Aandeel grote vissen en visserijdruk, 1970-2009

Verschuiving van lengtesamenstelling

Er is een verschuiving opgetreden in de lengtesamenstelling van de visgemeenschap in de Noordzee. Dit blijkt uit boomkorsurveys die jaarlijks worden uitgevoerd op het Nederlands Contentaal Plat (NCP). In deze survey, bestond vóór 1980 meer dan 30% van het vangstgewicht uit vissen groter dan 25 cm. Dat percentage is in de periode daarna flink afgenomen. Het vijfjarig gemiddelde is in de laatste jaren echter wel gestabiliseerd en laat zien dat 8% van de vispopulatie uit vis groter dan 25 cm bestaat. Verschuivingen in de lengtesamenstelling van een vispopulatie kunnen meer oorzaken hebben: een werkelijke verandering van de leeftijdsopbouw van de visgemeenschap, doordat de visserij grote individuen heeft verwijderd of door een genetische verandering. Maar een oorzaak kan ook zijn migratie van grotere vissen naar andere gebieden. Zo is bijvoorbeeld de verspreiding van schol veranderd, dit is gedeeltelijk aan de veranderingen in klimaat gerelateerd.

Genetische aanpassing

Een internationaal team van dertien visserijinstituten, waaronder IMARES, heeft een studie verricht naar druk van de visserij op de vissoorten in de zee. Visserij is een belangrijke oorzaak van sterfte onder zeevispopulaties, zoals kabeljauw, schol, schelvis en tong. De meeste typen visserij richten zich op de grotere individuen van een soort. De gebruikte vangstmethoden zorgen er daarom voor dat exemplaren die klein van stuk zijn meer overlevingskansen hebben. Dat betekent dat soorten die niet groot worden alsmede kleinere individuen van grote soorten een grotere overlevingskans hebben. De individuen die op een kleinere lengte of op een jeugdigere leeftijd geslachtsrijp zijn, hebben meer kans om zich voort te planten. Het genetisch materiaal van deze soorten heeft dus een grotere kans zich te verspreiden in de populatie, waardoor meer individuen op een kleinere lengte of een jeugdigere leeftijd gaan paaien. Dit kan leiden tot een genetische verandering van de gehele populatie waardoor de verhouding tussen grote en kleine vis verandert. Deze vrijwel onomkeerbare veranderingen voltrekt zich over tijdsspannen van enkele decennia en verloopt veel sneller dan wetenschappers eerder dachten.