De opwarming van de aarde is het gevolg van een optelsom van invloeden: de in de atmosfeer aanwezige broeikasgassen, de zon, de vulkanen en natuurlijke schommelingen binnen het klimaatsysteem (met name veroorzaakt door oceanen).
De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de mens dit broeikaseffect beïnvloedt. Door het verbruiken van fossiele brandstoffen (kolen, olie, gas) en grootschalige landgebruik neemt in de atmosfeer de concentratie toe van broeikasgassen zoals kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O). In het vijfde klimaatrapport van het IPCC uit 2014 staat dat het extreem waarschijnlijk is (meer dan 95% zeker) dat meer dan de helft van de opwarming sinds 1951 is veroorzaakt door de mens.
De voorspelde effecten van klimaatverandering op lokale en regionale schaal zijn onzekerder dan de gemiddelde uitkomsten voor de aarde als geheel. Dat maakt het lastiger om de effecten voor bijvoorbeeld Nederland of een gebied binnen Nederland goed te voorzien. Wel is het zo dat de opwarming in de buurt van de polen sneller gaat dan in de tropen. In Siberië is de temperatuur al 3 graden Celsius hoger dan aan het begin van de industriële revolutie. Over het algemeen warmt het boven land sneller op dan boven de oceaan. Nu al is geconstateerd dat Nederland tweemaal sneller opwarmt dan de gemiddelde temperatuur in de hele wereld.
Vernieuwd
Vliegperiode vlinders, 1992-2022, en libellen, 1999-2022
Indicator | 14 april 2023De vliegperiode van zowel vlinders als libellen begint vroeger door de warmere lentes.
Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2021
Indicator | 3 april 2023In de publicaties van onder meer PBL, CBS en IPCC verschijnen verschillende getallen voor de emissie van kooldioxide (CO2). Deze getallen gaan uit van dezelfde basiselementen, maar... meer
Energielabels van woningen, 2010 t/m 2022
Indicator | 28 maart 2023Per 31 december 2022 waren ruim 4,8 miljoen woningen voorzien van een geldig energielabel. Circa 32% van deze woningen heeft een A label (of hoger), 17% een B label en 25% een C label.
Meteorologische gegevens, 1990-2022
Indicator | 27 maart 20232022 was een extreem warm, zonnig en droog jaar. Afgelopen jaar was het op twee na warmste jaar sinds 1901 en kende een aantal stormen die voor een half miljard euro schade veroorzaakten. Voor... meer
Vinddatum eerste kievitsei in Fryslân, 1901-2023
Indicator | 23 maart 2023Het eerste kievitsei is de afgelopen honderd jaar steeds vroeger in het jaar gevonden. Klimaatverandering is hierbij een belangrijke factor.
