Ontwikkeling van het Nederlandse bos, 1988-2002

Nederlandse bos steeds gevarieerder van opbouw

Het bos heeft in 2002 een andere opbouw dan halverwege de jaren tachtig. Momenteel is 25% van de bomen dikker dan 40 cm., terwijl in 1984-85 dit aandeel nog slechts 14% bedroeg. De staande voorraad (levend plus dood hout) in het bos per hectare is in deze periode met 38 m³ toegenomen tot 194 m³/ha. Ook de oogst per hectare is gestegen en bestaat nu procentueel uit meer dikke bomen. Tenslotte zijn ook de totale oppervlakte gemengd bos en de hoeveelheid dood staand hout per hectare sinds de jaren tachtig toegenomen.

• Areaal bostypen 1984-2021
• Dood hout en bosbeheer, 2001-2021

Beleid t.a.v. houtproductie in de Nederlandse bossen

Het Nederlandse bosbeleid richt zich op een minder centrale sturing van de overheid, meer verantwoordelijkheid voor de bosbouwsector en een meer ecologisch georiënteerd bosbeheer. Belangrijke punten uit het Bosbeleidsplan (LNV, 1993) zijn een duurzame instandhouding van het bosareaal en de voor Nederland kenmerkende bosecosystemen (1), het optimaal vervullen van het multifunctioneel gebruik van het bos voor recreatie, houtproductie, landschap en natuur (2), en de uitbreiding van het bosareaal naar 410.000 hectare in 2018 (3).Met het verschijnen van de nota 'Natuur voor mensen, mensen voor natuur' (LNV, 2000) is de bestaande nationale productiedoelstelling voor hout losgelaten en vervangen door een streven om in 2020 "in tenminste 70% van het Nederlands bosareaal condities te waarborgen die houtoogst mogelijk maken". Uitgangspunt is dat hiermee tenminste het gemiddelde oogstniveau uit de periode 1995-1999 gehandhaafd kan worden. Het kabinet beschouwt hout als een duurzame en vernieuwbare grondstof. Oogst in eigen land blijft nodig omdat het niet gewenst is dat de binnenlandse vraag naar hout volledig door het buitenland wordt opgelost en de houtoogst wordt afgewenteld op het buitenland.

Technische toelichting

Rondhout bestaat uit stammen of delen hiervan die niet verder bewerkt zijn dan gesnoeid, gekort en eventueel ontschorst. Om de verschillende houtproducten te kunnen optellen zijn in de tabel de hoeveelheden omgerekend naar de hoeveelheid rondhout die nodig is geweest om producten te maken (rondhout-equivalent zonder schors). De cijfers zijn berekend door de oorspronkelijke eenheid (m³ spilhout met schors) te vermenigvuldigen met 0,9 (= r.e. met schors). Voor omrekening naar m³ r.e. zonder schors zijn de waarden met 0,85 vermenigvuldigd.In het project Houtoogststatistiek en prognose oogstbaar hout (HOSP) wordt de ontwikkeling van het bos gemeten op circa 2.500 permanente meetpunten. Volgens een roulatiesysteem wordt hiervan jaarlijks ongeveer eenvijfde deel bezocht, zodat na vijf jaar alle meetpunten zijn opgenomen. De waarden geven aldus voor de genoemde tijdvakken een voortschrijdend vijfjaarlijks gemiddelde. In de cijfers zijn geen lijnbeplantingen opgenomen.Als vervolg op de HOSP is in 2000 het Meetnet Functievervulling bos (MFV-bos) gestart. Deze bossensteekproef omvat 3.622 punten. In de periode 2001-2002 zijn hiervan 1.811 steekproefpunten bezocht, en is op 1.492 punten de staande voorraad gemeten. De rest van de steekproefpunten wordt in 2004 en 2005 onderzocht. Gegevens over bijgroei, houtkap en oogst zijn vooralsnog niet beschikbaar.