Trend van amfibieën, 1997-2013
De groep van de kikkers, padden en salamanders is sinds 1997 enigszins toegenomen.
Recente toename
Veel soorten amfibieën zijn in de vorige eeuw in aantal achteruitgegaan. Belangrijke oorzaken zijn het verlies aan landbiotoop en voortplantingswateren, verzuring en vermesting van poelen en vennen, versnippering en verdroging. Door verbetering van de waterkwaliteit en door de aanleg van poelen en herstel van aangrenzend leefgebied, maatregelen die in het kader van soortbeschermingsplannen zijn genomen, is de groep echter in 1997-2007 weer toegenomen in populatie-aantallen (eerste tabblad). Onder meer boomkikker en geelbuikvuurpad hebben sterk van deze maatregelen geprofiteerd. De laatste jaren is er geen verdere toename meer van de groep als geheel. Dat komt mede doordat sinds enige jaren de populatie van de vuursalamander is gedecimeerd door een nieuwe schimmelziekte.
Rode Lijst Indicator
Het merendeel van de soorten amfibieën staat in Bijlage IV van de Habitatrichtlijn. De kamsalamander en de geelbuikvuurpad staan ook in Bijlage II van de Habitatrichtlijn. Acht soorten staan op de officiële Rode Lijst van amfibieën. De Rode Lijst Indicator is in de laatste jaren niet veel meer veranderd doordat er ongeveer evenveel verbeteringen als verslechteringen optraden (tweede tabblad).
Referenties
- Goverse, E., T. van der Meij en M. de Zeeuw (2013). NEM Meetnet Amfibieën: resultaten 2012. Schubben & Slijm nr. 16, juli 2013, Ravon, Nijmegen.
- Spitzen-van der Sluijs, A., F. Spikmans, W. Bosman, M. de Zeeuw, T. van der Meij, E. Goverse, M. Kik, F. Pasmans en A. Martel (2013). Rapid enigmatic decline drives the fire salamander (Salamandra salamandra) to the edge of extinction in the Netherlands. Amphibia-Reptilia 34 (2013): 233-239.
- WWF (2014). Living Planet Report 2014, Species and spaces, people and places. WWF, Gland, Zwitserland.
Relevante informatie
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Aantalsontwikkeling van amfibieën
Omschrijving
Ontwikkeling populatie van amfibieën als groep
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek
Berekeningswijze
Alle inheemse soorten amfibieën zijn in de indicator opgenomen. Groene kikkers zijn daarin echter als één soort opgenomen, omdat de verschillende soorten groene kikkers moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn.
Aantalsgegevens zijn ontleend aan het landelijke meetnet amfibieën van het Netwerk Ecologische Monitoring. Daarmee zijn per soort jaarlijkse indexcijfers over populatie-aantallen bepaald met Poisson regressie (software TRIM; Methode indexcijfers (TRIM).
Om de indicatoren te berekenen zijn de jaarlijkse indexcijfers over populatie-aantallen en over verspreiding meetkundig gemiddeld over alle soorten (met indexwaarde 2000 = 100 voor elke soort). Over de jaren heen is een smoothing algoritme toegepast om flexibele trends te bepalen en daaruit zijn trendklassen afgeleid. Deze methode komt sterk overeen met die van de Living Planet Index Nederland, 1990-2021. De betrouwbaarheidsintervallen van de indicator zijn gebaseerd op de betrouwbaarheidsintervallen van de indexcijfers van de afzonderlijke soorten (Soldaat et al. in voorb.).
De Rode Lijst Indicator, 1995-2022 is gebaseerd op het aantal soorten op de Rode Lijst per jaar (RLI-Lengte). De variant RLI-kleur telt ook de verschuivingen tussen de categorieën op de Rode Lijst mee (Van Strien et al., 2014).
Basistabel
Er zijn geen indexcijfers van afzonderlijke soorten opgenomen onder Download figuurdata.
Geografisch verdeling
Nederland
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Achtergrondliteratuur
Meij, T. van der, A. van Strien, G. Smit en E. Goverse (2009). Trendberekening bij het Meetnet Amfibieën. Ravon 31 10 (4), Nijmegen.
Strien, A.J. van, C.A.M. van Swaay en T. Termaat (2013). Opportunistic citizen science data of animal species produce reliable estimates of distribution trends if analysed with occupancy models. Journal of Applied Ecology 50, 1450-1458.
Van Strien, A., R. Verweij, M. de Zeeuw, L. van Duuren en L. Soldaat (2014). Voorzichtig herstel van de biodiversiteit in Nederland? De Levende Natuur, (115) 5: 208-211.
Opmerking
In 2013 zijn de knoflookpad en de vuursalamander aan de graadmeter toegevoegd. De graadmeter waarden zijn daardoor enigszins gewijzigd, maar de verschillen zijn gering.
Betrouwbaarheidscodering
B. Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
- Trend van amfibieën, 1997-2021 (actuele versie , 15 sep 2022 )
- Trend van amfibieën, 1997-2020 (v17 , 30 sep 2021 )
- Trend van amfibieën, 1995-2017 (v16 , 02 jul 2018 )
- Trend van amfibieën, 1990-2015 (v15 , 26 okt 2016 )
- Trend van amfibieën, 1990-2014 (v14 , 29 okt 2015 )
- Trend van amfibieën, 1997-2013 (v13 , 17 okt 2014 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën, 1997-2012 (v12 , 05 jul 2013 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën, 1997-2010 (v11 , 23 aug 2011 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën, 1997-2009 (v10 , 06 aug 2010 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën, 1997-2008 (v09 , 17 jul 2009 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën (v08 , 01 jul 2008 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën (v07 , 10 jul 2007 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën (v06 , 13 jul 2006 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën (v05 , 18 mei 2006 )
- Aantalsontwikkeling van amfibieën (v04 , 07 sep 2004 )
- Amfibieën: aantalsontwikkeling (v03 , 29 sep 2003 )
- Amfibieën: aantalsontwikkeling (v02 , 12 okt 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2014). Trend van amfibieën, 1997-2013 (indicator 1077, versie 13 , 17 oktober 2014 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
