Emissies naar oppervlaktewater, 1990-2015
De meeste emissies via (afval)water naar het oppervlaktewater zijn de laatste jaren nog gedaald. Dat geldt vooral voor de PAK's, nikkel en de geneesmiddelen.
Trends in de belangrijkste bronnen
De grootste reducties in de rechtstreekse emissies naar oppervlaktewater zijn behaald in de periode vóór 1990, vooral door maatregelen bij de industriële bronnen. In de periode 1990-2000 heeft deze ontwikkeling zich voortgezet, met name door forse saneringen bij de kunstmestindustrie. De laatste jaren zijn de emissies naar oppervlaktewater vanuit de industrie vrij stabiel. Andere bronnen van emissies naar oppervlaktewater zijn de landbouw, door onder andere erfafspoeling, en verkeer en vervoer. Het gaat hierbij dan om emissies door slijtage van bovenleidingen, aangroei-werende verven (anti-fouling), anodes op schepen en sluizen (tegen corrosie) en rechtstreekse afspoeling van vervuiling vanaf wegen.
De emissies van de getoonde geneesmiddelen vertoont een sterke daling. Het gaat hier echter om zeer lage hoeveelheden die geloosd worden door huishoudens die nog niet op het riool zijn aangesloten. Dat aantal neemt sterk af in de tijd. De meeste geneesmiddelen komen via een andere route in het oppervlaktewater, namelijk via de lozingen van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Deze cijfers zijn niet inbegrepen in deze indicator.
De bestrijdingsmiddelen komen niet voor in de grafieken van emissies naar oppervlaktewater. Deze stoffen komen wel in het oppervlaktewater terecht, maar niet rechtstreeks als emissie maar via overdracht vanaf de bodem in de landbouwsector of via de effluenten van rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Wat is inbegrepen in de emissies naar oppervlaktewater?
De emissies naar oppervlaktewater geven weer wat er rechtstreeks vanuit de verschillende bronnen geloosd wordt naar het oppervlaktewater. Deze lozingen vormen slechts een deel van de totale belasting van het oppervlaktewater. De uit- en afspoeling vanuit landbouw- en natuurgronden, de atmosferische depositie vanuit de lucht en alle lozingen vanuit het rioolstelsel en rioolwaterzuivering zijn niet inbegrepen bij de cijfers over emissies naar oppervlaktewater.
Maatregelen
De afgelopen decennia zijn de meeste, relatief gemakkelijk te nemen maatregelen al genomen. Bij de aanpak van diffuse bronnen is er sprake van complexe regelgeving en veel actoren, waardoor een verdergaande daling van de emissies slechts langzaam verloopt.
Referenties
- Emissieregistratie (2017). Jaarcijfers 2015. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; RWS-WVL, Lelystad; Alterra, Wageningen; Deltares, Utrecht;, RVO, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
Relevante informatie
- Capaciteit van afvalwaterzuiveringsinstallaties, 1980-2017
- Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2021
- Atmosferische depositie op binnenwater en op het rioolstelsel, 1990-2021
- Belasting van het rioolstelsel, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2021
- Belasting oppervlaktewater door gebruik van enkele gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 2005-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door de industrie, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater door consumenten, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2021.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Emissies naar oppervlaktewater
Omschrijving
De emissies via (afval)water naar oppervlaktewater geven een beeld van de verontreinigingen zoals ze uit de verschillende bronnen op het oppervlaktewater geloosd worden.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-WVL, Deltares, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, TNO).
Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie.
Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCC. In totaal circa 300 stoffen. Circa 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen.
Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten. Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst.
Opmerking
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities.
Betrouwbaarheidscodering
C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof); Per bron of groep van bronnen is de betrouwbaarheidscodering te vinden in de factsheets op de website van de Emissieregistratie.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2017). Emissies naar oppervlaktewater, 1990-2015 (indicator 0586, versie 02 , 2 oktober 2017 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
