Trend vogels, zoogdieren en dagvlinders agrarisch gebied, 1990-2014

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Karakteristieke diersoorten van het agrarisch gebied

Omschrijving

Ontwikkeling populatie van vogels, zoogdieren en dagvlinders

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek

Berekeningswijze

Soortselectie en dataIn de deze indicator zijn 48 inheemse soorten voorkomend op de hei opgenomen, betreffende broedvogels (27 soorten), zoogdieren (7 soorten) en dagvlinders (14 soorten), op twee muizensoorten na (trend in verspreiding), allen gebaseerd op ontwikkelingen in populatie-aantallen. De selectie van karakteristieke broedvogelsoorten voor deze indicator heeft plaatsgevonden op basis van een SoortSpecialisatie Index (SSI; Julliard et al. 2004, Sovon). Op basis van BroedvogelMonitoringProject-data uit de periode 1984-1990 zijn per soort gemiddelde dichtheden per habitats berekend, waarna per soort de SSI is bepaald. Een soort met een SSI > 1,25 wordt beschouwd als een specialist. Vervolgens is elke soort op basis van de hoogste dichtheid aan één van de vijf onderscheiden landschappen toegekend (bos, hei, duin, moeras, agrarisch). Enkele zeldzame soorten zonder betrouwbare dichtheden zijn op basis van expert judgement aan de set specialisten toegevoegd, omdat deze een goede indicatie geven over de kwaliteit van het betreffende landschap. De selectie van karakteristieke soorten vlinders en zoogdieren is gebaseerd op expert judgement verzorgd door de Vlinderstichting en de Zoogdierenvereniging. Deze gegevens zijn ontleend aan de landelijke meetnetten in het Netwerk Ecologische Monitoring voor zoogdieren (Zoogdier-vereniging), broedvogels (Sovon), reptielen (RAVON) en vlinders (Vlinderstichting).TrendberekeningMet bovenbeschreven data zijn voor elke soort jaarlijkse indexcijfers over populatie-aantallen bepaald met GLM-Poisson regressie (software TRIM; Methode indexcijfers (TRIM)). De indicator is berekend door de jaarlijkse indexcijfers over de populatie-aantallen meetkundig te middelen over alle 48 betrokken soorten (met indexwaarde 1990 = 100 voor de vogelsoorten, 1992 = 100 voor de meeste dagvlindersoorten en 1997 = 100 voor de meeste zoogdieren). Over de jaren heen is een smoothing algoritme toegepast om flexibele trends te bepalen en daaruit zijn trendklassen afgeleid. De betrouwbaarheidsintervallen van de indicator zijn gebaseerd op de betrouwbaarheidsintervallen van de indexcijfers van de afzonderlijke soorten (Soldaat et al. in voorb.). In de eerste en laatste jaren ontbreken gegevens voor enkele zoogdiersoorten, waarmee de cijfers voor die jaren van deze graadmeter minder betrouwbaar zijn.Vergelijking methode trendberekening met LPI internationaalDe gebruikte methode is grotendeels ontleend aan die van de internationale Living Planet Index van WWF (WWF, 2014). Dat houdt in dat de jaarlijkse indexcijfers van de afzonderlijke soorten meetkundig worden gemiddeld en dat dezelfde regel wordt gehanteerd om de invloed van sterk fluctuerende soorten te reduceren. Dat laatste houdt in dat indexcijfers die meer dan een factor 10 verschillen van die in het voorgaande jaar niet meedoen in de LPI (pers. comm. Loh & McRae, 2014). Er zijn echter ook enkele statistische verschillen tussen de Nederlandse en de internationale LPI: (1) De statistische methode om indexcijfers per soort te bepalen is anders. Bij de Nederlandse LPI wordt een GLM toegepast, bij de WWF-LPI een GAM. (2) Om de LPI minder te laten fluctueren van jaar op jaar wordt een smoothing algoritme toegepast. Bij de internationale LPI gebeurt dat met een GAM per afzonderlijke soort. Bij de Nederlandse LPI gebeurt dat pas bij het meetkundig middelen van alle soorten. (3) De betrouwbaarheidsintervallen van de indicator verschillen. Bij de Nederlandse LPI wordt ook de onzekerheid van de indexen per soort opgenomen; bij de WWF-LPI is dat niet het geval.

Basistabel

In de hoofdtekst is een link naar de basistabel te vinden met de indexen en trends van de afzonderlijke soorten.

Geografische verdeling

-

Verschijningsfrequentie

Jaarlijks

Achtergrondliteratuur

Julliard R., J. Clavel, V. Devictor, F. Jiguet & D. Couvet (2006). Spatial segregation of specialists and generalists in bird communities. Ecology Letters 9: 1237-1244.Van Strien, A.J., C.A.M. van Swaay & T. Termaat (2013). Opportunistic citizen science data of animal species produce reliable estimates of distribution trends if analysed with occupancy models. Journal of Applied Ecology 50, 1450-1458.WWF (2014). Living Planet Report (2014), Species and spaces, people and places. WWF, Gland, Zwitserland. WWF Nederland (2015). Living Planet Report Nederland, staat van biodiversiteit/natuur. WWF, Zeist.

Opmerking

De soortenlijst agrarisch is afgestemd op de Living Planet Index met name in relatie tot de overkoepelende indicator LPI landfauna en andere sub-indicatoren per leefgebied op land.

Betrouwbaarheidscodering

B. Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.