Herkomst stikstofdepositie, 2023

Nederlandse landbouw levert de grootste bijdrage aan de stikstofdepositie

De bijdrage van alle Nederlandse emissiebronnen samen aan de gemiddelde berekende stikstofdepositie op Nederlandse Natura 2000-gebieden is 64%. Daarnaast komt 36% van de stikstofdepositie uit emissiebronnen van het buitenland. De stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden is met 47% voor het grootste deel afkomstig van de Nederlandse landbouw. Andere binnenlandse bijdragen zijn mobiliteit (12%), industrie (2%) en overige bronnen, zoals huishoudens, diensten en bouw (3%). Ook vanuit het buitenland is de landbouw de voornaamste bron van stikstofdepositie (17%). De overige bronnen uit het buitenland zijn mobiliteit (11%), industrie (5%) en overige bronnen (2%).

Wanneer er naar de depositie op Nederland in zijn geheel wordt gekeken, komt de bijdrage door de Nederlandse landbouw uit op circa 51%. In dat geval dragen mobiliteit (10%), industrie (2%) en overige bronnen (3%) bij aan de stikstofdepositie. Buitenlandse bronnen dragen voor 33% bij aan de stikstofdepositie in Nederland.

De bovenstaande grafieken zijn gebaseerd op de gemiddelde depositie op Nederland of in Natura 2000-gebieden als gevolg van de bekende binnen- en buitenlandse bronnen. De totale depositie zoals opgenomen in Stikstofdepositie is na berekeningen aangepast met een kalibratie aan meetgegevens van de verschillende stikstofcomponenten. Het verschil tussen de gemeten en berekende waarde is de meetcorrectie. Deze kan positief of negatief zijn. De meetcorrectie is in de bovenstaande grafieken niet meegenomen, omdat deze niet aan een sector toe te kennen is. 

Stal- en opslagemissies belangrijkste landbouwbron van depositie

De landbouwsector draagt op verschillende manieren bij aan de stikstofdepositie op Nederlandse Natura 2000-gebieden. Ammoniakemissies uit stal- en mestopslag emitteren direct uit stallen, zoals rundvee-, varkens- en pluimveestallen. De Nederlandse stal- en opslagemissies dragen voor 29% bij aan de stikstofdepositie in Nederland. Daarnaast is mestaanwending een belangrijke bron van de stikstofdepositie. Hier gaat het met name om ammoniakemissies door het toedienen van dierlijke mest en kunstmest. Deze dragen voor 12% bij aan de stikstofdepositie in Nederland. Particuliere landbouwactiviteiten bestaan uit de uitstoot van landbouwdieren, zoals paarden, ezels en schapen, gehouden door particulieren, de mestaanwending van deze dieren en mestaanwending op natuurterreinen. Deze dragen voor 3% bij aan de stikstofdepositie in Nederland. Onder overige landbouw vallen beweiding, mestbe(ver)werking en stikstofoxidenemissies uit onder meer de glastuinbouw en door onvolledige denitrificatie van landbouwgronden. Emissies van landbouwvoertuigen, zoals tractoren, vallen onder mobiliteit.

Nederlandse uitstoot deponeert in het buitenland

De stikstofdepositie in Nederland komt deels van de uitstoot van buitenlandse emissiebronnen (import). Andersom komt een deel van de Nederlandse uitstoot als stikstofdepositie in het buitenland terecht (export). Voor stikstof afkomstig van ammoniak geldt dat Nederland ca. 4 keer zo veel exporteert als importeert vanuit het buitenland. Voor stikstof afkomstig van stikstofoxiden is de export ca. 5 maal zo groot als de import. Bij de berekeningen van de verhouding import/export zijn de emissies van zeescheepvaart toegekend aan het buitenland. Dit is gedaan om te zorgen dat bij de berekeningen het uitstotende oppervlak gelijk is aan het ontvangende oppervlak (Nederlands grondgebied).

Stikstof levert tevens een belangrijke bijdrage aan de depositie van zuur (zie Herkomst verzurende depositie).