Natuurdoelen in Nederland

Nationale Beleidsdoelen

De nota 'Natuur voor mensen, mensen voor natuur' (LNV, 2000) geeft aan welke natuur het kabinet nastreeft. De kaart met Natuurdoelen definieert de te bereiken natuurkwaliteit. In 2010 is het systeem van natuurdoelen en natuurdoeltypen opgevolgd door het systeem van de Index Natuur en Landschap.

Natuurdoeltypen

Een natuurdoeltype is een in het natuurbeleid nagestreefd type ecosysteem dat een bepaalde biodiversiteit en een bepaalde mate van natuurlijkheid als kwaliteitskenmerken heeft. Een natuurdoel bevat één of meer natuurdoeltypen. Het stelsel van natuurdoeltypen wordt gebruikt als 'taal' in het natuur- en milieubeleid. Om het duurzaam behouden van een natuurdoeltype te realiseren, zijn acties van verschillende actoren nodig: terreinbeheerders, gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk. Met een gemeenschappelijke taal kan afstemming bereikt wordt tussen deze actoren. De natuurdoeltypen vormen daarmee een belangrijk hulpmiddel voor de planvorming, het beheer, de inrichting en de evaluatie van de natuur, met name binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het stelsel van natuurdoeltypen beoogt tevens de schakel te vormen tussen internationale verdragen, EU-richtlijnen en nationaal natuurbeleid enerzijds en uitvoering daarvan anderzijds.

Categorieën natuurdoelen en -natuurtypen

De natuurdoelen en onderliggende natuurdoeltypen zijn gegroepeerd in drie hoofdcategorieën:

• Grootschalige natuurdoelen: nagenoeg- en begeleid-natuurlijke natuur, waarin grootschalige natuurlijke processen (al dan niet bijgestuurd door beheer) het resultaat bepalen.
• Bijzondere (voorheen gevoelige) natuur: halfnatuurlijke natuur, waarbij de planning van het natuurbeheer kleinschalig plaatsvindt (al dan niet in grote gebieden.
• Multifunctionele natuur: in hoofdzaak natuur met een afgeleide natuurkwaliteit als gevolg van medegebruiksfuncties zoals de visserij, landbouw, bosbouw en scheepvaart.

Doelsoorten

De focus op een ecosysteembenadering gaat uit van de gedachte dat bescherming van het leefgebied essentieel is voor het behoud van de totale biodiversiteit in Nederland. Om te kunnen beoordelen of aan de behoudsdoelstelling is voldaan, wordt gefocust op doelsoorten. In de natuurdoeltypen is de mate van voorkomen van doelsoorten de belangrijkste indicator voor de natuurkwaliteit. Per natuurdoeltype worden de doelsoorten genoemd die daarvan voor hun voortbestaan afhankelijk zijn. De beleidsdoelstelling per natuurdoeltype is geformuleerd in de vorm van een percentage van het aantal soorten dat op een locatie aanwezig moet zijn. Landsdekkende monitoring ontbreekt echter vooralsnog.

• Index Natuur en Landschap