Gewone en grijze zeehond in Waddenzee en Deltagebied, 1959 - 2011

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

De populaties van de gewone zeehond en de grijze zeehond zijn de laatste twintig jaar sterk gegroeid. Ondanks het zeehondenvirus, dat in 1988 en in 2002 ongeveer 50% van de zeehonden doodde, is de populatie goed hersteld. In de Waddenzee is in 2011 sprake van een voortzetting van de stijging.

Oorzaken van achteruitgang gewone zeehond

De aantallen van de gewone zeehond namen af tot ongeveer 1980. De belangrijkste oorzaak hiervoor was aanvankelijk de jacht. In de jaren zeventig kwam daar de verontreiniging door PCB's bij.
In de periode voor 1959 is de gewone zeehond achteruitgegaan als gevolg van bejaging. Vooral jonge dieren werden bejaagd, omdat hun pels het meeste opbracht. Nadat in 1961 in het Deltagebied en in 1962 in het Waddengebied de jacht op de zeehond was gesloten, trad enig herstel op. Dit herstel was van korte duur. Door een lage reproductie en een grote sterfte daalde de populatie tot een dieptepunt. Verontreiniging door PCB's, de toename van verstoring door beroepsvaart en watertoerisme worden hier als oorzaak gezien. Ook ging de jacht in omliggende gebieden door. Tot 1974 werd er in de Duitse en Deense Waddengebieden nog gejaagd. In Zuidwest Nederland heeft de uitvoering van de Deltawerken ook nog geleid tot verstoring en verkleining van het leefgebied van de gewone zeehond.

Herstel gewone zeehond

In de Waddenzee trad vanaf eind jaren zeventig herstel op. Verbetering van de waterkwaliteit, immigratie uit de Duitse en Deense Waddenzee en maatregelen tegen verstoring hebben hiertoe bijgedragen. Opvallend is de sterke groei na het uitbreken van een virusziekte in 1988 en 2002. Beide keren is de populatie tot meer dan 50% gereduceerd. In de jaren daarna bleek de populatie zich prima te kunnen herstellen. Afgezien van 2010 waarin het totaal aantal zeehonden leek af te nemen, heeft de groei tot 2011 doorgezet. Er is vooralsnog geen duidelijke reden gevonden voor de lagere aantallen in dat jaar.
In het Zeeuwse en Zuid-Hollandse Deltagebied is pas sinds eind jaren negentig sprake van een lichte groei. Vergeleken met de Waddenzee blijft deze groei echter sterk achter. Er zijn aanwijzingen voor een zeer hoge sterfte en de reproductie blijft achter.

Ontwikkeling grijze zeehond

Sinds 1980 is de grijze zeehond terug in de Nederlandse wateren. Eeuwenlang werd de soort niet waargenomen in ons land. De eerste jaren waren er maar weinig individuen, maar vanaf 1990 is het aantal sterk toegenomen. Vanaf 1985 werden ook jongen gezien. De toename van de grijze zeehond was eerst in het westelijk Waddengebied zichtbaar, daarna langzaam in het oostelijk Waddengebied en het Deltagebied. Niet eerder werden er in de Waddenzee zoveel grijze zeehonden geteld als in 2011, namelijk bijna 2400. Over het Zeeuwse en Zuid-Hollandse Deltagebied zijn nog geen gegevens beschikbaar over 2011, maar was het aantal in 2010 met 382 grijze zeehonden vrijwel gelijk aan 2009.
Er lijkt een vrije uitwisseling mogelijk tussen de grijze zeehonden in Nederland en op de Britse eilanden waar er naar schatting tussen de 100.000 en 300.000 dieren zijn. Het is dan ook de vraag of men van een Nederlandse populatie grijze zeehonden kan spreken of dat deze dieren een deel van de Britse populatie vormen.

Rode Lijst

De gewone zeehond en grijze zeehond staan op de Rode Lijst van zoogdieren, in de Habitatrichtlijn (bijlage II en V) en in de Conventie van Bonn en Bern.

Bronnen

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Aantallen zeehonden in de Waddenzee en de Zeeuwse en Zuid-Hollandse Delta
Omschrijving
Jaarlijkse tellingen van grijze en gewone zeehonden in de Waddenzee en in de Zeeuwse en Zuid-Hollandse Delta
Verantwoordelijk instituut
Waddenzee:Wageningen IMARES (Sophie Brasseur)
Zeeuwse en Zuid-Hollandse Delta: RWS/Provincie Zeeland
Berekeningswijze
Zuivere tellingsresultaten aantal dieren tijdens de rui op de zandplaten
Basistabel
Jaar en aantal
Geografische verdeling
Gehele Nederlandse deel van de Waddenzee en Zeeuwse en Zuid-Hollandse Delta
Verschijningsfrequentie
1 maal per jaar
Betrouwbaarheidscodering
A. Integrale enquête

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
20
Bekijk meer Bekijk minder

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Gewone en grijze zeehond in Waddenzee en Deltagebied, 1959 - 2011 (indicator 1231, versie 09,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.