Logo of Environmental Data Compendium
Compendium voor de Leefomgeving
450 feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte

U bent hier: Home › Onderwerpen › Verkeer en milieu › Emissies naar lucht door verkeer en vervoer (trend)

Verkeer en milieu

Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2007

Indicator | 20 mei 2009
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

Door de toepassing van onder andere driewegkatalysator, oxidatiekatalysator en schonere motoren zijn voor de doelgroep Verkeer en vervoer de emissies naar lucht van de meeste stoffen gedaald. De emissie van kooldioxide neemt nog steeds toe.

IPCC en NEC 1990 1995 2000 2005 2006 2007
               
    miljoen kg        
Broeikasgassen 1)            
Kooldioxide (CO2) 27 800 31 000 34 300 36 100 36 900 36 500
w.v. wegverkeer 25 500 28 600 31 700 33 900 34 800 34 500
  overig verkeer 2 300 2 400 2 600 2 200 2 100 2 000
               
Distikstofoxide (N2O) 0,97 1,6 1,6 1,5 1,5 1,4
w.v. wegverkeer 0,92 1,6 1,5 1,4 1,4 1,4
  overig verkeer 0,05 0,04 0,05 0,04 0,04 0,03
               
Methaan (CH4) 7,0 4,9 3,2 2,5 2,5 2,3
w.v. wegverkeer 6,8 4,7 3,0 2,4 2,3 2,2
  overig verkeer 0,18 0,18 0,20 0,16 0,16 0,15
               
Verzurende en grootschalige emissies2)            
Zwaveldioxide (SO2) 19 18 9,1 6,0 5,8 5,2
w.v. wegverkeer 13 12 3,1 0,23 0,28 0,28
  overig verkeer 3,1 3,2 3,3 2,9 2,8 2,7
  mobiele werktuigen 2,9 2,5 2,6 2,9 2,7 2,2
               
Stikstofoxiden (NOx) 321 273 241 208 197 186
w.v. wegverkeer 241 191 156 131 124 117
  overig verkeer 46 49 50 45 44 44
  mobiele werktuigen 34 33 35 32 29 25
               
Ammoniak (NH3) 1,0 2,0 2,5 2,4 2,4 2,5
w.v. wegverkeer 1,0 2,0 2,5 2,4 2,4 2,4
  overig verkeer 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01
  mobiele werktuigen 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01
               
VOS 3) 180 118 76 54 49 46
w.v. wegverkeer 163 100 59 41 37 35
  overig verkeer 9,2 10,8 8,8 6,8 5,8 5,6
  mobiele werktuigen 7,6 7,8 7,4 6,1 5,6 5,0
               
Fijn stof (PM10) 21 17 14 12 12 12
w.v. wegverkeer 16 12 10 9,1 8,9 8,7
  overig verkeer 1,8 1,9 1,8 1,6 1,5 1,5
  mobiele werktuigen 3,4 2,7 2,3 1,8 1,6 1,3
               
Koolmonoxide (CO)4) 735 553 443 377 362 350
w.v. wegverkeer 669 465 351 287 273 262
  overig verkeer 28 30 33 34 34 34
  mobiele werktuigen 38 57 59 56 56 55
               
Bron: CBS, Emissieregistratie. CBS/MNC/mei09/0128
1) Conform de IPCC-richtlijnen.
2) Conform de NEC-richtlijnen.
3) Vluchtige organische stoffen exclusief methaan (ook wel NMVOS genoemd).
4) Geen verzurende stof; berekend volgens de NEC-richtlijnen.
N.B. Alle totalen zijn exclusief zeescheepvaart.

Ontwikkeling emissie koolmonoxide en vluchtig organische stoffen

Sinds 1990 zijn de emissies van koolmonoxide (CO) en vluchtige organische stoffen (VOS) sterk verminderd, respectievelijk met 52 en 75%. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de stapsgewijs aangescherpte Europese emissie-eisen voor de typekeuring van motorvoertuigen. De eisen voor de kwaliteit van de uitlaatgassen hebben uiteindelijk geresulteerd in de toepassing van driewegkatalysatoren bij personen- en bestelauto's op benzine en LPG. Nieuwe diesel-personenauto's worden vanaf 1996 uitgerust met een oxidatiekatalysator. Bij diesel-bestelauto's vindt deze toepassing plaats vanaf 2000. De eisen met betrekking tot de verdamping van benzine uit het brandstofsysteem van voertuigen hebben geleid tot het inbouwen van koolstoffilters vanaf 1989. Tussen 1990 en 2007 zijn de (VOS)-verdampingsemissies van het wegverkeer met 89% verminderd. Zie tevens de Technische toelichting.

Ontwikkeling kooldioxide-emissie

Tussen 1990 en 2007 heeft de groei van de kooldioxide-emissie door het wegverkeer nagenoeg gelijke tred gehouden met de groei van het aantal voertuigkilometers.

Ontwikkeling emissie stikstofoxiden

Na een lichte stijging in de jaren tachtig daalt de emissie van stikstofoxiden vanaf 1990 door enerzijds het gebruik van driewegkatalysatoren in personen- en bestelauto's en anderzijds de toepassing van steeds schonere dieselmotoren met uitlaatgasrecirculatie (EGR). Dit laatste is vooral van belang bij zware bedrijfsvoertuigen. Ten opzichte van 1990 is de emissie van stikstofoxiden door het wegverkeer meer dan gehalveerd (daling met 51%).

Ontwikkeling emissie fijn stof

Bijna 90% van de emissie van fijn stof door verkeer en vervoer ontstaat bij de verbranding motorbrandstoffen; ruim 10% is veroorzaakt door slijtage van wegdek, banden, remvoeringen en bovenleidingen. De emissie van fijn stof door het wegverkeer is in de periode 1990-2007 met 45% gedaald. Dit is vooral te danken aan schonere dieselmotoren in zware bedrijfsvoertuigen. Ook de ter bestrijding van stikstofoxiden toegepaste uitlaatgasrecirculatie heeft een verlagend effect op de emissie van fijn stof.
Deeltjesfilters worden steeds meer toegepast. In het laatste kwartaal van 2005 was meer dan een kwart van alle verkochte nieuwe personenauto's uitgerust met zo'n filter. Dit percentage zal steeds verder oplopen. Eind 2006 kon circa 90% van de nieuwe diesel modellen met roetfilter worden geleverd. Verder wordt de inbouw van roetfilters in bestaande voertuigen ("retrofit"), ook in bedrijfsvoertuigen, door het Ministerie van VROM gesubsidieerd (VROM, 2007). Eind 2007 waren ongeveer 65 duizend personen- en bestelauto's en 18 duizend zware bedrijfsvoertuigen met een retrofit uitgevoerd.

Ontwikkeling emissie zwaveldioxide en loodverbindingen

De emissies van loodverbindingen en zwaveldioxide door het wegverkeer zijn in de loop der jaren drastisch verminderd. Dit is een gevolg van het door wettelijke maatregelen afgedwongen gebruik van loodvrije benzine en laagzwavelige dieselolie. Een uitzondering hierop vormen de emissies van zwaveldioxide door zeeschepen. Deze zijn tussen 1990 en 2006 met bijna 35% gestegen. Het aandeel door verkeer en vervoer in de totale zwaveldioxide-emissie in Nederland bedraagt bijna 58%. Driekwart hiervan betreft emissies door de zeevaart op het Nederlands deel van het continentaal plat (NCP), 15% komt van de zeevaart in de havens en minder dan 10% van het overige verkeer. N.B. De emissies door de zeevaart worden niet meegenomen in de 'NEC-cijfers' in de tabel.
De emissie van loodverbindingen door voertuigen is verwaarloosbaar geworden.

Ontwikkeling emissie distikstofoxide

Distikstofoxide komt vooral vrij door een onvolledige reductie van stikstofoxiden tot stikstof in driewegkatalysatoren. De emissie blijft de laatste jaren vrijwel constant. Enerzijds neemt het aantal auto's met een katalysator toe, anderzijds produceren auto's met de nieuwste generatie katalysatoren aanzienlijk minder N2O.

Oorzaken van emissies

Referenties

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Emissies naar lucht door verkeer en vervoer

Omschrijving

Emissies naar lucht door het verkeer en vervoer van broeikasgassen (kooldioxide, distikstofoxiden, methaan) en verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (zwaveldioxide, stikstofoxiden, ammoniak, vluchtige organische stoffen (excl. methaan), fijn stof, koolmonoxide)

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO, Deltares).

Berekeningswijze

Emissieberekening op basis van activiteitsgegevens (voertuigkilometers, brandstofverbruik) en emissiefactoren.

basistabel

StatLine tabel: Luchtverontreiniging, emissies door mobiele bronnen

Geografisch verdeling

Nederland

Andere variabelen

Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen

Verschijningsfrequentie

In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1

Achtergrondliteratuur

Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst

Opmerking

Er is een verschil in de berekening van de broeikasgasemissies volgens de IPCC en de emissies van verzurende en overige stoffen volgens de NEC-richtlijn. De IPCC-emissies door wegverkeer worden berekend op basis van de afzet van motorbrandstoffen; de NEC-emissies worden berekend op basis van het aantal voertuigkilometers op Nederlands grondgebied.De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2008). Er is hiervan tevens een Engelse vertaling beschikbaar (Klein et al.,2007). In de loop van 2009 komt een geactualiseerde versie van deze rapportage beschikbaar.

Betrouwbaarheidscodering

C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)

Archief van deze indicator

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2009). Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2007 (indicator 0128, versie 14 , 20 mei 2009 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.

Gerelateerde indicatoren

Het CLO is een samenwerkingsverband van CBS, PBL, RIVM en WUR.

Talen