Veiligheid primaire waterkeringen, 2001 - 2013

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

In februari 2014 zijn de resultaten van de 'Verlengde derde toetsing primaire waterkeringen' (Inspectie Leefomgeving en Transport 2013) beschikbaar gekomen. Met deze laatste toetsingsronde van de primaire waterkeringen is nu van bijna alle waterkeringen bekend of ze aan de veiligheidsnorm voldoen. Het aantal kilometers dijken en duinen en het aantal waterkerende kunstwerken dat is goedgekeurd, is daarmee verder toegenomen. De categorie 'nader onderzoek nodig', dat wil zeggen dat er nog geen gegevens beschikbaar waren, is sinds 2013 voor een groot deel weggewerkt. Maar daarmee blijkt ook het aantal kilometers dijken en duinen, en het aantal waterkerende kunstwerken dat niet aan de norm voldoet, te zijn toegenomen. Het aantal waterkerende kunstwerken dat niet aan de norm voldoet, is zelfs meer dan verdubbeld.

Veiligheid primaire waterkeringen en waterkerende kunstwerken 2001 - 2013; meer inzicht meer gebreken

Met de Verlengde derde toetsing primaire waterkeringen (Inspectie Leefomgeving en Transport 2013) is - ten opzichte van de derde toetsronde (2011) - de dijk- en duinlengte waar 'nader onderzoek' nodig is, afgenomen van 234 in 2011 naar 39 kilometer in 2013. Het aantal waterkerende kunstwerken waar nader onderzoek nodig was, is afgenomen van 375 naar 110. Het totaal aantal waterkerende kunstwerken dat is beoordeeld is daarmee toegenomen van 1458 in 2011 tot 1777 in 2013; dit doordat in eerdere toetsingsronden niet alle waterkerende kunstwerken in Limburg zijn meegenomen.

Het aantal kilometer dijken en duinen én het aantal waterkerende kunstwerken dat is goedgekeurd, is verder toegenomen. Het aantal primaire waterkeringen (dijken en duinen) dat voldoet is toegenomen van 2308 km in 2011 tot 2408 km in 2013. Het aantal waterkerende kunstwerken dat voldoet is toegenomen van 756 naar 868.
Dat kan zowel komen door een verbetering van al eerder beoordeelde dijken, duinen en kunstwerken, als doordat aanvullend beoordeelde dijken, duinen en kunstwerken aan de norm voldeden.

Met de verlengde derde toetsing is de categorie 'nader onderzoek nodig', waarvoor nog geen gegevens beschikbaar waren, voor een groot deel weggewerkt. Maar daarmee blijkt ook het aantal kilometer dijken en duinen (figuur 3.8) en het aantal waterkerende kunstwerken (figuur 3.9) dat niet aan de norm voldoet, te zijn toegenomen. Meer inzicht in faalmechanisme van waterkeringen en waterkerende kunstwerken en de toename van met name het aantal kunstwerken dat getoetst wordt, heeft er toe geleid dat er meer waterkeringen en kunstwerken niet voldoen aan de gestelde normen.

Het aantal km primaire waterkeringen dat niet voldoet is toegenomen van 15 % (549 km) in 2001, 19% (680 km) in 2006, 33% (1225 km) in 2011 tot 35% (1302 km) in 2013.
Het ruimtelijke beeld over de toestand van primaire waterkeringen laat zien dat dijken die niet aan de veiligheidsnorm voldoen vooral liggen in Zeeland, het IJsselmeergebied en in het rivierengebied. De primaire waterkerende kunstwerken die niet aan de veiligheidsnorm voldoen liggen vooral in IJsselmeergebied, in het westen van het land o.a. langs de Lek en in het noorden van Limburg langs Maas.

Het aantal waterkerende kunstwerken dat niet aan de norm voldoet, blijkt ruim te zijn verdubbeld van 335 ofwel 23% in 2011 tot 799 ofwel 45% in 2013. Dit aantal kan nog verder toenemen omdat voor 110 kunstwerken nader onderzoek nodig is.
De waterkerende kunstwerken die niet aan de norm voldoen, komen vooral voor langs het IJsselmeer, Noordzeekanaal, Amsterdam-Rijnkanaal, Hollandse IJssel, Lek en Maas. Deze toename is mede verklaarbaar door toevoeging van dijkringen in Limburg en Noord-Brabant na de tweede Landelijke Rapportage Toetsing in 2006.
In de nulmeting van deze monitor was al aangegeven dat de periodieke toetsing van primaire waterkeringen niet langer om de zes, maar om de twaalf jaar zal plaatsvinden. Dat betekent dat deze indicator in deze monitor voorlopig niet meer kan worden geactualiseerd.
In het kader van het HoogWaterBeschermingsProgramma (HWBP) kunnen de gesignaleerde gebreken aangepakt worden. Niet duidelijk is of er voldoende financiële middelen beschikbaar zijn voor de uitvoering van het HWBP.

Wet op de Waterkering

Het huidige veiligheidsbeleid is vastgelegd in de Waterwet (2009). Hierin zijn normen opgenomen voor dijkringgebieden: overstromingsgevoelige gebieden, die als één dijkring worden beschermd. Het huidig veiligheidsbeleid richt zich op het voldoen aan deze wettelijke veiligheidsnormen.

Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:

  • Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuur-historische waarden behouden zijn (leefbaar en veilig)
  • Nationaal Belang: Ruimte voor waterveiligheid, een duurzame zoetwatervoorziening en kaders voor klimaatbestendige stedelijke (her)ontwikkeling

Bronnen

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Veiligheid primaire waterkeringen en primaire waterkerende kunstwerken
Omschrijving
Percentage primaire waterkeringen en primaire waterkerende kunstwerken dat voldoet aan veiligheidsnormen conform de Wet op de Waterkering.
Verantwoordelijk instituut
Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
Berekeningswijze
De waterschappen hebben 90% van de primaire waterkeringen in beheer, Rijkswaterstaat 10%. Bij het toetsen gaan de beheerders na of de sterkte van waterkeringen voldoet aan de wettelijk gestelde norm. Voor de sterke van de waterkering zijn o.a. hoogte en stabiliteit van belang. De beheerders sturen de toets rapporten aan de provincie die de rapporten voorziet van een beoordeling en vervolgens aanbiedt aan de Minister van Infrastructuur en Milieu. De Inspectie Verkeer en Waterstaat beoordeelt vanuit haar onafhankelijke rol in het toezicht of de toetsing volgens de regels is uitgevoerd.
Basistabel
-
Geografische verdeling
-
Verschijningsfrequentie
12 jaar, de resultaten van de vierde toetsronde primaire waterkeringen komen in 2023 beschikbaar.
Achtergrondliteratuur
Inspectie Leefomgeving en Transport (2013) Resultaten verlengde derde toets primaire waterkeringen. Den Haag: Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Betrouwbaarheidscodering
-

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
05
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
04
versie‎
03

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Veiligheid primaire waterkeringen, 2001 - 2013 (indicator 2043, versie 04,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.