Chemische waterkwaliteit KRW, 2021

De chemische waterkwaliteit oftewel de chemische toestand van het oppervlaktewater voldoet in 9% van de waterlichamen. De chemische waterkwaliteit wordt in de KRW-beoordeling bepaald door de aanwezigheid van 33 stoffen of groepen van stoffenstoffen die Europa-breed vaak aangetroffen worden. Een onvoldoende kwaliteit wordt meestal veroorzaakt doordat één of twee stoffen niet aan de norm voldoen.

Methode chemische toestand

In de KRW-beoordeling bestaan twee kwaliteitselementen voor toxische stoffen: de chemische kwaliteit, voor stoffen die Europa-breed vaak worden aangetroffen ('prioritaire stoffen'),en de kwaliteit van de 'specifiek verontreinigende stoffen' die momenteel op de schaal van stroomgebieden worden beoordeeld. Het voorliggende overzicht betreft de chemische kwaliteit, daarvoor zijn normen op Europees niveau vastgesteld, De lijst van Europees vastgestelde chemische stoffen bevat ruim 50 stoffen of groepen van stoffen, daarvan de eerste groep, genummerd 1 tot en met 33, zijn opgenomen in de beoordeling van de chemische kwaliteit. Maar deze stoffen zijn niet overal gemeten, gemiddeld zijn er 38 stoffen beoordeeld.

Beoordeling oppervlaktewater voor de chemische waterkwaliteit

De chemische waterkwaliteit op basis van de prioritaire stoffen is in 2021 in 90% van de waterlichamen onvoldoende. Deze gegevens zijn van de rapportage aan de EU van 2021 en worden vergeleken met de rapportage van 2015. De huidige gegevens kunnen niet worden vergeleken met de rapportage van 2009 door verschillen in monitoringsmethoden. De stoffen die een overschrijding van de norm geven:

   20212015
stofnaamUbiquitairaantal% voldoetaantal% voldoet
sPBDE6som PBDE28,47,99,100,153, 154Ja73520453100
HgkwikJa3975353677
BghiPebenzo(ghi)peryleenJa53365 n.b.
TC4ySntributyltin (kation)Ja3676942479
FlufluorantheenNee6797156351
BbFbenzo(b)fluorantheenJa72179 n.b.
BaPbenzo(a)pyreenJa6259362765
BkFbenzo(k)fluorantheenJa74294 n.b.
NinikkelNee7429764281
CdcadmiumNee6959861798
HxClbtDenhexachloorbutadieenNee6519958198
sHCH4som a-, b-, c- en d-HCHNee71610056399


Aantal = aantal waterlichamen, n.b. = niet bekend
Onder de beoordeelde prioritaire stoffen bevindt zich een zevental zogenoemde ubiquitaire stoffen. Dat zijn stoffen die niet meer geloosd worden, maar die door nalevering uit bijvoorbeeld het sediment nog lange tijd in het water kunnen worden aangetroffen. Een voorbeeld hiervan is tributyltin, waarbij in de kustwateren vrijwel altijd de norm wordt overschreden. Tributyltin werd gebruikt als aangroei-werende verf bij boten. Tributyltin leidt tot morfologische veranderingen bij slakken en is inmiddels verboden. Ook kwik en de prioritaire PAK's zijn ubiquitair, behalve fluorantheen. Bij de meeste waterlichamen waar de chemische kwaliteit niet voldoet, gaat het om 1 of 2 stoffen of groepen van stoffen, maar er zijn ook 86 waterlichamen waar 5 of meer stoffen of groepen van stoffen niet voldoen.

Verandering van de chemische waterkwaliteit

De beoordeling van de chemische kwaliteit in 2021 laat ten opzichte van 2015 een groter aantal overschrijdingen van de norm zien: zowel bij meer stoffen als bij meer waterlichamen wordt de norm overschreden. Toch betekent dat niet dat de chemische waterkwaliteit daadwerkelijk achteruit gaat. Veranderingen in meet programma's, analyse methoden en normstelling kunnen hier ook de oorzaak van zijn.

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Chemische waterkwaliteit KRW, 2021
Omschrijving
De beoordeling van de kwaliteit van het oppervlaktewater in de KRW is opgebouwd uit een aantal kwaliteitselementen. Hier is een overzicht gepresenteerd van het kwaliteitselement van de chemische kwaliteit gebaseerd op de prioritaire stoffenstoffen die Europa-breed vaak worden aangetroffen. De gepresenteerde resultaten zijn de resultaten van de tussenbeoordeling van de vastgestelde KRW rapportages. Deze resultaten zijn afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/.
Verantwoordelijk instituut
PBL, auteur Peter van Puijenbroek
Berekeningswijze
De beoordeling is onderdeel van de KRW evaluatie, zoals vastgelegd door de Europese Commissie. EC (2000). Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council establishing a framework for community action in the field of water policy. Brussels, European Community.De normen van de KRW voor de stoffen zijn te vinden op: http://www.rivm.nl/rvs/In de lijst van de stoffen of groepen van stoffen wordt onderscheid gemaakt in de nummers 1 - 33 en 34 - 45. De stoffen met nummer 1 - 33 worden meegenomen in de beoordeling van de chemische kwaliteit. Dit zijn overigens meer dan 33 stoffen. De stoffen met nummer 34 - 45 worden wel gemeten en hebben een Europees vastgestelde norm, maar worden niet meegenomen bij de beoordeling van de chemische kwaliteit.
Basistabel
Beoordeling van de waterlichamen voor alle maatlatten. Tussentijdse resultaten afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/, data gedownload mei 2022. Deze beoordelingen zijn gebaseerd op metingen van 2018-2021.
Geografische verdeling
Nederland. Bij de chemische kwaliteit wordt ook een brede strook van de Noordzee beoordeeld, waardoor er 4 waterlichamen meer zijn dan bij de ander KRW indicatoren.
Verschijningsfrequentie
Eens per 6 jaar wordt gerapporteerd.
Achtergrondliteratuur
Stoffen van het besluit kwaliteitseisen monitoring water https://wetten.overheid.nl/BWBR0027061/2017-01-01
Betrouwbaarheidscodering
Dit zijn de resultaten van de Stroomgebiedbeheerplannen.

Archief van deze indicator

Actuele versie
versie‎
05
Bekijk meer Bekijk minder
versie‎
04
versie‎
03
versie‎
02
versie‎
01

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2024). Chemische waterkwaliteit KRW, 2021 (indicator 1566, versie 05,

) www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.