Herkomst verzurende depositie, 2016
Ongeveer de helft van de zuurdepositie in Nederland is afkomstig van Nederlandse bronnen. Zwavel en stikstof leveren samen een net zo grote bijdrage aan de zuurdepositie als ammoniak.
Grootste bijdrage komt nog steeds uit Nederland
Bronnen in Nederland zelf leveren de grootste bijdrage aan de depositie van (potentieel) zuur in Nederland, namelijk zo'n 50% van het totaal. Deze bijdrage schommelt al sinds 1980 rond dit percentage. Een groot deel van de Nederlandse bijdrage (rond 2/3) komt van agrarische bronnen in Nederland.
Stikstof levert tevens een belangrijke bijdrage aan de vermestende depositie; zie ook Herkomst stikstofdepositie, 2021.
Zie voor uitgebreide informatie over de beleidsaspecten: Vermesting en verzuring: beleid.
Import en export van zuur
De zuurdepositie in Nederland komt deels uit het buitenland (import). Een deel van de Nederlandse uitstoot komt als zuurdepositie in het buitenland terecht (export). Voor de zuurdepositie afkomstig van ammoniak geldt dat Nederland ruim 4 maal zo veel exporteert als het van het buitenland ontvangt. Voor de depositie afkomstig van stikstofoxiden is de export bijna 4 keer zo groot als de import. Voor zwaveldioxide houden import en export elkaar ongeveer in evenwicht. In termen van totaal zuur exporteert Nederland 3 maal zo veel als het importeert. Om het oppervlak waar uitstoot plaatsvindt gelijk met het ontvangende oppervlak (Nederlands grondgebied) te houden, zijn bij de berekeningen van de import/export-verhouding zeescheepvaart emissies toegekend aan het buitenland.
Referenties
- EU (2001) Richtlijn 2001/81/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2001 inzake nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen (NEC-richtlijn). Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 309/22.
- EU (2005) Thematische strategie luchtkwaliteit.
- EU (2008) Richtlijn 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa. Publicatieblad van de Europese Unie L 152/1.
- Van Jaarsveld, J.A. (2004) Het Operationele Prioritaire Stoffen model. Rapport 500045001, Milieu- en Natuurplanbureau, Bilthoven.
- Velders, G.J.M., Aben, J.M.M., Geilenkirchen, G.P., den Hollander, H.A., Nguyen, L., van der Swaluw, E., de Vries, W.J. & Wichink Kruit, R.J. (2017) Grootschalige concentratie- en depositiekaarten Nederland. Rapportage 2017. Rapport 2017-0117, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven.
- Velders, G.J.M., Aben, J.M.M., Van Jaarsveld, J.A., Van Pul, W.A.J., De Vries, W.J. & Van Zanten, M.C. (2010) Grootschalige stikstofdepositie in Nederland. Herkomst en ontwikkeling in de tijd. Rapport 500088007, Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven/Den Haag.
Relevante informatie
- Milieudruk door stikstofdepositie op landnatuur, 2020
- Overschrijding kritische stikstofdepositie
- Vermesting en verzuring: oorzaken en effecten
- Vermesting en verzuring: beleid
- Grootschalige luchtverontreiniging de "National Emission Ceilings": emissies, 1990 - 2020
- Relatie ontwikkelingen emissies en luchtkwaliteit, 1990-2017
- Stikstofdepositie, 1990-2020
- Verzurende depositie, 1990-2017
- Herkomst stikstofdepositie, 2021
- Inleiding natuur en milieu
- Dossier Luchtverontreiniging en verzuring
- De Conventie voor het lange afstandstransport van luchtverontreiniging
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Depositie van zuur in Nederland
Omschrijving
Depositie van zuur in Nederland op basis van modelberekeningen en uitgesplitst naar bijdragen van geoxideeerd zwavel (SOx), gereduceerd stikstof (NHx), geoxideerd stikstof (NOy) en overig zuur.
Verantwoordelijk instituut
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Berekeningswijze
Onderdeel van de GCN-berekeningen
Basistabel
Niet van toepassing
Geografisch verdeling
Niet van toepassing
Andere variabelen
Herkomst van de stikstofdepositie
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Achtergrondliteratuur
Concentratiekaarten voor grootschalige luchtverontreiniging in Nederland. Rapportage 2017 (Velders et al., 2017; zie bij 'Referenties').
Opmerking
1] De categorieën 'Onverklaard' en 'overig zuur' zijn geen resultaat van de modelberekeningen, maar bestaan uit een jaarlijks wisselende bijtelling op basis van meetgegevens. De depositie uit deze categorie komt deels uit Nederland en deels uit het buitenland. 2] We drukken de mate van verzuring in Nederland uit in zogenoemd potentieel zuur. Potentieel zuur definiëren we als de maximale verzuring, die zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak en hun omzettingsproducten in bodem en water teweeg kunnen brengen. De daadwerkelijke verzuring in bodem en water kan minder zijn doordat ook basische stoffen deponeren en door plantopname van anionen.3] Het verzurend vermogen van een stof wordt uitgedrukt in zuur-equivalenten per hectare (z-eq/ha). Een zuur-equivalent is een maat voor de hoeveelheid zuur (H+ in mol/ha) die kan ontstaan in bodem of water. Hierbij geldt: 1 mol zwaveldioxide levert 2 mol zuur, 1 mol stikstofoxiden levert 1 mol zuur en 1 mol ammoniak levert 1 mol zuur. 4] Soms ontstaat verwarring over de verzurende werking van ammoniak. In de atmosfeer nemen we aan dat ammoniak zuur neutraliseert. Komt ammoniak (of het omzettingsproduct ammonium) echter in de bodem dan kan het omgezet worden in salpeterzuur. Er is dan alsnog een verzurend effect.
Betrouwbaarheidscodering
C (Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd).
Archief van deze indicator
- Herkomst verzurende depositie, 2021 (actuele versie , 19 jan 2023 )
- Herkomst verzurende depositie, 2017 (v16 , 12 jun 2019 )
- Herkomst verzurende depositie, 2016 (v15 , 09 nov 2017 )
- Herkomst verzurende depositie, 2015 (v14 , 20 dec 2016 )
- Herkomst verzurende depositie, 2014 (v13 , 09 okt 2015 )
- Herkomst verzurende depositie, 2013 (v12 , 05 jan 2015 )
- Herkomst verzurende depositie, 2012 (v11 , 11 jun 2013 )
- Herkomst verzurende depositie, 2012 (v10 , 17 mei 2013 )
- Herkomst verzurende depositie, 2011 (v09 , 14 sep 2012 )
- Herkomst verzurende depositie, 2010 (v08 , 24 mei 2011 )
- Herkomst verzurende depositie, 2004 (v07 , 18 sep 2007 )
- Herkomst verzurende deposities op Nederland, 2003 (v06 , 22 mrt 2005 )
- Herkomst verzurende deposities op Nederland, 2002 (v05 , 09 jun 2004 )
- Herkomst verzurende deposities op Nederland, 2001 (v04 , 15 dec 2003 )
- Herkomst verzurende deposities op Nederland, 2001 (v03 , 23 sep 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2017). Herkomst verzurende depositie, 2016 (indicator 0179, versie 15 , 9 november 2017 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
