Mate van aantasting

Aantasting van Nederlandse cultuurlandschappen

U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.

De indicator 'Mate van aantasting' is vervallen. Informatie over dit onderwerp is opgenomen in de indicator 'Culturele en natuurlijke kernkwaliteiten van het landschap' in het Compendium.

De historische identiteit van ruim de helft van de Nederlandse cultuurlandschappen is voor meer dan 25% aangetast. Het meest beschadigd zijn het strandwallenlandschap, het oude land van Zeeland en de uiterwaarden.

Toestand

De strandwal- en strandvlakteontginningen (binnenduinrand) zijn zeer sterk aangetast door egalisaties (voor bollenteelt en tuinbouw), ruilverkavelingen (met name Ameland en Schiermonnikoog), verstedelijking en de aanleg van recreatievoorzieningen. De kreekruggen- en poelenontginningen in Zeeland zijn na de watersnoodramp van 1953 ingrijpend verkaveld. De West-Brabantse veenkoloniën (onder meer bij 's Gravenmoer en Roosendaal) zijn de oudste veenkoloniën in Nederland. Van deze ontginningen zijn eigenlijk alleen nog voormalige turfvaarten goed terug te vinden. De uiterwaarden van de grote rivieren en de rivierterrasontginningen van de Maas zijn sterk aangetast door klei- en zandwinning en recent door natuurontwikkeling. Het areaal natuurgebied van voor 1850 is vrijwel geheel sterk afgenomen met als uitzondering de duinen.
Landschappen die voor 50 tot 75% zijn aangetast, zijn de Fries-Groningse veenkoloniën, de beekdalontginningen, de komontginningen en de nieuwlandpolders. Deze landschappen zijn evenals de kreekrug- en poelontginningen sterk getroffen door de ingrijpende vormen van ruilverkaveling. Ook de autonome vergroting van percelen in akkerbouwgebieden zoals Dollard en Hoekse Waard heeft hieraan bijgedragen.

Bronnen

  • Farjon, J.M.J., G.H.P. Dirkx, A.J.M. Koomen, J.A.J. Vervloet en G.W. Lammers (2001). Neder-landschap Internationaal: de internationale betekenis van het Nederlandse landschap op kaart. Rapport 358. Alterra. Wageningen.
  • Koomen, A.J.M. (1997). Nivellering van het reliëf in Nederland: een verkennende inventarisatie. Rapport 538. Staring Centrum. Wageningen.

Technische toelichting

Naam van het gegeven
-
Omschrijving
-
Verantwoordelijk instituut
-
Berekeningswijze
-
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
-
Opmerking
De mate van aantasting is gedefinieerd als de mate waarin de oorspronkelijke omvang van een landschapstype op dit moment nog (gaaf) aanwezig is. De beoordeling van de mate van aantasting van bodem, reliëf en het verkavelings- en occupatiepatroon is gebaseerd op de Alterra-gegevensbestanden AKIS en HISTLAND. De volgende gebieden zijn als aangetast aangemerkt:
  • Afgegraven terreinen
  • Opgehoogde terreinen
  • Geëgaliseerde terreinen
  • Ontginningsgeschiedenis slechts op hoofdlijnen herkenbaar: alleen de hoofdstructuur van het landschap, bestaande uit wegen, dijken en grotere waterlopen is nog aanwezig.
  • Ontginningsgeschiedenis nauwelijks meer herkenbaar: in deze landschappen is zelfs de hoofdstructuur verdwenen.
Betrouwbaarheidscodering
-

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
03
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
02

Referentie van deze webpagina

CLO (2006). Mate van aantasting (indicator 1035, versie 03, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.