Emissie naar lucht, water en bodem

Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2006

U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.

In 2006 is de belasting van het oppervlaktewater door nutriënten ruim 5% afgenomen ten opzichte van 2005. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lagere uit- en afspoeling vanaf landbouw- en natuurgronden en bij stikstof ook door lagere restlozingen van stedelijke afvalwaterzuiveringsinstallaties. Over de gehele periode 1990-2006 is de belasting aanzienlijk gereduceerd.

Stof/herkomst Belasting van het oppervlaktewater
  1990 1995 2000 2005 2006
           
  miljoen kg      
           
Stikstof-totaal (als N)          
Industrie 12,5 6,23 4,3 3,4 3,16
Consumenten 1,87 1,41 1,05 0,608 0,532
Overige sectoren 0,381 0,424 0,535 0,765 0,462
Landbouw en uit- en afspoeling 60,9 87,9 86,8 46,4 45,1
Atmosferische depositie 24,1 19,6 16,9 15,8 15,5
Riolering en waterzuivering 42,7 38,5 30,5 23 20,1
Totale belasting 142 154 140 90 84,9
           
Fosfor-totaal (als P)          
Industrie 11 3,47 1,84 0,34 0,345
Consumenten 0,289 0,228 0,181 0,105 0,0905
Overige sectoren 0,0165 0,0979 0,0356 0,0464 0,0214
Landbouw en uit- en afspoeling 3,27 4,15 4,61 3,26 3,04
Riolering en waterzuivering 6,58 3,71 2,94 2,71 2,63
Totale belasting 21,1 11,7 9,61 6,47 6,13
           
Bron: Emissieregistratie (2008). CBS/MNC/jul08/0192

Trend in de uit- en afspoeling van landbouw- en natuurgronden

Het weer (neerslaghoeveelheden) speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de uit- en afspoeling vanaf landbouw en natuurgronden. Uitgaande van de werkelijke neerslaghoeveelheden lijkt de uit- en afspoeling van zowel stikstof als fosfor langzaam te dalen ten opzichte van eerdere jaren.
Wanneer we de uit- en afspoeling voor 1990 en 2006 berekenen voor een meteorologisch gemiddeld jaar, dan is voor stikstof inderdaad een daling zichtbaar van 16%. Voor fosfor is er een lichte stijging over deze periode van ruim 3% (Kroes & Beusen, 2008). De totale bodembelasting met meststoffen en - in geval van fosfor - de nalevering vanuit de bodem, zijn factoren die deze trend bepalen.

Lozingen vanuit puntbronnen aanzienlijk gesaneerd

Door bronmaatregelen in de industrie is bij zowel fosfor als stikstof al een aanzienlijke afname van de belasting bereikt. Bovendien wordt op de rioolwaterzuiveringsinstallaties steeds meer gedefosfateerd en gedenitrificeerd (end-of-pipe maatregelen). Dit leidt tot een extra vermindering van de uiteindelijke belasting van het oppervlaktewater.

Beleid

In het kader van internationale afspraken moeten de emissies van fosfor en stikstof sterk worden verminderd.

Referenties

  • Emissieregistratie (2008). Jaarcijfers 2006. PBL, Bilthoven; CBS, Voorburg; RWS-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; SenterNovem, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
  • Kroes J. en A. Beusen (2008). Actualisatie Landelijke Emissieregistratie 2008. Uit- en afspoeling nutriënten met STONE2.3 Conceptrapport 28 maart 2008. Alterra, Wageningen.

Relevante informatie

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen

Omschrijving

Overzicht van de belangrijkste bijdragen aan de belasting van het oppervlaktewater met stikstof- en fosforverbindingen.

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO)

Berekeningswijze

Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie

Basistabel

Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie

Geografisch verdeling

Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)

Andere variabelen

Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen

Verschijningsfrequentie

In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1

Achtergrondliteratuur

Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst

Opmerking

De cijfers van de atmosferische depositie van stikstof zijn exclusief de depositie op de Noordzee. Deze hoeveelheden bedragen ruim twee maal de depositie op de binnenwateren en zijn weggelaten omdat ook de registratie van andere emissiebronnen naar zoute wateren nog onvolledig is.
De hoeveelheden depositie die in het rioolstelsel terecht komen, zorgen indirect nog voor een extra belasting van het oppervlaktewater via overstorten, regenwaterriolen en effluenten van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Deze vrachten zijn inbegrepen in de post riolering en waterzuivering.
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities

Betrouwbaarheidscodering

C (Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd)

Archief van deze indicator

Referentie van deze webpagina

CBS, PBL, RIVM, WUR (2008). Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2006 (indicator 0192, versie 09 , 18 juli 2008 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.

Het CLO is een samenwerkingsverband van CBS, PBL, RIVM en WUR.