Meteorologische gegevens, 1990-2018
In 2018 bedroeg de gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt 11,3 graden Celsius. Daarmee was het jaar warmer dan 2017. De winter 2018/2019 in haar geheel was vrij zacht met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 3,7 graden tegen 3,4 graden normaal.
De Bilt | Eenheid | 1981/2010 | 1990 | 2000 | 2016 | 2017 | 2018 |
Dagen met neerslag met >= 1,0 mm | Dagen | 131 | 124 | 158 | 139 | 138 | 107 |
Sneeuwdagen | Dagen | 25 | 15 | 12 | 19 | 21 | 16 |
Droge dagen | Dagen | 122 | 127 | 91 | 134 | 113 | 165 |
Zonloze dagen | Dagen | 61 | 66 | 55 | 45 | 47 | 41 |
Dagen met mist | Dagen | 63 | 46 | 45 | 105 | 98 | 71 |
Zonneschijn | Uren | 1602 | 1622 | 1515 | 1812 | 1666 | 2045 |
Globale straling 1) | kJ/cm2 | 354 | 366 | 338 | 374 | 367 | 409 |
Neerslag | Mm | 887 | 764 | 975 | 857 | 948 | 582 |
Verdamping | Mm | 559 | 583 | 541 | 595 | 591 | 671 |
Relatieve vochtigheid | % | 82 | 79 | 84 | 82 | 81 | 78 |
IJsdagen (max. temp <0,0oC) | Dagen | 8 | 0 | 2 | 1 | 4 | 3 |
Vorstdagen (min. temp <0,0oC) | Dagen | 58 | 33 | 35 | 60 | 45 | 50 |
Zomerse dagen (max. temp >=25,0oC) | Dagen | 26 | 32 | 22 | 31 | 23 | 55 |
Tropische dagen (max. temp >=30,0oC) | Dagen | 4 | 3 | 2 | 5 | 3 | 9 |
Gemiddelde van: | |||||||
Uur waarnemingen (gehele jaar) | oC | 10,1 | 10,9 | 10,9 | 10,7 | 10,9 | 11,3 |
Winter (1 dec.-28/29 febr.) | oC | 3,4 | 6 | 5 | 6,3 | 3,8 | 3,7 |
Zomer (1 juni-31 aug.) | oC | 17 | 16,8 | 16,3 | 17,7 | 17,7 | 18,9 |
Gemiddelde van dagelijkse minima | oC | 0,5 | 3,2 | 2,1 | 3,6 | 0,8 | 1,1 |
in de winter (1 dec.-28/29 febr.) | |||||||
Gemiddelde van dagelijkse maxima | oC | 21,9 | 21,9 | 21,1 | 22,2 | 22,6 | 24,2 |
in de zomer (1 juni-31 aug.) | |||||||
Aantal graaddagen 2) | Graden | 2951 | 2677 | 2659 | 2785 | 2647 | 2619 |
Koudegetal van Hellmann 3) | Hellmann-getal | 57 | 8,4 | 3,6 | 9,6 | 36 | 34,1 |
Warmtegetal 4) | Warmtegetal | 87,4 | 87 | 59,3 | 113,9 | 79,6 | 196 |
Bron: KNMI | CBS/mei19 | ||||||
N.B. Alle gegevens hebben betrekking op De Bilt. | |||||||
1) De op het aardoppervlak invallende zonnestraling. | |||||||
2) De som van het aantal graden beneden de stookgrens (=18 oC), uitgaande van de gemiddelde dagtemperatuur in | |||||||
De Bilt (zie ook de technische toelichting). | |||||||
3) Het koudegetal, ook wel aangeduid als het Hellmanngetal, is een maat voor de koude in het tijdvak van 1 november | |||||||
van het voorafgaande jaar tot en met 31 maart van het genoemde jaar. | |||||||
4) Het warmtegetal is een maat voor de warmte in het tijdvak 1 april tot en met 31 oktober van het genoemde jaar. |
Het jaar 2018: zeer warm, zonovergoten en droog
Het jaar 2018 was een zeer warm en droog jaar. Met een gemiddelde temperatuur van 11,3 graden Celsius komt het jaar in de top-10 van de warmste jaren sinds het begin van de waarnemingen in 1901. Dit past in de trend van een opwarmend klimaat. Volgens het WMO (World Meteorological Organisation) is de oorzaak duidelijk: de opwarmende trend door broeikasgassen, El Nino en de grilligheid van het weer (KNMI, 2017e).
Door de extreem warme en droge maand juni kwam was de zomer een van de warmste zomers ooit. De rest van de zomer was ook droger dan normaal. De temperatuur gemiddeld over juni, juli en augustus kwam in de Bilt uit op 18,9 graden tegen 17,0 graden normaal (gemiddeld over het tijdvak 1981-2010).
Het KNMI noteerde 9 tropische dagen met een maximumtemperatuur boven de 30 graden. Ook juli was met gemiddeld 17,5 graden tegen normaal 15,6 graden veel warmer met weinig neerslag. De warmste dag van de zomer was 26 juli toen in Arcen 38,2 graden werd gemeten.
In 2018 telde het KNMI 132 warme dagen (normaal 85), 55 zomerse dagen (normaal 26) en 9 tropische dagen (normaal 4).
De herfstmaanden waren zacht en de zon scheen landelijk nog nooit zo veel sinds 1901. September begon warm, maar eindigde koud en eind september volgde de eerste vorst van het winterseizoen. Oktober was zacht en zeer zonnig, maar kende wel grote verschillen, met een nazomerse periode in het zuiden die nog vijf zomerse dagen opleverde en aan het eind van de maand was het koud en er viel zelfs natte sneeuw. November was iets zachter dan normaal en december was met 6,1 graden zeer zacht.
Winter 2018/2019 zeer zacht
De winter in haar geheel was vrij zacht met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 5,2 graden tegen 3,4 graden normaal. Goed voor een negende plek in de top 10 van de zachtste winters sinds 1901. De hoge temperatuur kwam vooral door hogere temperaturen in december en februari. December was met een gemiddelde temperatuur van 6,1 graden veel zachter dan normaal (3,7 graden).
Ontwikkelingen temperatuur
De gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt is in de periode 1952-2018 met ongeveer 2 graden gestegen. Het gaat hier om de trendmatige ontwikkeling waarbij gecorrigeerd is voor bovengemiddeld strenge winters of warme zomers. De laatste jaren waren veruit de warmste sinds het begin van de meetreeks in De Bilt. De gemiddelde temperatuur in de wereld lag in 2018 ongeveer 0,9 graden boven de gemiddelde wereldtemperatuur in de jaren 1961-1990. Deze opwarming is statistisch significant (2018a).
Koudegetal en warmtegetal 1901-2018
Het koudegetal, ook wel aangeduid als het Hellmanngetal (H), naar de Duitse meteoroloog Gustav Hellmann, is een maat voor de koude in het tijdvak van 1 november van het voorafgaande jaar tot en 31 met maart van het genoemde jaar. Voorbeeld: 1963 heeft betrekking op de periode 1 november 1962 tot en met 31 maart 1963. Het getal wordt verkregen door over dit tijdvak alle etmaalgemiddelde temperaturen beneden het vriespunt te sommeren met weglating van het minteken.
Het warmtegetal is een maat voor de warmte in het tijdvak van 1 april tot en met 31 oktober van het genoemde jaar. Het warmtegetal wordt berekend door het aantal dagen dat de gemiddelde etmaaltemperatuur van elke dag boven de 18 graden Celsius ligt, op te tellen. Een dag met gemiddeld over 24 uur een temperatuur van 20,2 graden draagt dus 2,2 bij aan het warmtegetal. Zo komen we uiteindelijk tot een totale som die het mogelijk maakt de warmte in het jaar te classificeren.
Het klimaat en het weer in Nederland
Nederland heeft een zeeklimaat, gekenmerkt door zachte winters, koele zomers en neerslag gedurende het gehele jaar. Dit wordt veroorzaakt door de gemiddelde luchtverplaatsing die voornamelijk uit het zuidwesten is.
Invloed van het klimaat en het weer op het milieu
Weersomstandigheden hebben directe gevolgen voor milieu en natuur. Hierbij valt te denken aan het trekgedrag van vogels en vorming van smog. Aan de andere kant heeft het milieu invloed op het weer. De toename van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer zal tot een verandering van het klimaat leiden.
Referenties
- CBS (2018). Gemiddelde temperatuur. Website Groene Groei. CBS, Den Haag / Heerlen.
- KNMI (2011). Klimaatatlas; langjarige gemiddelden 1981-2010. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
- KNMI (2018a). 2017, Zeer warm, zonovergoten en vrij nat. Nieuwsbericht KNMI, 11 januari 2017. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
- KNMI (2018b). Winter 2017/2018, vrij zacht, vrij nat en zonnig. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
- KNMI (2019a). Jaar- en maandoverzicht van het weer in Nederland. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
- KNMI (2019b). Jaar- en maandoverzicht van neerslag en verdamping in Nederland. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
- KNMI (2019c). (Hellmann) Koudegetallen sinds 1901 in De Bilt. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
- KNMI (2019d). Warmtegetallen sinds 1901 in De Bilt. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, De Bilt.
Relevante informatie
- Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2021
- Ozon in lucht en volksgezondheid, 1990-2021
- Meer gegevens over het klimaat zijn te vinden bij het KNMI.
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Meteorologische gegevens
Omschrijving
Gegevens over het weer in Nederland en de gemiddelde waarden (normalen) voor de periode 1981-2010 van het hoofdstation De Bilt.
Verantwoordelijk instituut
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI)
Berekeningswijze
Met uitzondering van de neerslag worden dagelijks metingen gedaan van 0-0 uur Universal Time (12 uur UT=13 uur Midden Europese Tijd). De hoeveelheid neerslag wordt dagelijks bepaald van 8-8 uur. De cijfers zijn afkomstig uit de Jaar- en maandoverzichten weer / neerslag en verdamping in Nederland (KNMI, 2019a, b) en hebben betrekking op De Bilt. Temperatuur: dagelijks uur waarnemingen (in graden Celcius).
Neerslag: elektrische pluviograaf met registratie op afstand (in mm).Globale straling: de som van de directe en diffuse zonestraling op een horizontaal vlak (in joules/cm2). De straling is vooral afhankelijk van zonshoogte en de hoeveelheid bewolking.
Zonneschijn: volgens een algoritme berekend uit de globale straling (in uren).
Verdamping: bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink) (in mm)
Relatieve vochtigheid: gemeten op 1,5 m hoogte boven de grond (in %; bij 100% is de lucht met waterdamp verzadigd)
Meteorologische seizoenen worden in hele maanden genomen: winter = december-februari; lente = maart-mei; zomer = juni-augustus; herfst = september-november.
Graaddagen: de maat voor het aantal dagen dat ruimtes voor wonen en werken worden verwarmd. Deze gegevens worden gebruikt voor de berekening van temperatuur gecorrigeerde emissies van kooldioxide; zie ook Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2021.
Koudegetal van Hellmann (H) is een maat voor de koude in het tijdvak van 1 november van het voorafgaande jaar tot en met maart van het genoemde jaar. Het wordt verkregen door over dit tijdvak alle etmaalgemiddelde temperaturen beneden het vriespunt te sommeren met weglating van het minteken. De classificatie is als volgt H > 300 StrengH > 160 Zeer koudH > 100 KoudH < 100 NormaalH < 40 ZachtH < 20 Zeer zachtH < 10 Buitengewoon zacht
Warmtegetal: Het warmtegetal is een maat voor de warmte in het tijdvak 1 april tot en met 31 oktober van het genoemde jaar. Het warmtegetal wordt berekend door het aantal dagen dat de gemiddelde etmaaltemperatuur van elke dag boven de 18 graden Celcius ligt, op te tellen. Een dag met gemiddeld over 24 uur een temperatuur van 20,2 graden draagt dus 2,2 bij aan het warmtegetal.
Geografisch verdeling
Nederland, 5 hoofdstations (De Kooy, Eelde, De Bilt, Vlissingen, Maastricht), 32 klimatologische stations en ca. 300 neerslagstations.
Andere variabelen
Maximum temperatuur, minimum temperatuur, grootste dagsom neerslag, dampdruk, luchtdruk, dagen met onweer, gemiddelde windsnelheid, windrichtingsfrequentie, bodemtemperatuur.
Verschijningsfrequentie
Maandelijks en een jaaroverzicht op papier en op internet
Betrouwbaarheidscodering
Integrale enquete.
Archief van deze indicator
- Meteorologische gegevens, 1990-2022 (actuele versie , 27 mrt 2023 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2021 (v24 , 20 apr 2022 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2020 (v23 , 31 mrt 2021 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2019 (v22 , 02 apr 2020 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2018 (v21 , 25 apr 2019 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2017 (v20 , 17 mei 2018 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2016 (v19 , 23 mrt 2017 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2015 (v18 , 15 mrt 2016 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2014 (v17 , 19 feb 2015 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2013 (v16 , 01 apr 2014 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2012 (v15 , 09 apr 2013 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2011 (v14 , 27 feb 2012 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2010 (v13 , 30 nov 2011 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2010 (v12 , 05 apr 2011 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2009 (v11 , 02 feb 2010 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2008 (v10 , 03 feb 2009 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2007 (v09 , 31 jan 2008 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2006 (v08 , 16 feb 2007 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2005 (v07 , 27 feb 2006 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2004 (v06 , 26 aug 2005 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2003 (v05 , 24 mrt 2004 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2002 (v04 , 09 mei 2003 )
- Meteorologische gegevens, 1990-2001 (v03 , 07 okt 2002 )
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, RIVM, WUR (2019). Meteorologische gegevens, 1990-2018 (indicator 0004, versie 21 , 25 april 2019 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.