Concentraties zware metalen in lucht, 1990-2002
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De jaargemiddelde concentraties in lucht van arseen, cadmium, lood en zink stabiliseren de laatste jaren. De normen voor deze stoffen worden niet overschreden.
Concentraties zware metalen in lucht stabiliseren
De laatste jaren stabiliseren de jaargemiddelde concentraties in lucht van de zware metalen arseen, cadmium, lood en zink. De normen voor deze stoffen worden niet overschreden. Sinds 1990 zijn de concentraties in lucht van arseen, cadmium en zink ongeveer gehalveerd. De concentratie van lood in lucht is zelfs met circa 80% afgenomen. Oorzaken van deze afnamen zijn:
- reductie van de emissie van arseen in de energiesector (tot 1995);
- afname van de cadmiumemissie bij de doelgroepen industrie en afvalverwerking en in het buitenland;
- afname van de emissie van lood door het verkeer;
- reductie van de zinkemissie bij de doelgroepen industrie en afvalverwerking.
Cadmiumdepositie sinds 1990 gehalveerd
De neerslag (depositie) van cadmium is in Nederland in twaalf jaar tijd naar schatting gehalveerd. De cadmiumdepositie in 2002 is geschat op enkele tiende grammen per hectare en ligt daarmee onder de streefwaarde van 1 g/ha/jr.
Normen voor zware metalen in lucht
De Europese Unie heeft een aantal grenswaarden vastgesteld voor de concentratie van lood in lucht, ter bescherming van de volksgezondheid (EU, 1999). De Europese grenswaarde voor de jaargemiddelde loodconcentratie is 500 ng/m3 en is sinds 2001 van kracht in Nederland (Staatsblad, 2001). Recentelijk heeft de commissie van de EU een voorstel gedaan voor een nieuwe richtlijn ter bescherming van de menselijke gezondheid met betrekking tot arseen, cadmium, kwik, nikkel en PAK's (EU, 2003), de zogenaamde 4e dochterrichtlijn. Dit voorstel bevat beoordelingsdrempels voor de jaargemiddelde concentraties van arseen en cadmium in de lucht, respectievelijk 6 ng/m3 en 5 ng/m3. In Nederland zijn er de afgelopen twaalf jaar geen overschrijdingen geweest van de voorgestelde beoordelingsdrempels voor arseen en cadmium.Naast de wettelijke kwaliteitsdoelstellingen wordt er in Nederland gebruik gemaakt van MTR- en VR-waarden voor de concentratie in de lucht van arseen, respectievelijk, 500 en 5 ng/m3 (VROM, 1999). Voor de depositie van cadmium bestaat er een streefwaarde ter bescherming van ecosystemen van 1 g/ha/jr (VROM, 1999). Voor de concentratie in de lucht van zink bestaat in Nederland geen kwaliteitsdoelstelling.
Bronnen van zware metalen in lucht
Industrie, verkeer en consumenten vormen de belangrijkste bronnen van zware metalen in de lucht. Verder komen zware metalen vrij bij verbrandingsprocessen bij raffinaderijen en afvalverwijdering. De metalen komen hoofdzakelijk voor in de aërosol vorm. Om emissies van cadmium en lood te verminderen heeft Nederland in 1998 een protocol ondertekent dat is opgesteld door de UNECE Convention on long-range transboundary air pollution (UNECE, 1998).
Effecten van zware metalen op de gezondheid
Zware metalen kunnen zowel rechtstreeks via de lucht, door inademing, als via het voedsel het lichaam binnenkomen. Omdat zware metalen slechts langzaam het lichaam verlaten kan er ophoping plaatsvinden. Langdurige blootstelling van mensen aan zware metalen kan uiteindelijk leiden tot stoornissen van lichaamsfuncties.
- Langdurige blootstelling aan arseen kan leiden tot huid- en longkanker.
- Cadmium is een kankerverwekkende stof.
- Lood leidt bij de mens tot een achteruitgang in coördinatie en mentale capaciteiten en schade aan nieren, zenuwstelsel en rode bloedcellen.
Bronnen
- EU (1999). Richtlijn 1999/30/EG van de raad van 22 april 1999 betreffende grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, zwevende deeltjes en lood in lucht (link naar PDF-bestand). (Eerste dochterrichtlijn). Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen No L 163/41.
- EU (2003). Voorstel voor een EU-richtlijn betreffende arseen, cadmium, kwik, nikkel en PAK's (link naar PDF-bestand). (Vierde dochterrichtlijn.) Brussel 16 juli 2003 (COM/2003/423).
- RIVM (2003). Gegevens gebaseerd op metingen van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit, bewerkt door het Milieu- en Natuurplanbureau. RIVM, Bilthoven.
- Staatsblad (2001). Besluit van 11 juni 2001, houdende uitvoering van de richtlijn 1999/30/EG van de Raad van de Europese Unie van 22 april 1999, betreffende grenswaarden zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, zwevende deeltjes en lood in de lucht (PbEG L 163) en de richtlijn 92/62/EG van de Raad van de Europese Unie van 27 september 1996 inzake de beoordeling van de luchtkwaliteit (PbEG L 296) (Besluit luchtkwaliteit). Staatsblad 269, 1-58. (Link naar website overheid.nl; gebruik trefwoord 'Besluit luchtkwaliteit'.)
- UNECE (1998). Protocol to the 1979 Convention on Long-range Transboundary Air Pollution on Heavy Metals, Aarhus, 24 June 1998.
- VROM (1999) Stoffen en normen. Samson bv., Alphen aan de Rijn.
Relevante informatie
- RIVM (2001). Jaaroverzicht luchtkwaliteit 1998 en 1999. RIVM, rapport 725 301 006, Bilthoven.
- RIVM (2002). Jaaroverzicht luchtkwaliteit 2000. RIVM, rapport 725 301 008, Bilthoven.
- RIVM (2002). Jaaroverzicht luchtkwaliteit 2001. RIVM, rapport 725 301 009, Bilthoven.
- Meer informatie over concentraties van stoffen in de lucht is te vinden op de site van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- -
- Omschrijving
- -
- Verantwoordelijk instituut
- -
- Berekeningswijze
- -
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- -
- Verschijningsfrequentie
- -
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Concentraties zware metalen in lucht, 1990-2002 (indicator 0486, versie 01,