Natura 2000: Vogel- en Habitatrichtlijngebieden in Nederland, 2012

• Download figuur

Doel van Natura 2000

Om de waardevolle en kenmerkende natuur voor Europa te beschermen, heeft de Europese Unie (EU) het initiatief genomen voor Natura 2000. Dit is een samenhangend netwerk van beschermde natuurgebieden. Het netwerk vormt de hoeksteen van het EU-beleid voor behoud en herstel van biodiversiteit. Natura 2000 omvat alle gebieden die zijn beschermd op grond van de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Deze richtlijnen geven aan welke typen natuur en welke soorten moeten worden beschermd. De lidstaten wijzen daarvoor speciale beschermingszones aan en moeten instandhoudingsmaatregelen nemen om deze gebieden te beschermen.

Aanwijzingsbesluiten in publicatie

De Vogelrichtlijngebieden zijn door Nederland aangewezen en de Habitatrichtlijngebieden zijn aangemeld bij de Europese Commissie in Brussel. Brussel heeft het voorstel voor de Habitatrichtlijngebieden (behalve voor de Noordzee) overgenomen en goedgekeurd. Momenteel werkt het Ministerie van EL&I aan de publicatie van de aanwijzingsbesluiten. Deze aanwijzingsbesluiten leggen per gebied vast wat de omgrenzing van het gebied is en wat de doelen voor het gebied zijn. Eind 2011 zijn 58 gebieden definitief aangewezen en op drie gebieden na zijn ontwerpbesluiten in procedure. In afwachting van een nieuw onderhandelingsakkoord in 2012 kunnen daarna de ontwerpbesluiten definitief worden. De aanwijzingsprocedure voor de Vlakte van Raan (Noordzee) is gestart, voor de overige drie gebieden in de Nederlandse Noordzee is nog geen begin gemaakt.

Beheerplan verplicht voor Natura 2000-gebied

Het parlement heeft besloten om het maken van beheerplannen voor Natura 2000-gebieden verplicht te stellen. In een beheerplan worden de instandhoudingsdoelstellingen uit het aanwijzingsbesluit uitgewerkt in omvang, ruimte en tijd en worden de maatregelen beschreven die nodig zijn om deze doelen te halen. Ook wordt onder meer aangegeven hoe de financiering van deze maatregelen is.
Voor gebieden die niet in eigendom zijn van het Rijk ligt het initiatief om beheerplannen op te stellen bij de provincies. In 2010 is geconstateerd dat stikstof een dusdanig groot probleem vormt dat een programmatische aanpak noodzakelijk is. Deze programmatische aanpak van stikstof (PAS) heeft naar verwachting een effect op 134 van de 166 gebieden. Dit heeft er voor gezorgd dat een aantal beheerplannen is stopgezet in afwachting van de resultaten van de PAS. Eind 2011 zijn twee beheerplannen definitief en bij acht gebieden is de procedure voor een beheerplan nog niet gestart. Wettelijk is het verplicht dat de beheerplannen binnen drie jaar na de definitieve aanwijzing beschikbaar zijn.

Overlap Natura 2000-gebieden met de EHS

De Natura 2000-gebieden overlappen vrijwel geheel met de dossier. Naast de Natura 2000-gebieden zijn er nog 63 Natuurbeschermingswetgebieden.