Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2009
Ondanks een verminderde lozing door allerlei maatregelen, levert de overdracht vanuit het compartiment riolering en waterzuivering voor een aantal stoffen nog steeds een belangrijke bijdrage aan de totale belasting van het oppervlaktewater: fosfor (38%), stikstof (18%), koper (27%), zink (28%), nikkel (28%) en cadmium (28%). Voor fluorantheen en glyfosaat is het aandeel veruit het grootst in verhouding tot andere bronnen.
Ontwikkeling van de belasting van het oppervlaktewater
De belasting van het oppervlaktewater is voor de meeste stoffen aanzienlijk afgenomen. Dit wordt vooral veroorzaakt door de technische ontwikkelingen op de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's), zoals defosfatering, stikstofverwijdering en vierde trapszuiveringen zoals zandfilters. Ook verbeteringen in het rioolstelsel hebben geleid tot reducties. Sinds 1998 zijn alle rioolstelsels op een zuivering aangesloten. In 1990 werd nog 2% van het afvalwater ongezuiverd via een rioolstelsel geloosd. Ook zijn diverse maatregelen genomen om de belasting via overgestort afvalwater te verminderen.
Aandeel van belasting via overstorten en regenwaterriolen
In perioden met veel regen worden de verontreinigingen met het afspoelende hemelwater via regenwaterriolen en overstorten (indien het rioolstelsel overbelast is) rechtstreeks naar het oppervlaktewater afgevoerd. Ondanks maatregelen om dit zoveel mogelijk te beperken is voor de zware metalen en PAK's het aandeel van overstorten en regenwaterriolen in de totale belasting vanuit het compartiment riolering en rioolwaterzuivering vrij hoog. Voor 2009 is dat aandeel 60% voor lood en koper, 25% voor zink, 17% voor nikkel en 65% voor benzo(a)pyreen. De bronnen van deze vrachten zijn voornamelijk verkeersemissies en/of corrosieprocessen.
Voor de gewasbeschermingsmiddelen glyfosaat en MCPA ligt het aandeel dat via overstorten en regenwaterriolen het oppervlaktewater bereikt rond de 40%.
Gewasbeschermingsmiddelen en stedelijk groenbeheer
Glyfosaat en MCPA worden veel toegepast in het stedelijk groenbeheer en belanden via afspoeling van de behandelde oppervlakken in het rioolstelsel. Voor glyfosaat geldt dat de belasting vanuit het compartiment Riolering en Waterzuivering bijna 100% is van de totale belasting; een klein deel is nog afkomstig vanuit toepassing in de landbouw. Voor MCPA is de belasting vanuit toepassing in de landbouw iets hoger dan de belasting vanuit het rioolstelsel.
Doelstelling stikstofverwijdering op rwzi's is bereikt
De Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater schrijft voor dat de rwzi's in Nederland 75% van de totale hoeveelheid stikstof en fosfor in het influent (= aangevoerd afvalwater) moeten kunnen verwijderen. In 2006 is deze doelstelling voor stikstof voor het eerste jaar behaald, het rendement bedroeg toen ruim 77%. In 2009 werd een rendement van 82% bereikt. Voor fosfor geldt dat in 1998 de doelstelling reeds gehaald was. Inmiddels bedraagt het rendement voor fosfor 84%.
Referenties
- Emissieregistratie (2011). Jaarcijfers 2009. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; RWS-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Deltares, Utrecht; Agentschap.nl, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
Relevante informatie
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2021
- Recente cijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Belasting van het oppervlaktewater door riolering en waterzuivering
Omschrijving
Onder lozingen vanuit riolering en waterzuivering vallen onder meer de lozingen uit de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's), de lozingen uit ongezuiverde (=niet op een rwzi aangesloten) rioolstelsels en de lozingen vanuit overstorten en regenwaterriolen. Overstorten zijn de nooduitlaten van zogenaamde gemengde rioolstelsels. Regenwaterriolen zorgen voor het transport van afspoelend hemelwater bij gescheiden rioolstelsels. Deze regenwaterriolen lozen niet op een rioolwaterzuiveringsinstallatie maar direct op het oppervlaktewater.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst, Deltares, Wageningen Universiteit-Alterra, Agentschap.nl, TNO)
Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
Geografisch verdeling
Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCCIn totaal circa 300 stoffenCirca 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen
Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2
Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documentenBegrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst
Opmerking
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
Betrouwbaarheidscodering
Complex, zie facsheets 'Effluenten rwzi's (gemeten)' en 'Effluenten rwzi's (berekend, regnwateriolen, niet aangesloten riolen, overstorten en IBA's'.
Archief van deze indicator
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2021 (actuele versie , 24 okt 2023 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2020 (v18 , 09 nov 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2019 (v17 , 26 jan 2022 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2018 (v16 , 08 okt 2020 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2017 (v15 , 01 okt 2019 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2016 (v14 , 01 okt 2018 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2015 (v13 , 02 okt 2017 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2014 (v12 , 20 jul 2016 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2013 (v11 , 07 okt 2015 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2012 (v10 , 17 nov 2014 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2011 (v09 , 20 aug 2013 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2010 (v08 , 01 nov 2012 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2009 (v07 , 27 okt 2011 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2008 (v06 , 29 sep 2010 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2007 (v05 , 14 aug 2009 )
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2006 (v04 , 18 jul 2008 )
- Belasting van het oppervlaktewater door de doelgroep riolering en waterzuivering, 1990-2005 (v03 , 03 jul 2007 )
- Belasting van het oppervlaktewater door de doelgroep riolering en waterzuivering, 1990-2004 (v02 , 08 sep 2006 )
- Belasting van het oppervlaktewater door riolering en waterzuivering, 1990-2003 (v01 , 16 nov 2005 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2011). Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2009 (indicator 0515, versie 07 , 27 oktober 2011 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
