 (indicator 0539, versie 05,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.