Herkomst verzurende depositie, 2023
Ongeveer 65% van de verzurende depositie in Nederland is afkomstig van Nederlandse bronnen, de resterende 35% uit het buitenland. Van de totale verzurende depositie wordt ongeveer 47% veroorzaakt door de Nederlandse landbouw.
Grootste bijdrage komt uit Nederland
De meeste verzurende stoffen die in Nederland neerslaan zijn afkomstig van binnenlandse bronnen: ongeveer 65% van de totale depositie. De resterende 35% is afkomstig uit het buitenland. Van de Nederlandse bijdrage is de landbouw de belangrijkste: 47% van de verzurende depositie is afkomstig van de Nederlandse landbouw. Andere belangrijke binnenlandse bronnen zijn het wegverkeer (5%), industrie, energie en raffinaderijen (4%), en huishoudens, diensten en de bouw (3%).
De bovenstaande grafiek toont de landelijk gemiddelde depositie door de bekende binnen- en buitenlandse bronnen (1.665 mol/ha/jaar). Deze depositie wijkt af van de totale depositie zoals opgenomen in Verzurende depositie. Dit komt doordat er nog een meetcorrectie en een bijtelling worden toegepast. Met de meetcorrectie wordt de berekende depositie gecorrigeerd op basis van beschikbare meetgegevens voor de verschillende componenten. Daarnaast is er sprake van een bijtelling voor de depositie van halogenen en organische zuren. In 2023 bedroegen de correctie en bijtelling samen 150 mol/ha/jaar. Inclusief de meetcorrectie en de bijtelling komt de totale gemiddelde depositie uit op 1.830 mol/ha/jaar. De bijtelling en correctie zijn niet meegenomen in de bovenstaande grafiek om verwarring door mogelijke negatieve correcties te voorkomen.
Stikstof levert tevens een belangrijke bijdrage aan de vermestende depositie; zie ook Herkomst stikstofdepositie.
Import en export van zuur
De depositie van potentieel zuur in Nederland komt deels uit het buitenland (import). Tegelijkertijd komt een deel van de uitstoot in Nederland juist als depositie in het buitenland terecht (export). Nederland exporteert ruim vier keer zoveel ammoniak (als verzurende depositie) als het importeert. Voor stikstofoxiden is de export bijna vijf keer zo groot als de import. Bij zwaveldioxide zijn import en export ongeveer in evenwicht. Alles bij elkaar opgeteld exporteert Nederland ongeveer drie keer zoveel potentieel zuur als het importeert.
Bronnen
- RIVM, 2025. Auteurs: Mijnen-Visser, S., de Jongh, L.A., Hazelhorst, S.B., Hoogerbrugge, R., Soenario, I., Stolwijk, G.J.C., de Vries, W.J.& Zuidberg, S. Grootschalige concentratiekaarten Nederland, Rapportage 2025. Rapport 2025-0034, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven.
RIVM, 2025. Auteurs: W.A. Marra, S.B. Hazelhorst, L.A. de Jongh, J.M. Schram, K.M.F. Brandt, G.J.C. Stolwijk, T.N.P. Nguyen, L.P.I. Glaese, I. Soenario, T. Cals. Monitor stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden 2025. Rapport 2025-0021, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven.
Relevante informatie
- RIVM: Stikstof
- RIVM: Grootschalige Concentratiekaarten Nederland
- CLO: Milieukwaliteit van landnatuur: stikstofdepositie
- CLO: Grootschalige luchtverontreiniging: Uitstoot van NEC-stoffen
- CLO: Relatie ontwikkelingen emissies en luchtkwaliteit
- CLO: Stikstofdepositie
- CLO: Verzurende depositie
- CLO: Herkomst stikstofdepositie
- EU: Informatie over het luchtkwaliteitsbeleid van de Europese Unie
- IPLO: Lucht | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
- UNECE: De conventie voor het lange afstandstransport van luchtverontreiniging
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Herkomst van depositie van zuur in Nederland
- Omschrijving
Herkomst van depositie van zuur in Nederland op basis van modelberekeningen en uitgesplitst naar bijdragen van verschillende sectoren.
- Verantwoordelijk instituut
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Berekeningswijze
Onderdeel van de berekeningen van de Historische Reeks verzurende depositie.
De vorige versie van deze indicator ging ook over 2023. In die versie waren de cijfers over 2023 nog voorlopig. In deze versie van de indicator gaat het om de definitieve cijfers over 2023.
- Basistabel
Historische Reeks verzurende depositie: de data is beschikbaar als open data: https://doi.org/10.21945/15674553-55d5-41ed-ba52-fd8588e73099
- Geografische verdeling
Niet van toepassing
- Andere variabelen
Herkomst van stikstofdepositie
- Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
Monitor stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden 2025 (RIVM, 2025; zie bij 'Bronnen').
- Opmerking
1] In de totale depositie wordt ook een hoeveelheid ‘overig zuur’ meegenomen. Dit is geen resultaat van de modelberekeningen (en daarom niet meegenomen in deze indicator), maar bestaat uit een jaarlijks wisselende bijtelling op basis van meetgegevens. De depositie uit deze categorie komt deels uit Nederland en deels uit het buitenland.
2] We drukken de mate van verzuring in Nederland uit in zogenoemd potentieel zuur. Potentieel zuur definiëren we als de maximale verzuring, die zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak, en hun omzettingsproducten in bodem en water teweeg kunnen brengen. De daadwerkelijke verzuring in bodem en water kan minder zijn doordat ook basische stoffen deponeren.
3] Het verzurend vermogen van een stof wordt uitgedrukt in zuur-equivalenten per hectare (z-eq/ha). Een zuur-equivalent is een maat voor de hoeveelheid zuur (H+ in mol/ha) die kan ontstaan in bodem of water. Hierbij geldt: 1 mol zwaveldioxide kan 2 mol zuur vormen, 1 mol stikstofoxiden kan 1 mol zuur vormen en 1 mol ammoniak kan 1 mol zuur vormen.
4] Soms ontstaat verwarring over de verzurende werking van ammoniak. In de atmosfeer neutraliseert ammoniak zuren. Als ammoniak (of het omzettingsproduct ammonium) echter in de bodem komt, dan kan het door bacteriën omgezet worden in nitraat. Hierbij komt H+ vrij. Er is dan alsnog een verzurend effect.
5] Om het oppervlak waar uitstoot plaatsvindt gelijk met het ontvangende oppervlak (Nederlands grondgebied) te houden, zijn bij de berekeningen van de import/export-verhouding zeescheepvaart emissies toegekend aan het buitenland.
- Betrouwbaarheidscodering
C (Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd).
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2025). Herkomst verzurende depositie, 2023 (indicator 0179, versie 20, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
