Kwaliteit zwemwaterlocaties, 1998-2015

Bijna alle zwemwaterlocaties voldoen aan de EU-normen

In 2015 voldeed circa 93% van de binnenwaterlocaties en circa 97% van de kustwaterlocaties aan de eisen van de EU-zwemwaterrichtlijn, Het percentage binnenwaterlocaties met een kwalificatie 'op zijn minst aanvaardbaar' is in de periode 2010 - 2015 licht toegenomen van 85% in 2010 tot 93 % in 2015. Bij de kwalificatie 'op zijn minst aanvaardbaar' zijn ook de locaties met een beoordeling 'goed' en 'uitstekend' meegenomen.
Voor kustwaterlocaties is geen trend waarneembaar; het percentage kustwaterlocatie met kwalificatie 'voldoende' fluctueert per jaar en was in de periode 2010 - 2015 respectievelijk 92, 98, 91, 98 en 97 %. In 2015 was op 3% van de zwemwaterlocaties kwaliteitsbeoordeling niet mogelijk. Dit omdat er onvoldoende meetresultaten beschikbaar zijn, het nieuwe zwemwaterlocaties betreft, de zwemwaterlocatie veranderd is of omdat de zwemwaterlocatie gesloten is.

Oude en nieuwe zwemwaterrichtlijn

Vanaf 2006 is de Europese zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) van kracht (Europese Commissie 2006). Deze heeft betrekking op alle circa 700 zwemwaterlocaties in Nederland. In 2009 is deze richtlijn vertaald in Nederlandse wetgeving (wijziging Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden en wijziging Wet op de waterhuishouding; WHVZ, 2009).
De richtlijn gaat uit van vier kwaliteitsklassen zwemwater: uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht. In het 'Bathing Water Directive report 2015; The Netherlands' (EEA 2016) zijn de resultaten voor deze vier kwaliteitsklassen vanaf 2010 beschikbaar. In bovenstaande figuur is alleen het percentage zwemwaterlocaties in binnenwateren en kustwateren met de kwalificatie 'op zijn minst aanvaardbaar' overgenomen uit deze rapportage, omdat hiervoor gegevens over een langere periode beschikbaar zijn.
Vanaf 2015 moeten alle officiële zwemwaterlocaties ten minste tot de klasse 'aanvaardbaar' behoren. Daarnaast gaat de richtlijn ervan uit dat de lidstaten zich inspannen om alle locaties goed tot uitstekend te maken (inspanningsverplichting). Voorts verplicht de richtlijn om voor elke locatie een zwemwaterprofiel op te stellen. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en -routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreiniging: Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterokokken. De zwemwaterprofielen zijn te vinden bij de detailinformatie van iedere zwemwaterlocatie op zwemwater.nl. Voor fecale verontreinigingen zijn in de EU Zwemwaterrichtlijn normen voor E. coli en enterokokken (darmbacteriën) opgesteld.

Zwemverboden door blauwalgen

Het komt ieder seizoen voor dat er voor zwemlocaties een zwemverbod wordt ingesteld in verband met de bloei van blauwalgen. Hiervoor zijn in de nieuwe Europese regelgeving geen normen opgenomen. Als echter uit het zwemwaterprofiel blijkt dat er een reële kans is op blauwalgenbloei, moeten passende maatregelen genomen worden om zwemmers te beschermen tegen de gezondheidsproblemen door aanraking met of inslikken van blauwalgen. Hiervoor is een (nationaal) blauwalgenprotocol (2012) opgesteld (Helpdesk Water). Door het ontbreken van een centrale gegevensregistratie van het voorkomen van blauwalgenbloei is het niet mogelijk om ontwikkelingen van jaar tot jaar te volgen.

Blauwe Vlag

De Blauwe Vlag is een initiatief van de FEE (Foundation for Environmental Education) om veiligheid en hygiëne aan de Europese kust te stimuleren. De Blauwe Vlag is een internationale milieuonderscheiding, die jaarlijks wordt toegekend aan stranden en jachthavens die aan de campagne deelnemen en aangetoond hebben schoon en veilig te zijn. Ze moeten hierbij aan diverse criteria voldoen, zoals zwemwaterkwaliteit.
De Blauwe Vlag stelt hoge eisen aan de kwaliteit van het zwemwater op de stranden. De Blauwe Vlag werkt met hetzelfde systeem als de EU landen volgens de Richtlijn Zwemwaterkwaliteit. Vanaf 2013 wordt in Nederland gewerkt met de EU klassering van zwemwaterkwaliteit; uitstekend, goed aanvaardbaar, slecht. De Blauwe Vlag stranden dienen in de klasse uitstekend te vallen.
Voor informatie over De Blauwe Vlag zie: http://www.blauwevlag.nl

Relevantie

Oppervlaktewater kan verontreinigd zijn door menselijke of dierlijke uitwerpselen. Hierdoor kunnen ziekteverwekkende micro-organismen het water besmetten. Voorbeelden van dergelijke micro-organismen zijn ziekteverwekkende bacteriën zoals Campylobacter en Salmonella, de parasiet Cryptosporidium, virussen, zoals Norwalk-achtige Calicivirussen, en toxische algen.
Provincies zijn verantwoordelijk voor de controle, handhaving en rapportage over de zwemwaterkwaliteit. Actuele informatie over de waterkwaliteit op zwemwaterlocaties is per provincie te vinden op www.zwemwater.nl.